Wznowienie postępowania dyscyplinarnego

0

Zawarta w ustawie o radcach prawnych regulacja dotycząca postępowania dyscyplinarnego nie jest wyczerpująca.

Aby uniknąć konieczności posiłkowania się analogią w uzupełnianiu luk, a tym samym ułatwić procedowanie, ustawodawca wprowadził w przepisie art. 741 pkt 1 RadPrU możliwość odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego w sprawach nieuregulowanych w ustawie o radcach prawnych. Zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w orzecznictwie nie było jednak zgody co do tego, czy unormowanie to pozwala na zastosowanie instytucji nadzwyczajnego wzruszenia prawomocnego orzeczenia w postaci wznowienia postępowania. Skąd brały się wątpliwości?

Jak można przypuszczać (niepewność wynika z tego, że tezy przeciwników odpowiedniego stosowania były zwykle pozbawione szerszej argumentacji), uzasadnieniem dla takiego podejścia mogłoby być znajdujące się w art. 741 pkt 1 RadPrU sformułowanie, pozwalające na odwołanie się do k.p.k. tylko ?w sprawach nieuregulowanych w ustawie?. Wprawdzie w ustawie o radcach prawnych nie ma unormowań dotyczących wznowienia postępowania (analogicznie jak w ustawie o adwokaturze), nie mniej brak ów nie musi być wcale traktowany wyłącznie jako luka prawna, lecz wręcz przeciwnie ? jako świadome pominięcie, jako działanie intencjonalne ustawodawcy. Wskazywać by na to mógł fakt, że w innych ustawach korporacyjnych wznowienie postępowania zostało wprost wprowadzone. Tak jest chociażby w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. ? Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 r. ? Prawo o prokuraturze czy też w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich. Tym samym należałoby uznać, że kwestia wznowienia została jednak uregulowana, ale negatywnie, poprzez odmowę wprowadzenia jej do ustawy. Drugi potencjalny argument na rzecz niemożności wykorzystania instytucji wznowienia w radcowskim postępowaniu dyscyplinarnym związany byłby z nakazem stosowania ?odpowiedniego? k.p.k. Przypomnę, że odpowiednie stosowanie może przybrać trojaką formę: stosowania wprost, stosowania z modyfikacjami albo odmowy stosowania. Wybór jednaj z wymienionych dróg zależny jest okoliczności. Oczywiście, konkretny wybór będzie podlegał ocenie, czy to organów nadrzędnych, czy to piśmiennictwa naukowego. W ostateczności kwestia ta wypracowywana jest w toku działania, prowadząc, dla przykładu, do odmowy stosowania w postępowaniach dyscyplinarnych przepisów o subsydiarnym akcie oskarżenia, czy o zmodyfikowanym stosowaniu przepisów o dochodzeniu. Warto przypomnieć, że w postanowieniu SN z dnia 15 listopada 2012 r. (sygn. akt VI KZ 14/12) postawiono w tym kontekście tezę, że art. 741 RadPrU nie może być podstawą prawną do wznowienia postępowania dyscyplinarnego.

Stanowisko Sądu Najwyższego uległo jednak ostatnio istotnej modyfikacji. W wyroku, z dnia 13 stycznia 2017 r. (sygn. akt SDI 42/16) postawiono jednoznaczną tezę, że ?w sytuacji, gdy odpowiedzialność dyscyplinarna ma charakter quasi represyjny i skutkować może wydaleniem z zawodu, (?) to twierdzenie, że przepisy (?) w zakresie, w jakim odsyłają w sprawach nieuregulowanych do odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego nie dają podstawy w ogóle do stosowania przepisów tego Kodeksu w zakresie wznowienia postępowania (Rozdział 56) jest nieuprawnione?. Sąd powołał się tu na dwa argumenty. Po pierwsze uznanie, że brak regulacji wznowienia w ustawie radcowskiej jest świadomym zabiegiem ustawodawcy byłoby, zdaniem sądu, niekorzystne dla obwinionego radcy prawnego (lub adwokata) i ograniczało jego uprawnienia procesowe. Po drugie zaś, sąd przypomniał, że wznowienie postępowania oparte jest na innych przesłankach niż kasacja. Nie byłoby zatem składu orzekającego ?do pogodzenia ze standardem rzetelnego postępowania dyscyplinarnego sytuacja, w której obwiniony nie może skorzystać z instytucji wznowienia postępowania na wniosek lub z urzędu, wtedy gdy np. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu na podstawie którego zostało wydane orzeczenie (art. 540 § 2 k.p.k.), (?) czy też gdy ujawniły się nowe fakty lub dowody wskazujące na to, iż obwiniony nie popełnił czynu (art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k.)?. Dopowiedzmy tu jeszcze na koniec, że sądem właściwym w przedmiocie wznowienia jest sąd wyższego rzędu nad tym, którego orzeczenie zakończyło prawomocnie postępowanie dyscyplinarne.