„Umowy frankowe. Problematyka umów kredytowych powiązanych z kursem waluty obcej” to pierwszy tom nowej serii „Z praktyki radcy prawnego”, stworzonej przez Komisję ds. Integracji Środowiskowej i Publikacji Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Autorzy poszczególnych rozdziałów z problemem umów frankowych spotkali się w ramach prowadzonych przez siebie praktyk. Publikacja może zatem służyć radcom, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o tego rodzaju zagadnieniach albo rozpocząć obsługę klientów w tym zakresie.
Celem serii „Z praktyki radcy prawnego” jest zachęcenie radców prawnych do dzielenia się aktualnymi problemami, z którymi spotykają się na co dzień w swojej pracy. Stąd też w pierwszym tomie wzięto pod lupę umowy frankowe jako te stanowiące jeden z najczęściej pojawiających się w praktyce problemów, z jakimi klienci nadal zwracają się po pomoc prawną. W I rozdziale pt. „Pozew w sprawach frankowych – wymogi formalne oraz konstrukcja żądań pozwu” r. pr. Weronika Przybylska w praktyczny sposób przybliża zagadnienia pozwów w sprawach frankowych. Autorka przedstawia formalne wymogi pozwu oraz przykłady formułowania roszczeń. Tekst wieńczy projekt pozwu. W rozdziale II pt. „Skutki przeprowadzonej przez sąd kontroli abuzywności wzorca umownego (art. 3851 k.c.) na tle kredytów frankowych – rodzaje i wybór wadliwości czynności prawnej” r. pr. Izabela Czarnota skupia się na kwestii nieważności uznania postanowienia umownego za abuzywne. Uważa ona, że niezależnie od tego, jaką opcję wadliwości przyjmiemy i jak ją zdefiniujemy, skutek zawsze będzie ten sam – obowiązek zwrotu tego, co strony sobie świadczyły. W kolejnym rozdziale – „Nieważność umów kredytów „frankowych” w świetle zasad współżycia społecznego” – r. pr. Monika Talarska rozważa, czy ustalenie, że doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego, pociąga za sobą uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną. Dochodzi do konkluzji, że tak, gdyż okoliczności zawierania umów oraz sama ich treść stanowiły naruszenie tych zasad. W IV rozdziale – „Zarzut zatrzymania świadczenia zgłaszany przez kredytodawców w procesach frankowych na tle problemu wzajemności umowy kredytu” – r. pr. Mariusz Piotrowski wyjaśnia zarzut zatrzymania świadczeń, które są zgłaszane przez kredytodawców. Jego zdaniem omawiane umowy frankowe nie mają charakteru wzajemnego, co ma wpływ także na możliwość podnoszenia zarzutu potrącenia. Rozdział V – „Wynagrodzenie za korzystanie z udostępnionego kapitału” – autorstwa r. pr. Jacka Jagodzińskiego dotyczy żądań banków. Banki żądają bowiem od klientów obok zwrotu udostępnionego kapitału także wynagrodzenia za możliwość korzystania przez lata z określonej kwoty. Jak zauważa autor, sprawa jest dyskusyjna i wymaga w każdym przypadku badania wszystkich okoliczności. Z kolei r. pr. Anna Loos w rozdziale VI – „Przedawnienie roszczeń banku z tytułu umowy kredytu powiązanego z kursem waluty” – omawia kwestię przedawnienia roszczeń banku. Dochodzi ona do konkluzji, że mimo pewnych rozstrzygnięć Sądu Najwyższego kwestia ta wymaga dalszej interwencji sądu. W rozdziale VII – „Problematyka indywidualnych cech konsumenta w sporach frankowych” – r. pr Sonia Kwiatkowska skupia się na kwestiach związanych ze świadomością, jak i indywidualnymi cechami konsumenta zawierającego umowę kredytową. Jej zdaniem okoliczności te nie powinny mieć wpływu na zakres przyznanej ochrony. Autorem spoza grona radców prawnych jest asystent sędziego SO w Poznaniu Artur Kacper Górski, który w rozdziale VIII – „Wybrane problemy związane z brakiem konsumenckiego charakteru umowy o kredyt powiązany z kursem waluty obcej” – odnosi się do umów zaciąganych przez przedsiębiorców w celach niestanowiących zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Autor podkreśla, że spory niekonsumenckie trafiają powoli na wokandy i z pewnością wymagają uwagi radców prawnych. W ostatnim, IX rozdziale – „Orzeczenia sądów w sprawach frankowych” – r. pr. Olga Kosmala dokonuje zwięzłego podsumowania wybranych orzeczeń sądów, które jej zdaniem miały znaczący wpływ na omawianą problematykę.
Biorąc pod uwagę doświadczenie autorek i autorów publikacji, wydaje się, że jej popularyzatorski cel został zrealizowany. Założeniem komisji jest, by wszystkie tomy serii były dostępne dla szerokiej grupy odbiorców. Zaprezentowana publikacja została udostępniona na stronie OIRP w Poznaniu, można ją znaleźć pod linkiem: https://www.poznan.oirp.pl/wp-content/uploads/2023/09/Umowy-frankowe.pdf.
Liczymy, że nowa seria spotka się z życzliwym przyjęciem, a kolejne zeszyty będą dotyczyły ważnych zagadnień, z którymi spotykają się w praktyce radcowie i radczynie. Naszym zamiarem jest, by każdy zeszyt był na najwyższym poziomie merytorycznym. Jesteśmy tym samym otwarci na wszelkie uwagi, które mogą przyczynić się do tego, by niniejsza seria stała się ważnym miejscem wyrażania opinii przez radców prawnych i aplikantów radcowskich, a także przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Tym samym zachęcamy do zgłaszania tematyki kolejnych zeszytów.
Obecnie, w związku z tym, że w 2023 r. minęło 30 lat od wejścia w życie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a w 2024 r. minęło 30 lat od wejścia w życie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,chcielibyśmy zaprosić wszystkich chętnych, także z innych izb, by podzielili się swoimi doświadczeniami związanymi z tymi ustawami. Zapraszamy do publikacji.
Wszelką korespondencję proszę kierować na adres e-mail komisji: kom.integracja@poznan.oirp.pl.
Jakub Kępiński
Komisja ds. Integracji Środowiskowej i Publikacji
OIRP w Poznaniu
