Przegląd najważniejszych zmian w ustawodawstwie ostatnich dwóch miesięcy.
W komisjach
Sejm rozpoczął prace legislacyjne nad projektami ustaw stanowiącymi reakcję na negatywne skutki wprowadzonych zmian dotyczących objęcia ochroną konsumencką osób fizycznych prowadzących gospodarstwa rolne. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 208) oraz rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy o kredycie konsumenckim (druk sejmowy nr 227) zmierzają do uchylenia części przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej. Poselski projekt z druku sejmowego nr 208 zakłada uchylenie przepisów, zgodnie z którymi do osób fizycznych prowadzących gospodarstwa rolne należy stosować przepisy ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej, ustawy o kredycie konsumenckim oraz Kodeksu cywilnego o klauzulach abuzywnych oraz niektóre przepisy o umowie pożyczki. Rządowy projekt z druku sejmowego nr 227 ma węższy zakres, gdyż nie deroguje przepisów zakładających stosowanie do rolników przepisów ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej oraz Kodeksu cywilnego dotyczących umowy pożyczki. W uzasadnieniu obu projektów ustaw silnie akcentowane są zastrzeżenia w zakresie funkcjonowania nowych przepisów, w szczególności podnoszony jest fakt, iż finansowanie konsumenckie jest droższe o prawie 100% w porównaniu z finansowaniem przedsiębiorców (koszt obsługi kredytu, koszt ryzyka, horyzont czasowy, zabezpieczenia itp.). Zdaniem wnioskodawców wejście w życie nowych przepisów w praktyce spowodowało znaczne ograniczenie dostępu do finansowania rolników poprzez wzrost kosztów kredytu i wprowadziło dodatkową biurokratyzację. Sejm po przeprowadzeniu pierwszego czytania ww. projektów skierował je do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia. Komisja ta ma przyjąć wspólne sprawozdanie o obu projektach ustaw. Projektowane przepisy miałyby wejść w życie najpóźniej 14 dni od dnia ogłoszenia.
Sejm przeprowadził pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (druk sejmowy nr 219), będącego pierwszym z całego pakietu rozwiązań zakładających przywrócenie praworządności w wymiarze sprawiedliwości. Przedmiotowy projekt ustawy dotyczy, zgodnie z uzasadnieniem, „przywrócenia przepisom regulującym sposób wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa treści zgodnej z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej i zapewnienia niezależności Krajowej Rady Sądownictwa od organów władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej w procedurze powoływania sędziów”. W tym celu projektuje się nowy sposób wyboru sędziów członków Krajowej Rady Sądownictwa przez sędziów w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. Prawo zgłoszenia kandydata ma mieć określona liczebnie w ustawie grupa sędziów, a wybory mają być przeprowadzane przez Państwową Komisję Wyborczą. W projekcie ustawy proponuje się także powołanie Rady Społecznej przy KRS, której głównym zadaniem byłoby przedstawianie KRS opinii w sprawach oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego oraz stanowiskach sędziowskich w sądach powszechnych, sądach administracyjnych i sądach wojskowych oraz na stanowiskach asesorów sądowych w sądach administracyjnych. W przepisach przejściowych zaproponowano ustanie, z chwilą ogłoszenia wyników wyborów na nowych zasadach, działalności dotychczasowych sędziów-członków Krajowej Rady Sądownictwa wybranych przez Sejm oraz zakaz kandydowania w pierwszych wyborach do Krajowej Rady Sądownictwa na nowych zasadach sędziom, którzy objęli stanowisko w wyniku wniosku o powołanie sędziego, przedstawionego Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej przez Krajową Radę Sądownictwa ukształtowaną z zastosowaniem dotychczasowych przepisów (tj. w składzie której zasiadali sędziowie wybrani przez Sejm). Projekt został skierowany do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia. Komisja w dniu 7 marca 2024 r. podjęła decyzję o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego, poprzedzającego właściwe rozpatrzenie projektu. Ustawa ma zacząć obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. n Sejm skierował do pierwszego czytania w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przygotowany przez Komisję ds. Petycji projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych (druk sejmowy nr 205). Celem komisyjnego projektu ustawy jest nałożenie wymogu posiadania nieskazitelnego charakteru na członków samorządowego kolegium odwoławczego, a więc postawienie kandydatom na członków kolegiów w tym zakresie wymogów identycznych jak np. pracownikom urzędów państwowych. Komisja ds. Petycji, przedkładając projekt ustawy, uznała, że brak jest racjonalnych argumentów przemawiających za stawianiem wyższych wymagań niż członkom SKO innym zawodom, zajmującym się stosowaniem prawa, takim jak sędziowie, referendarze sądowi, asystenci sędziów, ławnicy, prokuratorzy, adwokaci czy radcowie prawni. Projektowane przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
