ROZMOWA Z WŁODZIMIERZEM CHRÓŚCIKIEM,
NOWYM PREZESEM KRAJOWEJ RADY RADCÓW PRAWNYCH
WŁODZIMIERZ CHRÓŚCIK
Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych XI kadencji, wybrany podczas XII Krajowego Zjazdu Radców Prawnych 7 listopada 2020 r., Wicedziekan Rady OIRP w Warszawie. Dziekan Rady izby warszawskiej w IX i X kadencji, a także wiceprezes KRRP w kadencji VIII i IX. Absolwent WPiA Uniwersytetu Warszawskiego, radca prawny od 2005 r. W samorządzie radcowskim działa od 2007 r., skupiając się głównie na sprawach aplikacji i informatyzacji. Od 2006 r. prowadzi kancelarię radców prawnych, zajmując się sprawami z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego i handlowego. Autor publikacji z zakresu prawa handlowego oraz zasad etyki radcowskiej.
PODCZAS ZJAZDU ZAPOWIEDZIAŁ PAN, ŻE PODSTAWOWYM CELEM PAŃSKIEJ DZIAŁALNOŚCI BĘDZIE BUDOWANIE NOWOCZESNEGO, SKUTECZNEGO I NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDU. JAK ZAMIERZA PAN BRONIĆ TEJ NIEZALEŻNOŚCI?Niezależność samorządów i przedstawicieli zawodów prawniczych stanowi fundament państwa prawa i nie może być kwestionowana. Kwestia niezależności nie jest problemem wyłącznie obecnych czasów. To od zawsze jedno z podstawowych wyzwań wszystkich zawodów prawniczych, teraz pewnie szczególnie trudne. Priorytetem moich działań, jako prezesa KRRP, jest stanie na straży tej niezależności i obrona najważniejszych jej filarów. Strategicznie ważnym zadaniem, które stoi przed samorządem, jest zmiana postrzegania i kreowanie właściwego wizerunku radcy prawnego w społeczeństwie. Wszyscy nasi partnerzy, interesariusze, a przede wszystkim klienci muszą mieć jasność, kim jest radca prawny, jaka jest jego rola i jakie ma uprawnienia. Istotą jest to, aby wszyscy precyzyjnie rozumieli, dlaczego radcowie prawni są tak ważnym elementem systemu prawnego i życia gospodarczego, a w konsekwencji dlaczego rola niezależnego i skutecznego samorządu radcowskiego jest dla wszystkich tak kluczowa. Skuteczność to też niezwłoczne i efektywne reagowanie na bieżące sprawy, zwłaszcza jeśli chodzi o jakość i sposób stanowienia prawa. KRRP jest w grupie podmiotów, które opiniują zmiany w prawie, to jedna z podstawowych i najważniejszych jej funkcji. Jako samorząd musimy być partnerem, który jednak jest słuchany z odpowiednią uwagą.
Czy w związku z tym działalność OBSiL będzie wzmocniona?
Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji KRRP znajdzie się w kręgu tych obszarów, którym poświęcę szczególną uwagę. Widzę potrzebę wzmocnienia struktur oraz ich należytego dofinansowania. Samorząd powinien zostać podbudowany większą liczbą ekspertów gotowych wykorzystywać swoją wiedzę i doświadczenie. Obecnie na bieżąco opiniujemy akty prawne, ale im więcej profesjonalistów zaangażuje się w prace ośrodka, tym lepsze efekty osiągniemy, i przede wszystkim znaczenie naszych propozycji, opinii czy stanowisk wzrośnie. Chcemy również poświęcić zdecydowanie więcej czasu na własne inicjatywy dotyczące naszego środowiska i wymiaru sprawiedliwości. Jeśli mamy być skuteczni, to musimy korzystać z wiedzy i energii doświadczonych ludzi, a takich w blisko 50-tysięcznym kręgu radców prawnych nie brakuje.
Zjazd postawił przed panem i Krajową Radą kilkanaście zadań, które m.in. temu mają służyć. Wśród nich znalazła się też nowelizacja ustawy o radcach prawnych. Czy prace nad tym projektem już się rozpoczęły?
Ustawa o radcach prawnych była nowelizowana wielokrotnie, ale jej kształt nadal wymaga dopracowania. Mamy tego pełną świadomość, jest to jedno z najważniejszych zadań do zrealizowania w najbliższym czasie. Rozstrzygając kwestię rozpoczęcia aktywnych działań nad poszczególnymi projektami, należy mieć na uwadze fakt, iż od wyborów upłynęły niespełna dwa miesiące. Pomimo obostrzeń związanych z okresem pandemicznym ruszyliśmy z działaniami pełną parą. W pierwszej kolejności ukonstytuowane zostały organy samorządu, dokonaliśmy podziału kompetencji i określiliśmy zakres działalności. 30 grudnia 2020 r. powołaliśmy komisje KRRP, w tym nowe, tzn. Komisję ds. Promocji Zawodu, Komisję ds. Alternatywnych Sposobów Rozwiązywania Sporów oraz Komisję Doskonalenia Zawodowego. Organizacyjnie jesteśmy zatem przygotowani, aby w pierwszych tygodniach 2021 r. przyjąć harmonogram prac i rozstrzygnąć, w jaki sposób opracujemy założenia do nowelizacji ustawy i zrealizujemy pozostałe wytyczne zjazdu.
Rozwiązana ma być też kwestia promocji zawodu. Czy realizacja tego postulatu może oznaczać złagodzenie zakazu reklamowania się?
Szeroko zakrojona i rzetelna promocja zawodu radcy prawnego skorelowana z działaniami o charakterze wizerunkowym powinna być w pełni świadomą i kontrolowaną formą naszego działania. Uzyskane dzięki temu większa rozpoznawalność oraz większe rozumienie kompetencji i znaczenia radców prawnych oznaczają korzyść nie tylko dla nas samych, ale przede wszystkim dla naszych klientów i całego systemu wymiaru sprawiedliwości. Kształtowanie i utrwalanie pozytywnego obrazu radcy prawnego naturalnie pobudzi zainteresowanie i zwiększy popyt na nasze usługi. Dlatego jako samorząd, m.in. w ramach prac nowej komisji, chcemy położyć szczególny nacisk na promocję zawodu, która jest elementem komunikacji z klientami i środowiskiem.
Inna sprawa to indywidualna promocja radców prawnych. Z rozczarowaniem i zaniepokojeniem przyjmuję pojawiające się w mediach społecznościowych reklamy radców prawnych, które przekraczają uregulowania Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Tak być nie może, musimy tu zdecydowanie reagować. Uważam, że szerokie otwarcie możliwości reklamowania się nie przyniesie pożądanych rezultatów. Paradoksalnie nieograniczona reklama może utrudnić dotarcie do klienta. Dużo lepsze efekty przyniesie scentralizowane promowanie usług radców prawnych przez samorząd. Przykładem takiego działania jest wyszukiwarka szukajradcy.pl, którą stworzyła i z sukcesami rozwija izba warszawska. Chciałbym, żeby takie narzędzie służyło do promocji radców prawnych w całym kraju na jednakowych zasadach, a platforma była finansowana przez samorząd radcowski. Kwestia ta, z uwzględnieniem różnych propozycji, musi znaleźć swoje miejsce w dyskusji o przyszłości samorządu.
Jakich zmian może spodziewać się środowisko? W jakim kierunku będzie podążał samorząd?
Wiatr zmian już zaczął wiać. Zmierzamy w kierunku, w którym będzie możliwe dostosowanie wykonywania zawodu do warunków rynkowych. To bardzo ważne, aby wykonywanie zawodu było osadzone w realiach, które dyktuje gospodarka. Obecnie trwa dyskusja na temat zasad pozyskiwania klientów, potrzeby ?reklamowania się? czy też sposobów ustalania wynagrodzenia. Chciałbym, aby nastąpiły zmiany w Kodeksie Etyki w kierunku nowoczesności, ale z zachowaniem podstawowych i niezmiennych zasad, takich jak niezależność czy ochrona tajemnicy radcowskiej. Ostatnie lata postawiły samorząd zawodowy w obliczu rozmaitych wyzwań ? społecznych, gospodarczych, politycznych ? i najwyższy czas, by te wyzwania podjąć. Deklaruję ciężką pracę nad tym, by rozpoczęta właśnie kadencja stała się czasem ważnych i owocnych zmian w działaniu samorządu i budowaniu dla niego korzystnego otoczenia. KRRP odgrywa wiodącą rolę wśród prawniczych samorządów zaufania publicznego. Jestem dumny, że mogę stać na jej czele i sprawić, by funkcjonowała nowocześniej i skuteczniej.
W swoich wystąpieniach zapowiedział pan wzmocnienie pionu dyscyplinarnego.
Tak. Słyszałem nawet głosy, że chcę wszystkich karać. Więc podkreślam ? absolutnie nie mam takiego zamiaru. Chciałbym jednak, żeby system dyscyplinarny działał jeszcze sprawniej, a zasady, na które się umówiliśmy, przyjmując Kodeks Etyki Radcy Prawnego, były przez wszystkich radców prawnych przestrzegane.
Będziemy wspierać rzeczników i sędziów dyscyplinarnych. Jeszcze w styczniu planujemy dla nich szkolenia na poziomie krajowym, a w kolejnych miesiącach na poziomie okręgowym. Paradoksalnie ułatwia nam to pandemia i przejście na tryb online ? przyzwyczailiśmy się bowiem do pracy z pomocą komputera i internetu. Dzięki temu szkolenia są bardziej dostępne, możemy robić je częściej i dla większej liczby osób. Możemy też częściej dyskutować o bieżących problemach. Efektywne działanie pionu dyscyplinarnego jest zależne również od sprawnej organizacji pracy. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, będziemy stwarzać lepsze warunki do pracy rzecznikom i sędziom, w postaci np. zapewniania narzędzi do zarządzania dokumentami, sprawami i do prowadzenia statystyk. Rolą samorządu jest też to, co nazywam prewencją dyscyplinarną, czyli uświadamianie radców prawnych, przypominanie im, co jest dozwolone, a co nie, a także docieranie do nich z informacjami np. o orzeczeniach, jakie zapadają w naszych sądach. Powinniśmy być sprawni, być może surowi, ale przede wszystkim sprawiedliwi. Tym bardziej że przez ten pryzmat jesteśmy często oceniani.
Delegaci przyjęli postulat stworzenia funduszu emerytalnego dla członków samorządu radcowskiego. Czy taki fundusz powstanie?
Jestem sceptyczny co do możliwości realizacji tej wytycznej zjazdu. Formalnie jest to możliwe, ale uważam, że możemy okazać się zbyt małą grupą zawodową, żeby zbudować fundusz, który zaspokajałby potrzeby radców prawnych nawet w odleglej przyszłości. By ten projekt sensownie funkcjonował, musiałaby zebrać się duża grupa chętnych, regularnie płacących wysoką składkę. A z tym może być różnie. Na pewno jednak zajmiemy się nim jeszcze w tym roku i określimy, jaki jest próg opłacalności takiego funduszu.
Dobrze przeprowadzona aplikacja radcowska jest receptą na udany start w zawodzie. Na czym według pana polegają problemy z prowadzeniem aplikacji?
Ograniczenia wynikające ze stanu epidemii sprawiły, że głównym problemem stało się upraktycznienie zajęć online. Obawiam się, że jeszcze przez kilka miesięcy nie wrócimy do sal wykładowych. Musimy więc szybko znaleźć sposób, aby zwiększyć zaangażowanie aplikanta przy obecnej formie prowadzenia zajęć. Zakładam, że z uwagi na obowiązujący stan epidemii w obecnym roku szkoleniowym zajęcia w znacznej części będą prowadzone w formie online. Nie jest to jednak podstawowa i docelowa forma szkolenia aplikantów. Kształcenie zdalne może służyć wspomaganiu nauki, ale nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z wykładowcami, kolegami oraz wymiany opinii, stanowisk czy doświadczeń zawodowych. Postulowana od jakiegoś czasu, w tym również przeze mnie, reforma aplikacji ma zmierzać do dalszego urealnienia patronatów, zwiększenia praktyczności zajęć, sporządzania pism. Tylko praktyczny wymiar szkolenia pozwoli aplikantom z sukcesami funkcjonować w zawodzie.
Zmiany rozpoczęliśmy w ubiegłym roku, modyfikując wymagania stawiane patronom i sposób raportowania przez nich przebiegu praktyk. Monitorujemy ten proces, ale na rzetelną ewaluację musimy jeszcze chwilę zaczekać. Najlepszym patronem jest oczywiście pracodawca, dlatego z wielkim zadowoleniem i satysfakcją obserwuję, że coraz częściej aplikant ma patrona w osobie, z którą stale współpracuje.
Na jakim etapie znajduje się obecnie przygotowanie nowej siedziby KIRP. Czy można już podać datę jej otwarcia?
Jeszcze w styczniu planujemy podjąć decyzję co do ostatecznego zakresu remontu nowej siedziby, a następnie dokonać wyboru sprawdzonego i konkurencyjnego wykonawcy. Chciałbym, żebyśmy przeprowadzili się do niej jak najszybciej, gdyż obecne warunki pracy KRRP są bardzo trudne. Opóźnienie jest duże, ale zakładam realnie, że do nowej siedziby wprowadzimy się najpóźniej we wrześniu.
Czy budżet na ten rok będzie większy niż w roku ubiegłym?
Budżet będzie mniejszy, ale zrealizujemy wszystkie nasze zadania i plany. W ostatnich dniach grudnia podjęliśmy uchwałę o zmianie podziału składki, w konsekwencji czego dwie składki w kwocie ponad 2 mln zł pozostaną w izbach. To około 20% budżetu KRRP. Przekazaliśmy te fundusze, aby niwelować skutki pandemii na szczeblu okręgowym, ze szczególną rekomendacją dotyczącą seniorów oraz radców prawnych, którzy ze względu na COVID-19 znaleźli się w trudnej sytuacji. Jestem przekonany, że izby dobrze wykorzystają te dodatkowe pieniądze, ponieważ to one najlepiej wiedzą, gdzie i komu taka pomoc jest potrzebna
Czy wzorem innych organizacji i pracodawców KRRP będzie podejmować jakieś działania w kierunku przyspieszenia szczepień w środowisku radcowskim?
Rok 2021 będzie inny niż lata poprzednie, ale mam nadzieję, że już w drugim półroczu zaczniemy wracać do normalności. Zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia, aby zwróciło szczególną uwagę na wymiar sprawiedliwości i konieczność możliwie szybkiego zaszczepienia wszystkich, którzy wykonują swoją pracę w przestrzeniach publicznych i są narażeni na bezpośredni kontakt z innymi ludźmi, w tym także radców prawnych. Wykonując swój zawód, nie możemy się obawiać, musimy stawiać się w sądach i reprezentować naszych klientów. Uważam, że to ważne, ponieważ przyczyni się do należytego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa. Rozumiem, że inne grupy zawodowe również mają potrzebę szybkiego zabezpieczenia swojego zdrowia przed zagrożeniem związanym z wirusem SARS-CoV-2.
Rozmawiał Bogdan Bugdalski
