OBSiL co miesiąc analizuje kilkadziesiąt projektów aktów prawnych i przygotowuje do nich opinie. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich, przygotowane w okresie wrzesień–październik 2024 r.
Opinia na temat projektu z dnia 9 października 2024 r. ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy – Prawo upadłościowe (UC43)
Opiniowany projekt ma na celu implementację dyrektywy 2019/1023 i wprowadzenie ram restrukturyzacji zapobiegawczej oraz umorzenia długów. Opinia generalnie ocenia wprowadzane zmiany pozytywnie, jednocześnie wskazując na potrzebę dalszej klarowności w zakresie niektórych przepisów, aby zapewnić ich spójność i skuteczność w praktyce.
W opinii podkreślono, że projekt nie adresuje szerszych potrzeb w zakresie poprawy regulacji w zakresie niewypłacalności, a proponowane zmiany nie wymagają modyfikacji systemu teleinformatycznego. Wskazano na potrzebę wprowadzenia regulacji dotyczących wczesnego ostrzegania o niewypłacalności oraz wdrożenia nowych instytucji, takich jak test zaspokojenia wierzycieli, które mają na celu zwiększenie efektywności postępowań restrukturyzacyjnych.
W kontekście szczegółowych regulacji zwrócono uwagę na wątpliwości dotyczące kompletności implementacji dyrektywy. Zauważono, że projekt niejednoznacznie określa zakres autonomii krajowych postępowań restrukturyzacyjnych. Podkreślono, że obligatoryjność testu zaspokojenia w restrukturyzacji, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorców, może wprowadzać niepotrzebną biurokrację oraz zwiększać koszty postępowania. Wartość tego testu w kontekście efektywności restrukturyzacji została uznana za ograniczoną, a jego wdrożenie może przyczynić się do dalszego obciążenia przedsiębiorców.
Rekomendacje dotyczące projektu obejmują konieczność precyzyjnego określenia roli nadzorcy i zarządcy, aby uniknąć sporów dotyczących kosztów i jakości świadczonych usług. Zwrócono uwagę na potrzebę dalszej analizy, czy proponowane rozwiązania są wystarczające dla zapewnienia skuteczności postępowań restrukturyzacyjnych.
W opinii wskazano, że projekt wprowadza istotne doprecyzowanie zasad ustalania wartości przedmiotu zabezpieczenia, bazując na wartości sumy wierzytelności możliwej do uzyskania w postępowaniu upadłościowym. Podkreślono, że regulacja ta odpowiada postulatom doktrynalnym, co zwiększa ochronę wierzycieli. Zwrócono uwagę na zmiany w mechanizmie zatwierdzania układu, mające na celu efektywniejsze prowadzenie restrukturyzacji, z uwzględnieniem ochrony wierzycieli uprzywilejowanych.
Zaznaczone zostały także wątpliwości dotyczące regulacji sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia za zgodą wierzyciela, co może nie być spójne z dotychczasowymi przepisami prawa. Podkreślono, że zmiany dotyczące podziału wierzycieli na kategorie interesów oraz wprowadzenie obligatoryjnych kategorii są korzystne, ale mogą skomplikować procedurę zatwierdzania układu. Zauważono także, że sąd restrukturyzacyjny będzie miał większą kontrolę nad zmianami w układzie, co ma na celu zabezpieczenie interesów wierzycieli.
Stanowisko w sprawie petycji rozpoznanej przed sejmową Komisją Petycji w dniu 17 października 2024 r., dotyczącej wyznaczenia pełnomocnika z urzędu w postępowaniu przed sejmową komisją śledczą
Ośrodek przedstawił stanowisko do petycji będącej przedmiotem posiedzenia sejmowej Komisji Petycji w dniu 17 października 2024 r. w sprawie zmiany art. 11b ustawy o sejmowej komisji śledczej, która proponuje wprowadzenie możliwości składania wniosków o ustanowienie pełnomocnika z urzędu dla osób wezwanych przed komisję. W stanowisku podniesiono, że brak tej opcji narusza zasadę równości wobec prawa, ponieważ osoby niezamożne nie mogą sobie pozwolić na koszty adwokata lub radcy prawnego. Stwierdzono, że umożliwienie korzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika jest kluczowe dla efektywnego korzystania z uprawnień podczas przesłuchania, w tym prawa do odmowy odpowiedzi w sytuacjach mogących narazić osobę wezwaną przed komisję na odpowiedzialność karną. W kontekście konstytucyjnym wyrażono pogląd, że postulowana zmiana zasługuje na poważne rozpatrzenie jako istotna dla ochrony interesów osób przesłuchiwanych przez komisję śledczą.
Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny z dnia 25 marca 2024 r. (UD29)
Opinia pozytywnie odnosi się do przedstawionych propozycji normatywnych, zaznaczając, że projektowane zmiany harmonizują z aktywnością Krajowej Rady Radców Prawnych, Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” w ramach Społecznej Komisji Kodyfikacyjnej, której efektem było przygotowanie przed kilkoma laty propozycji zmian Kodeksu karnego, mających na celu zwalczanie mowy nienawiści, zaprezentowanych publicznie w trakcie II Kongresu Prawników Polskich. Dodatkowo w opinii zarekomendowano rozważenie wprowadzenia kwalifikowanego typu zniewagi motywowanej dyskryminacją oraz zmiany w ściganiu przestępstw z nienawiści, w tym umożliwienie instytucjom społecznym wnoszenia subsydiarnego aktu oskarżenia.
Anna Lewandowska
