Wydatki na aplikację radcowską jeszcze przed rozpoczęciem działalności, opłacenie aplikacji praktykantom, część kosztów związanych z utrzymaniem lokalu, w którym prowadzona jest działalność prawnicza, czy wydatki na garderobę prawnika ? to tylko niektóre wydatki, które można rozpatrywać w kategorii kosztów podatkowych kancelarii.
Istnieje możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków poniesionych jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania działalności w formie kancelarii prawnej. Nawet wydatki związane z uzyskaniem uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego można rozważać w kategorii kosztów podatkowych. Wskazać należy na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 25 lutego 2014 r. (I SA/Gd 1650/13), w którym sąd stwierdził, że wydatki dokonane w związku ze staraniem się o przyjęcie na aplikację radcowską, jej odbywaniem i zdobywaniem uprawnień radcy prawnego poniesione zostały w celu uzyskania przychodu i mimo poniesienia ich przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej mogą być kosztem podatkowym tej działalności. Zdaniem sądu jeżeli wydatki są poniesione w celu uruchomienia działalności, są racjonalne i właściwie udokumentowane, to stanowią koszt w miesiącu rozpoczęcia tej działalności.
Również organy skarbowe są łaskawe w tej kwestii. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 28 maja br. (nr 0112-KDIL3-3.4011.159.2019.1.MW) stwierdził, że wydatki na aplikację mogą być kosztem uzyskania przychodów, nawet jeśli trudno je przypisać konkretnym przychodom.
Z kolei dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 18 listopada 2016 r. (nr 0461-ITPB1.4511.792.16.1.WM) stwierdził, że wydatki na opłacenie specjalistycznego szkolenia w postaci aplikacji adwokackiej lub radcowskiej osobom odbywającym praktyki w kancelarii adwokatów i radców prawnych mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Warto wskazać, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Każdy wydatek powinien podlegać indywidualnej analizie. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy badać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu.
Są koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami oraz takie, których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia, tzw. koszty pośrednie. Podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wszelkich wydatków pod warunkiem: faktycznego ich poniesienia i udokumentowania, istnienia związku przyczynowego pomiędzy wydatkiem a przychodami, braku dokonanego wydatku na liście negatywnej, zawartej
w art. 23 ustawy.
DZIAŁALNOŚĆ PRAWNICZA WE WŁASNYM MIESZKANIU
Prawnik rejestrujący działalność we własnym mieszkaniu ma możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych części wydatków związanych z jego utrzymaniem. Dyrektor KIS w interpretacji z 21 grudnia 2017 r. (nr 0114-KDIP3-1.4011.361.2017.1.ES) stwierdził, że przedsiębiorca nie musi wydzielać części mieszkania na prowadzenie działalności gospodarczej. Wydatki poniesione przez niego na utrzymanie lokalu mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w części, w jakiej ten lokal jest przeznaczony na tę działalność. Wcześniej fiskus wymagał wydzielenia części mieszkania. Dyrektor KIS stwierdził, że wydatki na czynsz czy media ponoszone przez przedsiębiorców, którzy zarejestrowali firmę w mieszkaniu, nie są co do zasady wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 23 ustawy o PIT, a ustawa nie warunkuje możliwości zaliczenia ich do kosztów od takiego wyodrębnienia. Interpretacja ta oznacza stopniową liberalizację stanowiska organów podatkowych w zakresie kosztów prowadzenia działalności
w mieszkaniu podatnika. Potwierdza to interpretacja dyrektora KIS z 13 listopada 2018 r. (DPP7.8220.20.2018.CRS) podtrzymująca powyższe stanowisko.
WYDATKI NA GARDEROBĘ PRAWNIKA
Z punktu widzenia prawnika wydatki na garderobę używaną w pracy spełniają wymogi uznania ich za firmowe koszty. Zdaniem skarbówki wydatki związane z zakupem: garniturów, marynarek, spodni, koszul, krawatów, dodatków (zegarki, paski, szaliki) mają charakter wydatków osobistych i nie można ich uznać za ściśle związane z działalnością gospodarczą. Tak stwierdził dyrektor IS w Łodzi w interpretacji z 10 lutego 2016 r. (nr IPTPB1/4511-726/15-2/SJ). Organy skarbowe twierdzą, że uzyskiwanie przychodów przez prawników nie jest uzależnione od rodzaju odzieży, a schludny wygląd niezbędny jest do wykonywania wszystkich zawodów.
Istnieje jednak możliwość zaliczenia w koszty takich wydatków. Trzeba spełniać wspomniane przesłanki z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Dodatkowo odzież ? aby nie zarzucono jej osobistego charakteru ? musi być oznaczona: trwale (naszywki, haft, druk) w sposób widoczny znakami firmy (logo, nazwa kancelarii). Potwierdzają to interpretacje, m.in. dyrektora KIS z 5 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPB4.4511.171.2017.1.LZ). Stwierdził on, że według ugruntowanego stanowiska organów podatkowych uznać należy, że odzież służbowa to specjalna odzież (lub jej elementy) noszona tylko w związku z wykonywaną pracą, której charakter powinien uniemożliwiać wykorzystanie jej do celów osobistych, np. mundur, odzież charakterystyczna dla firmy poprzez barwę, krój, logo itp. Ubiór służbowy powinien charakteryzować się wyróżnieniem powodującym, że niemożliwe byłoby używanie go na potrzeby prywatne tej osoby.
PEŁNOMOCNIK Z URZĘDU MA WYBÓR, JAK ROZLICZYĆ KOSZTY I PRZYCHODY
Na uwagę zasługuje interpretacja dyrektora KIS z 19 października 2020 r. (nr 0115-KDIT1.4011.583.2020.4.KK). Wynika z niej, że kwalifikacja do źródła przychodów w PIT wynagrodzenia z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu adwokata, radcy prawnego, a kwota zwrotu wydatków pełnomocnika z urzędu nie stanowi przychodu podatkowego, jeśli podatnik nie prowadzi księgi przychodów i rozchodów, albo prowadząc taką księgę, postanowił nie ujmować uprzednio tej kwoty po stronie kosztów.
Wątpliwości miał prawnik, który wykonuje zawód na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z innym radcą prawnym, prowadzącym kancelarię. Radca wykonuje również pracę na podstawie stosunku pracy oraz jest członkiem rady nadzorczej spółki z o.o.
Ponieważ radcowie, bez względu na formę wykonywania zawodu, są zobowiązani do prowadzenia spraw z urzędu po wyznaczeniu ich przez organ samorządu zawodowego, zdarzają mu się takie sprawy.
Powziął on wątpliwość, czy jest zobowiązany prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zapytał też fiskusa, jak dokonać rozliczenia dochodu uzyskanego w ramach wynagrodzenia za prowadzoną sprawę z urzędu i czy kwota przyznana przez sąd na podstawie par. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu zawsze będzie stanowić przychód w PIT.
Dyrektor KIS przypomniał, że kwestia ta jest przedmiotem wydanej przez Ministra Finansów Interpretacji Ogólnej nr DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13 z 21 listopada 2013 r., w myśl której kwalifikacja do źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenia z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu adwokata czy radcy prawnego.Jeżeli radca prawny działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła. Jeżeli natomiast wykonuje on swoją działalność w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy. Wówczas na sądzie spoczywają obowiązki płatnika, radca prawny nie ma obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy.
