Mediacje, nie tylko w sprawach cywilnych i gospodarczych, lecz także administracyjnych, z roku na rok stają się coraz popularniejszą formą rozwiązywania sporów. Na temat tych ostatnich powstał we współpracy z Centrum Mediacji KRRP ogólnodostępny podręcznik dla przedsiębiorców1.
? W naszych pracach koncentrujemy się na trzech obszarach: sprawach cywilnych, gospodarczych, a także administracyjnych. Szczególną wagę przywiązujemy do tych projektów legislacyjnych, które mogą wpływać na zmianę postaw i działań organów administracji publicznej oraz poprawić ich relacje z otoczeniem biznesowym ? podkreśla wiceminister rozwoju Marek Niedużak.[1]
We wrześniu w celu przybliżenia idei i podstawowych informacji na temat mediacji w postępowaniu administracyjnym Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii (obecne Ministerstwo Rozwoju) we współpracy z Centrum Mediacji Gospodarczej przy Krajowej Radzie Radców Prawnych przygotowało ogólnodostępny podręcznik dla pracowników urzędów państwowych.
Po co mediacja administracyjna?
Mediacja administracyjna umożliwia szybsze zakończenie postępowania administracyjnego i zwiększa szanse na uniknięcie postępowania odwoławczego lub przed sądem administracyjnym. Jej koszt jest niższy niż koszt prowadzenia postępowań w kolejnych instancjach. Zaletami mediacji administracyjnych są także: brak zbędnych formalności, możliwość zachowania poufności oraz usprawnienie komunikacji między organem a obywatelami.
Po mediację w postępowaniu administracyjnym warto sięgnąć w celu wyjaśnienia i rozważenia stanu faktycznego sprawy oraz obowiązujących norm prawnych czy też dokonania ustaleń co do sposobu ? zgodnego z prawem ? załatwienia sprawy, na przykład przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody o określonej treści. Za pośrednictwem mediacji administracyjnej można realizować kilka zasad:
prawdy obiektywnej (art. 7 k.p.a.),
adekwatności i proporcjonalności (art. 7b k.p.a.),
pogłębiania zaufania, udzielania informacji, wysłuchania strony, wyjaśniania motywów decyzji, szybkości i efektywności postępowania oraz polubownego rozstrzygania kwestii spornych (art. 8?13 k.p.a.).
Podstawy prawne stosowania
mediacji administracyjnej
O ile z mediacji w sprawach cywilnych i gospodarczych można korzystać już od stycznia 2016 r., to mediacja w postępowaniu administracyjnym do polskiego systemu prawnego została wprowadzona dzięki nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego, która zaczęła obowiązywać od 1 czerwca 2017 r. Jej zasadniczym celem jest reforma ugód administracyjnych.
Już od 2020 r., na bazie przepisów ustawy z 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1495), pojawi się nowa możliwość zakończenia sprawy administracyjnej, która toczy się na skutek odwołania od decyzji przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Organ i strona postępowania będą mogli zawrzeć ugodę w przedmiocie ustaleń co do sposobu załatwienia sprawy. Również w nowelizacji ustawy ? Prawo zamówień publicznych z 11 września 2019 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 1843) pojawią się przepisy, dzięki którym, zanim zamawiający i wykonawca wdadzą się w spór sądowy, będą mogli podjąć próbę ugodowego załatwienia sporu.
Mediację administracyjną, w której uczestniczy organ administracji publicznej, może prowadzić wyłącznie mediator wpisany na listę stałych mediatorów lub znajdujący się w wykazie instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego. Takie zestawienia mają prezesi sądów okręgowych. Mediatorami mogą być również sędziowie Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP oraz osoby wybrane spoza ww. list, np. mediator z prywatnego ośrodka mediacyjnego lub mediator ad hoc. Mediacja administracyjna powinna trwać nie dłużej niż dwa miesiące. W wyjątkowych przypadkach ? na wniosek jednego z uczestników mediacji lub z innych ważnych powodów ? termin ten może zostać przedłużony najwyżej o miesiąc
[1] Podręcznik można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/przedsiebiorczosc-technologia/mediacja-w-postepowaniu-administracyjnym—podrecznik.
