Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyższą wartością, która powinna być brana pod uwagę przez komisję egzaminacyjną sprawdzającą prace zdających egzamin radcowski, jest wzgląd na to, aby wynik egzaminu radcowskiego odpowiadał poziomowi przygotowania prawniczego do wykonywania zawodu, nie zaś, co ma drugorzędne znaczenie, interesowi osoby przystępującej do tego egzaminu, zainteresowanej uzyskaniem wyniku pozytywnego.
radca prawny
Fot. OIRP w Warszawie
pór prawny w rozpatrywanej przez NSA sprawie II GSK 1057/20, w której 6 maja 2021 r. zapadło niekorzystne dla skarżącej orzeczenie, dotyczył oceny prawidłowości stanowiska Sądu I instancji, który kontrolując zgodność z prawem uchwały Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu radcowskiego, przeprowadzonego w dniach 26?29 marca 2019 r. stwierdził, że zaskarżona uchwała ? którą utrzymano w mocy uchwałę Komisji Egzaminacyjnej ustalającą uzyskanie przez stronę negatywnego wyniku egzaminu radcowskiego w związku z niedostateczną oceną z zadania z zakresu prawa cywilnego ? nie narusza prawa. Spór ten skończył się oddaleniem skargi strony na tę uchwałę, a Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Skarżąca, będąca uczestnikiem egzaminu radcowskiego otrzymała wynik negatywny z zadania z prawa cywilnego. Sporządzona przez zdającą apelacja spełniała większość wymogów formalnych przewidzianych tak dla pisma procesowego, jak i dla apelacji, jednakże nie zawierała wszystkich zarzutów możliwych do postawienia w apelacji, tj. dotyczących naruszenia przez Sąd I instancji przepisów procesowych. Na gruncie takiego stanu faktycznego NSA szeroko opisał, na czym polega istota zweryfikowania umiejętności przyszłych radców prawnych.
NSA przypominał, że celem aplikacji radcowskiej jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu radcy prawnego, w szczególności wykształcenie umiejętności z zakresu zastępstwa procesowego, sporządzania pism, umów i opinii prawnych oraz przyswojenie zasad wykonywania zawodu zaś proces szkolenia aplikanta wieńczony jest egzaminem radcowskim, który w korespondencji do celów samej aplikacji polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego osoby przystępującej do egzaminu radcowskiego do ? co szczególnie należy zaakcentować ? samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego.
Uwzględniając wszystkie konsekwencje wynikające z ustawy o radcach prawnych, a w tym kontekście tego, że egzamin radcowski jest ostatnim etapem sprawdzenia umiejętności i przydatności kandydata do wykonywania zawodu radcy prawnego, NSA podkreśla, że jakość świadczonej pomocy prawnej ? a w tej mierze za usprawiedliwione należałoby uznać oczekiwanie, że powinna być ona jak najwyższa ? stanowi wartość, która ma kluczowe znaczenie dla każdego, kto korzysta z tej pomocy. Nie ma więc wątpliwości, że od kandydata do zawodu radcy prawnego należy wymagać takich kwalifikacji, aby mógł on sprostać wymaganiom świadczenia pomocy prawnej, o jak najwyższej jakości.
NSA wskazuje, że w korespondencji do aksjologicznych założeń ustawy o radcach prawnych, za uprawniony należałoby więc uznać wniosek ? który znalazł również swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego przez zdającą wyroku WSA ? że niewątpliwie znacznie wyższą wartością, która powinna być brana pod uwagę w pierwszej kolejności przez komisję egzaminacyjną, jest wzgląd na to, aby wynik egzaminu radcowskiego odpowiadał poziomowi przygotowania prawniczego do wykonywania wspomnianego zawodu, nie zaś, co ma drugorzędne znaczenie, interesowi osoby przystępującej do tego egzaminu, zainteresowanej uzyskaniem wyniku pozytywnego. Zwłaszcza że w postępowaniu dotyczącym ustalenia wyniku egzaminu radcowskiego ? które ma szczególny, bo swoisty charakter, a jego celem jest przede wszystkim sprawdzenie przygotowania prawniczego osoby przystępującej do tego egzaminu pod względem zdolności do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego, w tym wiedzy z zakresu prawa i umiejętności jej praktycznego zastosowania ? obowiązkiem organów administracyjnych jest ochrona interesu publicznego, który w tym wypadku należy rozumieć, jako zapewnienie możliwości wykonywania zawodu zaufania publicznego przez osoby do tego należycie przygotowane.
