1. Skarga na decyzję o odmowie wpisania do rejestru wyborców
Cel – kwestionowanie decyzji odmawiającej wpisu do rejestru
Kto – każdy, kto kwestionuje (nie-) ujęcie swoich danych w rejestrze / spisie wyborców
Jak – pisemnie, z kserokopią dowodu osobistego, oświadczeniem o posiadanym obywatelstwie, wskazaniem adresu stałego zamieszkania i opisem zarzutu
Gdzie – sąd rejonowy właściwy wg miejsca zamieszkania skarżącego ale za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta), który wydał zaskarżoną decyzję
Kiedy – 3 dni od dnia otrzymania kwestionowanej decyzji
Efekt – sąd rejonowy uwzględniając skargę nakazuje korektę (dokonanie) wpisu
2. Reklamacja na nieprawidłowości rejestru lub spisu wyborców
Cel – usunięcie jakichkolwiek nieprawidłowości w rejestrze lub spisie wyborców
Kto – każdy, kto zauważy nieprawidłowości
Jak – pisemnie lub ustnie do protokołu
Gdzie – wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo kapitan polskiego statku morskiego lub konsul RP (jeśli sporządzali spis wyborców, którego dotyczy reklamacja)
Kiedy – jak najszybciej aby umożliwić rozpoznanie reklamacji przed datą wyborów
Efekt I – w terminie 3 dni (2 dni jeśli chodzi o spis wyborców) wydawana jest decyzja merytoryczna, na którą (jeśli jest negatywna) przysługuje skarga do sądu rejonowego w terminie 3 dni (2 dni jeśli chodzi o spis wyborców)
Efekt II – uwzględniając skargę sąd rejonowy ustala obowiązek skorygowania treści rejestru / spisu wyborców zgodnie z reklamacją. Uwaga – skarga nie przysługuje jeśli reklamację składamy do kapitana polskiego statku morskiego lub konsula RP)
3. Protest wyborczy
Cel – obywatelska weryfikacja prawidłowości i skuteczności wyborów
Kto – przewodniczący właściwej komisji wyborczej, pełnomocnik wyborczy i każdy wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców
Jak – wyłącznie w formie pisemnej, osobiście, pocztą poleconą, za pośrednictwem konsula RP albo kapitana polskiego statku morskiego.
Gdzie – Sąd Najwyższy (Plac Krasińskich 2/4/6, 00-951 Warszawa)
Kiedy – w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Uwaga– po terminie nie ma możliwości żadnych działań, tj. przywrócenia terminu, usunięcia braków (błędów) protestu, albo dodania do niego dodatkowej argumentacji lub zarzutu
Wymóg merytoryczny – wyłącznie zarzuty przeciwko ważności wyborów, wyborów w okręgu lub wyboru określonej osoby. Wyłączne przyczyny nieważności: popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom lub naruszenie Kodeksu wyborczego – jeśli zdaniem skarżącego miały wpływ na przebieg głosowania, ustalenie jego wyników albo wyników wyborów
Efekt I – opinia Sądu Najwyższego (postanowienie) o (nie-) zasadności zarzutów protestu oraz ich wpływie na wynik wyborów
Efekt II – możliwość unieważnienia wyborów w całości lub w części, po zapoznaniu się Sądu Najwyższego ze sprawozdaniem Państwowej Komisji Wyborczej
