Etyka i ordynacja pod lupą Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych

0

Na dni 6?8 lipca br. Krajowa Rada Radców Prawnych zwołała, także w związku z jubileuszem 40-lecia istnienia samorządu radców prawnych, Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych (NKZRP). Najważniejsza będzie jednak dyskusja delegatów biorących udział w obradach NKZRP nad obecnym brzmieniem Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (KERP) i nad uchwałą nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także podejmowania uchwał przez organy samorządu ? potocznie zwaną ordynacją wyborczą.

Już podczas odbywającego się jesienią 2020 r. ?wyborczego? Krajowego Zjazdu Radców Prawnych, który z uwagi na epidemię odbywał się w formule hybrydowej, uniemożliwiając odpowiednią dyskusję nad fundamentalnymi aspektami funkcjonowania samorządu radców prawnych (takimi właśnie jak etyka czy ordynacja), nowo wybrany wówczas Prezes KRRP Włodzimierz Chróścik zapowiadał ? pod warunkiem ustąpienia epidemii ? zwołanie zjazdu, który zweryfikuje aktualność obowiązującego KERP oraz ordynacji wyborczej.

NKZRP, którego posiedzenie rozpocznie się 6 lipca 2022 r. ? w 40. rocznicę uchwalenia ustawy o radcach prawnych (u.r.p.) ? zajmie się podsumowaniem 40 lat swojej działalności, a przy okazji oceni aktualność obowiązujących zasad etycznych oraz reguł wyborczych i być może dokona w tym zakresie stosownych zmian.

Czy etykę należy zmieniać?

Zawód radcy prawnego jest regulowanym konstytucją i ustawą zawodem prawniczym publicznego zaufania zorganizowanym na zasadach niezależnego i obowiązkowego samorządu zawodowego (art. 17 ust. 1 Konstytucji RP i art. 40 u.r.p.). Ustawa o radcach prawnych zobowiązuje samorząd do uchwalenia w sposób autonomiczny zasad etyki zawodowej (art. 57 pkt 7 u.r.p.), a radców prawnych do jej przestrzegania (art. 3 ust. 2 u.r.p.) pod rygorem odpowiedzialności dyscyplinarnej za ich naruszenie (art. 64 ust. 1 u.r.p.). Samorząd, sprawując pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu, ma więc obowiązek uchwalenia zasad etyki zawodowej, co oczywiście obejmuje także ich zmiany.

Pierwsze zasady etyki zostały uchwalone w 1987 r. i były dotychczas zmieniane siedmiokrotnie. Część zmian miała charakter nowej regulacji, a część tylko nowelizujący. ? Z reguły dokonywane zmiany rozbudowywały lub uszczegóławiały całość regulacji, choć nieprzesadnie. Różne też były ich przyczyny, ale trudno jest tu wskazać jakąś uniwersalną zasadę, wedle której zmiany powinny następować ? wskazuje r.pr. Sławomir Ciupa z Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KRRP (OBSiL). ? Leży ona gdzieś pomiędzy stabilizacyjną funkcją etyki zawodowej powinności poszanowania podstawowych wartości zawodowych i jej funkcją adaptacyjną, tj. dostosowania tych wartości do zmiennych warunków otoczenia regulacyjnego, społecznego czy gospodarczego.

W samorządzie radców prawnych od wielu lat dominuje podejście polegające na regularnym i systematycznym dostosowywaniu treści kodeksu etycznego do zmieniających się okoliczności. Towarzyszy temu pogłębiona środowiskowa debata nad treścią jego poszczególnych postanowień. ? Kodeksy etyki zawodowej, choć opierają się na tradycyjnych i niezmiennych pryncypiach wykonywania zawodu zaufania publicznego, mają również charakter aktów normatywnych. I jak w przypadku każdego tego typu aktu w praktyce jego stosowania mogą ujawnić się luki czy niespójności, a także po prostu niektóre jego postanowienia mogą się zdezaktualizować i nie rozstrzygać w sposób jasny problemów występujących w praktyce wykonywania zawodu, a także w orzecznictwie dyscyplinarnym ? wskazuje dr Paweł Skuczyński, pracownik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w Katedrze Filozofii Prawa i Nauki o Państwie.

Czy etyka ogranicza?

Zawód radcy prawnego ? co oczywiste ? jest zawodem zaufania publicznego. Ze statusem tak rozumianej kwalifikowanej profesji wiążą się różnego rodzaju ograniczenia czy szczególne obowiązki służące realizacji podstawowych zasad zawodu. Obejmują one ograniczenia nie tylko w sferze swobody działalności gospodarczej, ale także zawierania umów czy wolności słowa. ? Istotne jest, aby ograniczenia w każdym z tych obszarów rzeczywiście służyły realizacji zasad zawodu oraz czyniły to w sposób proporcjonalny.

W konsekwencji nie można pomijać w kodeksie etyki rynkowego charakteru zawodu radcy prawnego ? przekonuje Paweł Skuczyński. ? Za niewłaściwe uznałbym z jednej strony podejście polegające na traktowaniu kodeksu etyki jako narzędzia budowania przewagi konkurencyjnej na coraz bardziej skomplikowanym rynku usług prawniczych. Takie deregulacyjne podejście lekceważy bowiem istotę bycia zawodem zaufania publicznego. Z drugiej jednak strony nie jestem zwolennikiem podejścia polegającego na hamowaniu czy powstrzymywaniu przy pomocy kodeksu etyki jakiejkolwiek innowacyjności w ramach działalności rynkowej radcy, np. związanej z wykorzystaniem nowych technologii do pozyskiwania klientów lub tworzenia alternatywnych form biznesowych.

O tym, że etyka pomaga w świadczeniu profesjonalnych usług prawniczych, przekonany jest również prof. WSP Ryszard Sowiński, rektor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, ekspert w zakresie zarządzania kancelariami prawnymi. ? Przestrzeganie zasad etyki w biznesie chroni ten biznes długoterminowo. Ich naruszanie prędzej czy później kończy się głębokim kryzysem ? nie tylko biznesowym, lecz często też osobistym. Pamiętajmy, że najważniejszą walutą w biznesie jest zaufanie, a kapitałem ? kapitał społeczny. A te trudno zbudować bez etycznej wrażliwości.

Radcowie dyskutują o etyce

Od ostatniej zmiany KERP minęło prawie osiem lat. Poza aspektem zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej według Sławomira Ciupy konieczność dokonania zmian w Kodeksie Etyki wynika z regulacji prawnych. ? Trzeba tu wskazać na potrzebę zapewnienia pełnej zgodności kodeksu z prawem unijnym (zwłaszcza dyrektywą usługową i o handlu elektronicznym).

Nie ulega wątpliwości, że od czasu uchwalenia w 2014 r. obowiązującego dzisiaj Kodeksu Etyki rynek usług prawniczych ? który regulowany jest przecież tylko częściowo ? się zmienił. ? Skutkuje to m.in. tym, że różne podmioty na nim działające związane są odmiennymi regułami prowadzenia swojej działalności. Rodzi to cały szereg pokus związanych z odchodzeniem od niektórych zasad etyki jawiących się w tym kontekście jako gorset uniemożliwiający skuteczną konkurencję ? zauważa Paweł Skuczyński.

Inną kwestią, dość oczywistą i doskonale widoczną, jest rozwój technologii i coraz szersze jej wykorzystanie w praktyce wykonywania zawodu.

Zachodzące na rynku zmiany zdaniem dr. Skuczyńskiego wytwarzają presję na ?utowarowienie? pomocy prawnej, a to stanowi już poważne wyzwanie dla etyki zawodowej i choćby z tego powodu wymaga dyskusji samorządu.

Dyskusja ta trwa w samorządzie od wielu miesięcy. Znaczący okazał się być zorganizowany przez Krajową Radę Radców Prawnych cykl spotkań online w ramach konsultacji dotyczących zmian zasad etyki, regulaminu wykonywania zawodu radcy prawnego i ordynacji wyborczej do samorządu radcowskiego. Cykl ten ? obok prac specjalnie powołanych zespołów roboczych i debat realizowanych w ramach działalności poszczególnych organów i agend samorządowych ? stanowi praktyczne forum dyskusji wewnątrzśrodowiskowej nad fundamentalnymi dla samorządu tematami. Cykl przewidywał pięć konferencji online otwartych dla wszystkich zainteresowanych: radców prawnych, w tym delegatów na Krajowy Zjazd, osób wykonujących inne zawody prawnicze i obywateli. Spotkania odbywały się w następujące po sobie środy, począwszy od 11 maja. Nagrania z konferencji dostępne są na platformie e-kirp.pl.

W ramach konsultacji nad planowanymi zmianami Krajowa Rada Radców Prawnych realizuje również badanie opinii członków samorządu radców prawnych na temat niektórych uregulowań dotyczących etyki wykonywania zawodu. Badania przeprowadzane są za pomocą rozpowszechnionej wśród radców prawnych ankiety online. Jej wyniki ? oparte na wypowiedziach szerokiego grona radców prawnych ? pomogą zjazdowi zrozumieć oczekiwania i potrzeby radców prawnych na zmieniającym się rynku usług prawniczych, a następnie podjąć decyzję o konieczności bądź jej braku dokonania zmian samego kodeksu.

Co wynika z debaty?

Takich obszarów jest wiele, począwszy od kwestii czysto redakcyjnych i porządkujących po skomplikowane zagadnienia merytoryczne.

Informowanie o wykonywaniu zawodu i pozyskiwanie klientów. W toku debaty rozmawia się między innymi o doprecyzowaniu, jakie sposoby informowania są dopuszczalne, w tym czy np. wprost odnieść się do kwestii posługiwania się przez radcę prawnego technikami typu Google Adwords, co wciąż budzi szereg kontrowersji w praktyce ? wskazuje Paweł Skuczyński, który bierze również czynny udział w cyklu opisanych powyżej konferencji online.

Odpłatne pośrednictwo. Dyskutuje się również o przywróceniu wyraźnego zakazu korzystania z odpłatnego pośrednictwa przy pozyskiwaniu klientów, co dziś można wyprowadzać jedynie pośrednio z innych zasad.

Tajemnica zawodowa. Wiele uwagi poświęca się także kwestiom tajemnicy zawodowej, a w szczególności doregulowania obowiązków radcy prawnego związanych z sytuacją ?zwolnienia go? z obowiązku zachowania tajemnicy na gruncie postępowania karnego.

Zajęcia niepołączalne. Konflikt interesów. Na pewno bardzo istotnym obszarem dyskusji jest także zakres zajęć niepołączalnych z wykonywaniem zawodu i świadczeniem pomocy prawnej. ? Dotyka to wskazanego już wcześniej obszaru współpracy z podmiotami działającymi na rynku usług prawnych, co stanowi obchodzenie form wykonywania zawodu przewidzianych w ustawie o radcach prawnych. Zarazem istotne jest także doprecyzowanie pewnych kwestii związanych z unikaniem konfliktu interesów. Chodzi w szczególności o wprowadzenie wyraźnego obowiązku badania występowania konfliktu przed przystąpieniem do świadczenia pomocy prawnej, a także o przesądzenie kwestii tzw. przypisania konfliktu interesów, tj. sytuacji, w której w ramach wieloosobowej formy wykonywania zawodu znalezienie się przez jednego prawnika w sytuacji konfliktu powoduje dotknięcie nim także pozostałych ? mówi rozmówca.

Relacje z klientem. W zakresie relacji z klientem omawia się między innymi problematykę wprowadzenia obowiązku zawierania umowy z klientem w formie pisemnej, a także kwestie komunikacji z nim, w szczególności doprecyzowania obowiązków informowania o przebiegu sprawy, konsultowania treści poszczególnych czynności zawodowych oraz uzyskiwania zgody na niektóre z nich.

Success fee. Oczywiście poruszano również problematykę związaną z wysokością wynagrodzenia prawnika, w tym wracający co pewien czas temat dopuszczalności wynagrodzenia stosunkowego czy ? szerzej ? success fee. ? Success fee jest dziś czymś, co nie powinno kojarzyć nam się wyłącznie z amerykańską etyką prawniczą. Jest coraz szerzej dopuszczalne choćby u naszych sąsiadów, m.in. w Niemczech oraz w Czechach, oczywiście pod pewnymi warunkami ? wyjaśnia dr Skuczyński. ? Warto pamiętać, że również w naszym porządku prawnym w ramach dochodzenia roszczeń grupowych ustawa wprost dopuszcza success fee w wysokości do 20%. Obecne rozwiązanie w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego dopuszcza ?premię od sukcesu? jedynie jako dodatkowy sposób kształtowania wynagrodzenia, który musi być połączony np. z wynagrodzeniem ryczałtowym tworzącym w mojej ocenie pewną iluzję i dającym się łatwo obchodzić.

Alternatywne struktury biznesowe. Uczestnicy debaty zadają sobie również pytanie, jak można scharakteryzować alternatywne struktury biznesowe i czy mogą oraz czy powinny zostać one uregulowane w KERP. Dla oceny potrzeby tej regulacji w KERP konieczne jest uwzględnienie dość skomplikowanego tła ukształtowania się tych instytucji, przede wszystkim wzmocnienia konkurencyjności oraz ochrony konsumentów, ograniczenia barier w wejściu na rynek, umożliwienia pozyskiwania przez firmy prawnicze inwestorów dla podnoszenia jakości rynku usług prawnych, innowacyjności oraz wykorzystywania nowych technologii. ? W innych ustawodawstwach alternatywne struktury biznesowe wykształcone zostały dzięki liberalizacji multidyscyplinarnych form wykonywania zawodu i dopuszczenia do wykonywania praktyki prawniczej w strukturach organizacyjnych z udziałem innych zawodów ? wskazuje r.pr. Piotr Skorupa, doktor nauk prawnych, prawnik z ponad 20-letnim doświadczeniem w sektorze finansowym i uczestnik organizowanych przez KRRP cyklu opisanych powyżej konferencji online. ? W tym zakresie należy podkreślić, że unormowanie tzw. alternatywnych struktur biznesowych wykracza znacznie poza materię regulowaną przez Kodeks Etyki i rgulamin wykonywania zawodu. Jest to fragment problematyki przede wszystkim dotyczącej kreowania polityki społecznej w dziedzinie regulacji rynku usług prawniczych i polityki publicznej w dziedzinie wspierania dostępu konsumentów i przedsiębiorców do rynku usług prawnych. Wprowadzenie alternatywnych struktur biznesowych powinno nastąpić dopiero po uporządkowaniu spraw pierwszoplanowych: uregulowaniu rynku usług prawniczych i zablokowaniu świadczenia ?nielegalnego? usług prawnych przez podmioty nieprawnicze niepodlegające żadnym wymogom regulacyjnym, za jakie można uznać np. tzw. kancelarie odszkodowawcze ? wyjaśnia Piotr Skorupa.

O etyce zdecyduje Zjazd

Oczywiście dyskusja nad zmianami w Kodeksie Etyki nie zawsze musi doprowadzić do tych zmian i należy liczyć się, że tak może zdarzyć się również w tym przypadku. ? Można nawet powiedzieć, że w sytuacji braku konsensu środowiskowego co do konieczności i kierunku nowelizacji nie warto ryzykować wprowadzania zmian nie do końca przemyślanych ? przekonuje Paweł Skuczyński. ? Chciałbym jednak podkreślić, że poziom dyskusji na temat etyki zawodowej w środowisku radców prawnych oceniam wysoko.

Zdaniem Sławomira Ciupy, eksperta OBSiL, wymienionych problemów wynikających ze zmieniającej się rzeczywistości prawnej i biznesowej nie rozwiąże w pełni pion dyscyplinarny drogą wykładni i prawidłowego zastosowania norm etycznych. ? Wprawdzie stanowi on ważny element samorządowej pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu w interesie publicznym, ale ma też swoje ograniczenia ? mówi Sławomir Ciupa.

Podobnego zdania jest r.pr. Krzysztof Górecki, przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego (WSD). ? Orzecznictwo kształtuje sposób rozumienia norm etycznych, które są zazwyczaj sformułowane na dużym poziomie ogólności. Istotne jest zainteresowanie aktywnością na polu dyscyplinarnym doświadczonych radców prawnych i możliwie największa stabilizacja kadry rzeczników i sędziów oraz jej szkolenie. To podnosi poziom i służy kształtowaniu się linii orzeczniczych. Przewodniczący WSD wyjaśnia jednak, że nie wszystkie zagadnienia można rozwiązać nawet najlepiej działającym pionem dyscyplinarnym i jego orzecznictwem. ? Rzeczywistość się zmienia i trzeba na to reagować także poprzez zmiany przepisów.

Tylko zwołanie zjazdu daje możliwość dokonania zmian w zasadach etyki radcy prawnego. ? Stanowi to często szansę do wprowadzenia regulacji oczekiwanych i przemyślanych, lecz także pokusę zmian ,,spontanicznych? ? przestrzega r.pr. Maciej Bobrowicz, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych VII, VIII i X kadencji. ? Materia zmian legislacyjnych jest sprawą skomplikowaną, często bowiem pozornie zastąpienie jednego określenia innym ma wpływ na wiele przepisów Kodeksu Etyki. Stąd na zjeździe powinny być głosowane warianty zmian z pokazaniem wad i zalet każdego z rozwiązań. Zmiany ?impulsowe?, które pojawiają się w głowach uczestników ?w drodze? na zjazd ? pod wpływem lektury materiałów zjazdowych ? poparte ,,emocjonalnymi wystąpieniami? mogą doprowadzić do sytuacji sprzed wielu lat, kiedy to pojawił się i został przegłosowany zapis w etyce, który pozostał niezrealizowany.

Czy zmiany są dzisiaj potrzebne radcom prawnym? ? Może wystarczy zmiana interpretacji przepisów Kodeksu Etyki ? zastanawia się Maciej Bobrowicz. ? I tu powstaje problem, bo ostatecznym interpretatorem zasad etyki jest sąd dyscyplinarny. Radca prawny zaś ma prawo wiedzieć, co jest dozwolone, a co jest zakazane, bo od tego zależy jego kariera zawodowa. Wszelkie zmiany winny być głęboko przemyślane i uzasadnione, ale nie można też nie zauważać, że świat wokół nas się zmienia i zmiany te wymusza.

Ordynacja w rękach Zjazdu

O ordynacji wyborczej samorządu ? uchwale nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także podejmowania uchwał przez organy samorządu ? również będzie decydował zbliżający się NKZRP.

Zgodzić się trzeba z r. pr. Tomaszem Jaroszyńskim, autorem komentarza do ordynacji wyborczej, że sposób przeprowadzenia wyborów do organów samorządu zawodowego zawodu zaufania publicznego można zaliczyć do czynników składających się na autonomię tego samorządu. Wynika to zarówno z tego, że samorządy te samodzielnie określają, w jaki sposób wybory te są przeprowadzane, jak i z tego, że same wybory odbywają się bez udziału jakiegokolwiek czynnika zewnętrznego. W konsekwencji właściwe dokonanie czynności wyborczych ma duże znaczenie ? tak zewnętrzne, gdyż pokazuje, że samorząd działa autonomicznie, jak wewnętrzne, gdyż ma zagwarantować możliwość ubiegania się o członkostwo w organach wszystkim członkom samorządu, wedle przejrzystych reguł i na równych zasadach.

Dlatego tak ważne jest, aby dokonywać regularnej oceny zapisanych w ordynacji zasad i mechanizmów, co ? jak wskazują przedstawiciele samorządu ? może być zadaniem trudnym.

O czym w zakresie zasad wyborczych dyskutuje samorząd?

Nad weryfikacją postanowień ordynacji wyborczej pracuje powołana przez Prezydium KRRP w marcu tego roku grupa robocza ds. ordynacji wyborczej. Zagadnienia, nad którymi pracowała grupa robocza, dotyczyły zagadnień takich jak:

  • unifikacja komisji skrutacyjnej i wyborczej w celu zniesienia dualizmu podmiotów o podobnym zakresie działania;

  • rozważenie możliwości wprowadzenia wyraźnego katalogu czynności, które w procesie wyborczym mogą być zaskarżane;

  • wyodrębnienie materii dotyczącej zasad podejmowania uchwał do osobnego aktu ? z wyjątkiem podejmowania uchwał kwalifikowaną większością głosów w określonych sprawach;

  • wprowadzenie zasad dotyczących składu i zgłaszania kandydatów do komisji;
  • synchronizacja zmian ordynacji z regulaminem zgromadzeń;
  • wprowadzenie tzw. wyborów urnowych podczas zebrań rejonowych;
  • ustalenie jednolitych zasad podziału okręgu izby na rejony ? poprzez wskazanie katalogu sposobów;

  • publiczne informowanie o przebiegu procesu wyborczego.

Poza zagadnieniami opracowanymi przez grupę roboczą przedstawiciele samorządu dyskutują także o zasadach wyboru członków Krajowej Rady Radców Prawnych. ? Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy o radcach prawnych Krajową Radę Radców Prawnych stanowią Prezes i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez zgromadzenia okręgowych izb, po jednym z każdej izby. Zamysł ustawodawcy polegał moim zdaniem na tym, że członkowie Krajowej Rady Radców Prawnych wybierani przez zgromadzenia okręgowych izb, a zatem mający silny mandat powierzony im przez radców prawnych lub ich przedstawicieli, tworzących daną okręgową izbę radców prawnych, mieli realny wpływ na działania tego organu ? wskazuje Michał Rościszewski, Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Bydgoszczy. Jego zdaniem obecna rzeczywistość od tego modelu odbiega. ? W skład Krajowej Rady Radców Prawnych wchodzi 68 członków, z czego tylko 19 jest przedstawicielami okręgowych izb wybranymi przez ich zgromadzenia. Osobiście uważam, że w tym obszarze zmiany są konieczne, aby przywrócić rzeczy właściwe proporcje, czyli realny wpływ członków Krajowej Rady Radców Prawnych, wybieranych przez zgromadzenia okręgowych izb, na działania tego organu. W mojej opinii zmiany te powinny prowadzić do zmniejszenia liczebności członków Krajowej Rady Radców Prawnych, co sprawi, że organ ten będzie działał bardziej efektywnie. Dziekan wskazuje ponadto, że nie bez znaczenia jest też to, że zmniejszenie liczebności członków Krajowej Rady Radców Prawnych obniży koszty działania tego organu. Radca prawny Monika Całkiewicz, Dziekan Rady OIRP w Warszawie, podziela zdanie, że zmniejszenie liczby członków KRRP może przyczynić się do bardziej efektywnego działania oraz obniżenia kosztów jej funkcjonowania. ? Trudno natomiast zgodzić się ze stanowiskiem, że obecny skład KRRP narusza realne proporcje i wpływ radców prawnych na jej działanie. Istotne jest, że obecne mechanizmy wyborcze określone w ordynacji wyborczej umożliwiają podjęcie inicjatywy przez wszystkie izby, bez względu na ich liczebność i w oderwaniu od przynależności izbowej przedstawicieli Krajowej Rady. Zdaniem warszawskiej dziekan niezwykle istotne przy dyskusjach dotyczących zasad wyborczych jest wskazywanie na konieczność zachowania realnych proporcji. Rozmówczyni wyjaśnia, że to właśnie zasada proporcjonalności jest zasadą konstytucyjną i elementem demokratycznego państwa prawnego. ? W tym kontekście, gdyby przyjąć, że liczba członków Krajowej Rady ? czy to powoływanych przez zgromadzenia izb, czy przez Krajowy Zjazd ? powinna odzwierciedlać głos radców prawnych w poszczególnych izbach, należy podnieść, że obecnie jest ona ustalona na niekorzyść większych izb ? wyjaśnia Monika Całkiewicz, dodając, że nie można zgodzić się z tym, aby w drodze ustalania zasad wyborczych naruszyć autonomię samorządu i wagę głosu poszczególnych radców prawnych. ? Propozycja ograniczenia zasady proporcjonalności przepisem prawa samorządowego nie znajduje uzasadnienia. Pomysłem godnym rozważenia wydaje się natomiast, aby stałymi członkami Krajowej Rady Radców Prawnych byli dziekani rad, którzy zarówno z uwagi na zaangażowanie w sprawy izby, jak i decyzyjność są naturalnie predysponowani do podejmowania wspólnych dla samorządu decyzji. Ponadto zmniejszenie liczby członków Krajowej Rady też w sposób oczywisty zwiększy wpływ stałych członków na działania Krajowej Rady.