Niemal 7 tys. telefonicznych konsultacji prawnych udzielono od czerwca do końca grudnia 2022 r. uchodźcom z Ukrainy w stworzonym z inicjatywy Krajowej Rady Radców Prawnych Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej. 24 lutego minął rok od rozpoczęcia inwazji Rosji na Ukrainę, wojna trwa. Pomoc udzielana będzie nadal, nie tylko przez telefon. Przy Dworcu Wschodnim w Warszawie stanął namiot, w którym uchodźcy mogą konsultować się z prawnikami. Jest to możliwe dzięki kontynuacji w 2023 r. współpracy Krajowej Izby Radców Prawnych z Norwegian Refugee Council w Oslo i uzyskaniu dofinansowania. W realizacji projektu oba podmioty nadal wspierane będą przez Fundację Dialog z Białegostoku.
Samorząd radców prawnych od pierwszego dnia rosyjskiej inwazji aktywnie włączył się do udzielenia pomocy pro publico bono na rzecz obywateli ukraińskich.
W realizacji tych działań wykorzystane zostały doświadczenia Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej KRRP, które od grudnia 2021 r. było zaangażowane w udzielanie pomocy na granicy polsko-białoruskiej. W połowie marca 2022 r. z inicjatywy KRRP i przy współpracy innych samorządów i stowarzyszeń prawniczych Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej zostało przeniesione do Warszawy i rozszerzyło działalność na rzecz osób uciekających z Ukrainy do Polski z powodu wojny. CKPP podjęło się koordynacji wszystkich dotychczasowych działań samorządu radców prawnych wykonywanych na rzecz uchodźców z Ukrainy, w tym we współpracy z koordynatorami regionalnymi współkoordynowania działań 19 okręgowych izb radców prawnych.
Na przełomie marca i kwietnia 2022 r. otwarto infolinię – +48 800 088 544 – z informacją prawną działającą na nowoczesnej platformie call center, udostępnionej KIRP nieodpłatnie przez Deloitte Poland. Porady prawne udzielane były przez wolontariuszy – najpierw polskich prawników, a następnie – w związku z potrzebą znajomości języka ukraińskiego i rosyjskiego – rozpoczęto współpracę z prawniczkami ukraińskimi, która trwa do dzisiaj.
Jednocześnie założona została strona internetowa www.prawnicyukrainie.pl, a później https://legalaidpoland.org/, na której w czterech językach – ukraińskim, rosyjskim, polskim i angielskim – publikowane są aktualności dotyczące zmian w prawie cudzoziemskim i uchodźczym, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, a także przydatne linkii wzory dokumentów.
Współpraca z Norwegian Refugee Council i Fundacją Dialog
W czerwcu 2022 r. projekt uzyskał wsparcie i dofinansowanie Norwegian Refugee Council w Oslo, działającej w Polsce jako Fundacja Norwegian Refugee Council Polska (NRC). NRC jest organizacją pozarządową, która chroni prawa osób dotkniętych wysiedleniem.
Od czerwca do grudnia 2022 r. pracujące w Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej prawniczki konsultantki udzieliły uchodźcom przez telefon w sumie 6902 konsultacji, w tym:
- 2555 dotyczących legalizacji pobytu,
- 545 na temat prawa pracy,
- 474 dotyczące kwestii mieszkaniowych,
- 1149 w sprawie dostępu do świadczeń i edukacji,
- 2179 w kwestiach związanych z wydawaniem dokumentów.
Dodatkowo w 45 przypadkach, w których problem był dużo bardziej skomplikowany i nie było możliwości rozwiązania go poradą telefoniczną, podjęto się indywidualnej reprezentacji uchodźcy przed organem lub sądem.
W tym samym czasie stronę internetową www.prawnicyukrainie.pl oraz https://legalaidpoland.org/ odwiedziło 17 519 osób.
Krajowa Izba Radców Prawnych organizowała jednocześnie intensywne szkolenia dla prawników polskich i ukraińskich. Od czerwca do grudnia 2022 r. uczestniczyło w nich 467 osób.
– Przedstawione liczby pokazują, iż Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej udzieliło w 2022 r. wsparcia prawnego ogromnej rzeszy osób, które przybyły do Polski, uciekając przed agresją rosyjską. Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że zarówno Norwegian Refugee Council, jak i Fundacja Dialog kontynuują z nami współpracę także w 2023 r. – nieodpłatna pomoc prawna dla osób z Ukrainy jest bowiem wciąż potrzebna i będzie potrzebna co najmniej do zakończenia wojny. Naszym obowiązkiem jako radców prawnych jest tę pomoc zapewnić, a wsparcie udzielane nam przez kluczowych partnerów projektu pozwala na kontynuację tych działań w dłuższej perspektywie – mówi r. pr. Magdalena Bartosiewicz, koordynatorka Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej.
Mecenas Bartosiewicz podkreśla, że w projekcie nieocenioną rolę odgrywają konsultantki infolinii – prawniczki ukraińskie.
– Same, będąc uchodźczyniami, zdecydowały się podjąć z nami współpracę i pomagać nam w udzielaniu informacji prawnej beneficjentom projektu. Bardzo doceniamy ich pracę oraz zaangażowanie – mówi koordynatorka CKPP.
Tymczasem brutalna wojna trwa, a przybywający do Polski uchodźcy z Ukrainy nadal potrzebują pomocy prawnej, aby zacząć funkcjonować w nowym kraju. W bieżącym roku Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej będzie rozszerzać formy udzielania pomocy.
– W 2022 r. skupialiśmy się głównie na udzielaniu informacji prawnej telefonicznie, a także na rozwoju strony internetowej legalaidpoland.org, na której dzięki uprzejmości Wolters Kluwer Polska publikujemy na bieżąco aktualne materiały, poradniki i wzory dokumentów przydatnych dla uchodźców z Ukrainy. W 2023 r. kontynuujemy to, ale udzielamy także konsultacji prawnych uchodźcom w namiocie pomocowym Norwegian Refugee Council przy Dworcu Wschodnim w Warszawie, a także rozwijamy na stronie internetowej pomysł chatbota. Pomoże on uzyskać informację prawną osobom, które niekoniecznie chcą korzystać z konsultacji telefonicznej – dodaje mec. Bartosiewicz.
Będziemy pomagać, jak długo to będzie potrzebne
Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik podkreśla, że samorząd radcowski nigdy nie pozostaje obojętny wobec potrzebujących i będzie udzielał pomocy uchodźcom tak długo, jak będzie to potrzebne.
– Ponad rok po rozpoczęciu brutalnej inwazji Rosji na Ukrainę pozostajemy w mroku wojny, który jednak wszyscy ludzie dobrej woli w Polsce starają się rozświetlać pracą na rzecz ofiar. Jako samorząd radcowski ruszyliśmy z pomocą w pierwszych godzinach konfliktu – na początku spontaniczną, pozostając w kontakcie z ukraińską izbą adwokacką i działając na granicy. Z czasem nasze działania pomocowe usystematyzowały się i skoncentrowały wokół Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, w którym realizujemy to, co potrafimy najlepiej – zapewniamy wsparcie prawne – mówi Włodzimierz Chróścik. – Jestem dumny z tego, że radcowie prawni stanęli na wysokości zadania i w tak szybkim tempie zorganizowali skuteczny system wsparcia prawnego dla osób poszkodowanych wojną. W imieniu Krajowej Rady Radców Prawnych i osobiście dziękuję wszystkim, którzy przez te długie miesiące niestrudzenie pracowali w ramach centrum i w innych formach, udzielając pomocy prawnej potrzebującym. Robimy to, co w takiej sytuacji należy, realizując radcowski etos i podkreślając, że walka o wolność, demokrację i bezpieczeństwo wymaga wsparcia zawsze i w każdych warunkach. Jestem przekonany, że będziemy z dumą wspierać obywatelki i obywateli Ukrainy tak długo, jak będzie to potrzebne – zaznacza Prezes KRRP.
