Nie pomogły negatywne opinie ekspertów, krytyka opozycji i komisji weneckiej. 23 stycznia sejm odrzucił uchwałę senatu dotyczącą ustawy o zmianie ustawy ? prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o sądzie najwyższym oraz niektórych innych ustaw.
Oznacza to, że destrukcyjna dla polskiej i europejskiej praworządności nowelizacja nazwana ustawą kagańcową wejdzie w życie ? prezydent andrzej duda zapowiedział jej podpisanie. Aktywny udział w zwalczaniu nieakceptowalnych rozwiązań wprowadzanych ustawą brali także przedstawiciele KRRP.
GRUDNIA 2019 R. GRUPA POSŁÓW NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IX KADENCJI WNIOSŁA PROJEKT USTAWY O ZMIANIE USTAWY ? PRAWO O USTROJU SĄDÓW POWSZECHNYCH, USTAWY O SĄDZIE NAJWYŻSZYM ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW. TEN SAM SEJM ZALEDWIE OSIEM DNI PÓŹNIEJ USTAWĘ UCHWALIŁ.
Izba wyższa parlamentu po rzetelnej debacie w senackich komisjach, podpartej głosami ekspertów, w tym przedstawicieli Krajowej Rady Radców Prawnych, 17 stycznia odrzuciła uchwaloną ustawę w całości.
23 stycznia Sejm odrzucił uchwałę Senatu. Przeciw uchwale Senatu, który wnosił o odrzucenie ustawy w całości, głosowało 234 posłów. Za rezygnacją z przyjęcia ustawy opowiedziało się 211 posłów, wstrzymało się 9.
Głosowanie w Sejmie zbiegło się w czasie z ogłoszeniem orzeczenia trzech izb Sądu Najwyższego (Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych) w związku z pytaniem prawnym pierwszej prezes SN prof. Małgorzaty Gersdorf o to, czy sądy składające się z sędziów wybieranych z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa spełniają standardy bezstronności i niezależności. Podczas posiedzenia, w którym udział wzięło ponad 60 sędziów, Sąd Najwyższy uznał, że nie spełniają.
DEWASTACJA WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
Zgodnie z intencją wyrażoną w uzasadnieniu do projektu ustawy kagańcowej głównym celem jego przedłożenia było ?uporządkowanie zagadnień ustrojowych związanych ze statusem sędziego Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych oraz administracyjnych,
a także organów samorządu sędziowskiego oraz organów sądów?.
Debata publiczna na temat projektowanych zmian, dziesiątki negatywnych opinii uznanych w świecie prawniczym ekspertów, jasne stanowiska najważniejszych instytucji europejskich, które stoją na straży praworządności krajów Unii Europejskiej, głos Rzecznika Praw Obywatelskich czy Sądu Najwyższego ? wskazywane przez wnioskodawców i cytowane powyżej uzasadnienie projektu oraz sam projekt ? miażdżą. Jak wskazują opiniodawcy Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych, nie sposób jest bowiem nie zauważyć, że uchwalona przez Sejm ustawa nie tyle porządkuje, ile dewastuje wymiar sprawiedliwości. Ujęte
w niej propozycje w zasadniczy sposób podważają podstawowe standardy niezależności sądów oraz niezawisłości sędziów, wynikające zarówno z postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i z bezsprzecznie wiążącego Polskę prawa europejskiego.
? Trwa spór o przyszłość sądownictwa. Strona rządowa forsuje projekt ustawy, który w istotny i trudny do zaakceptowania w demokratycznym państwie sposób ogranicza niezależność sądów i niezawisłość sędziowską ? wskazuje Maciej Bobrowicz, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.
W tak trudnych dla demokracji czasach nadzieję budują postawa jednoczących się środowisk prawniczych
i stanowczy głos prawniczych samorządów zawodowych, biorących udział w dyskusji publicznej na ten temat. ? Doszło do protestu środowisk prawniczych, którego forma nie miała wcześniej precedensu. Mam tu na myśli Marsz Tysiąca Tóg. Byliśmy tam my ? radcowie prawni, byli adwokaci, prokuratorzy i sędziowie. A także obywatele. 20 tysięcy uczestników pokazuje, jak istotna jest to sprawa i jak niezwykle kluczowa dla przyszłości demokratycznych rządów prawa w Polsce ? podkreśla Prezes KRRP.
Marsz Tysiąca Tóg, w którym udział wzięło bardzo wielu radców prawnych i przedstawicieli Krajowej Rady Radców Prawnych, odbył się 11 stycznia. Przeszedł pod hasłem ?Prawo do niezawisłości, prawo do Europy?.
KRRP PRZECIWKO ZMIANOM
Przedstawiciele Krajowej Rady Radców Prawnych odpowiadają na pośpieszne działania rządzących natychmiast. Jeszcze przed wniesieniem projektu ustawy, a zaraz po wydaniu wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r., KRRP zaapelowała do wszystkich organów władzy publicznej
o niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego. Jak napisano
w stanowisku Krajowej Rady Radców Prawnych, przyjętym podczas jej posiedzenia 7 grudnia 2019 r., ?działania te
w szczególności powinny mieć na celu respektowanie zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej wynikających z postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz prawa Unii Europejskiej?.
W trakcie prac legislacyjnych nad sporną ustawą swoje stanowisko wyraziło również Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych. W podjętej 17 grudnia 2019 r. uchwale czytamy: ?Wszelkie zmiany dotyczące funkcjonowania sądownictwa i sędziów muszą być przeprowadzane
w zgodzie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, prawem Unii Europejskiej oraz wyrokami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów zapisana jest w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
i stanowi istotę demokratycznego państwa prawnego. Każdy z nas, radców prawnych ? powinien stanąć w obronie tych zasad ? bez względu na wyznawany światopogląd, system wartości i przekonania, zgodnie ze swoim sumieniem i zasadami etyki radcowskiej?.
Co podkreśla Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, przedstawiciele KRRP brali aktywny udział w pracach legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw w możliwie szeroki sposób. ? Przygotowywaliśmy opinie i stanowiska, byliśmy obecni na posiedzeniach komisji sejmowych i senackich. Braliśmy udział w obradach parlamentarnego zespołu obrony praworządności z udziałem Marszałka Senatu prof. Tomasza Grodzkiego oraz zagranicznych ekspertów, podczas których odbyła się debata na temat wprowadzanych zmian. Wraz z Prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Prezesem Stowarzyszenia Sędziów Polskich ?Iustitia? wystosowaliśmy 20 grudnia 2019 r. list do prezesów Polskiej Akademii Nauk w sprawie zorganizowania rozmów przy okrągłym stole dla praworządności. Ma się odbyć pod koniec marca ? dodaje Prezes Maciej Bobrowicz.
Na tym nie koniec. Bezprecedensowe wydarzenia, z jakimi mamy do czynienia w związku z ingerencją w zasady działania wymiaru sprawiedliwości, a także zmieniająca się w sposób dynamiczny i nieprzewidywalny sytuacja wymagają zdecydowanych działań samorządu radców prawnych i pozostałych środowisk prawniczych.
W Marszu Tysiąca Tóg uczestniczyli Prezes KRRP Maciej Bobrowicz i inni radcowie prawni, a także adwokaci, prokuratorzy i sędziowie
W obronie niezawisłości sędziowskiej stanęli przedstawiciele różnych zawodów prawniczych
KALENDARIUM
Udział przedstawicieli Krajowej Radcy Radców Prawnych w pracach legislacyjnych
nad projektem ustawy o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych,
ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw:
7 grudnia 2019 r.? jeszcze przed wniesieniem projektu ustawy, a zaraz po wydaniu wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r., Krajowa Rada Radców Prawnych w podjętym stanowisku zaapelowała do wszystkich organów władzy publicznej o niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego.
W dniu opublikowania na stronach Sejmu RP przedmiotowego projektu ustawy (12 grudnia 2019 r.) zlecona została opinia prawna, którą 18 grudnia 2019 r.dla Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KRRP przygotował r. pr. prof. dr hab. Sławomir
Patyra.
17 grudnia 2019 r.Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych podjęło stanowisko podkreślające, że wszelkie zmiany dotyczące funkcjonowania sądownictwa i sędziów muszą być przeprowadzane w zgodzie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, prawem Unii Europejskiej oraz wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Po uchwaleniu ustawy w dniu 20 grudnia 2019 r.zlecono kolejne dwie opinie prawne:
a) uzupełniającą do opinii z 18 grudnia 2019 r. ? opinię z 3 stycznia 2020 r. r. pr. prof. dr. hab. Sławomira Patyry,
b) raport z 31 grudnia 2019 r. prof. Roberta Grzeszczaka w przedmiocie oceny, w świetle prawa Unii Europejskiej, nowelizowanej ustawy.
7 stycznia 2020 r.odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych Senatu RP, w trakcie którego dyskutowano o ewentualnych skutkach wejścia
w życie przedmiotowej ustawy w obrocie międzynarodowym. W posiedzeniu tym wziął aktywny udział kierownik Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji prof. Rafał Stankiewicz.
8 stycznia 2020 r. odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu RP, na którym debatowano nad przekazaną do izby wyższej parlamentu ustawą z 20 grudnia 2019 r. W posiedzeniu wzięli udział: Prezes KRRP Maciej Bobrowicz, Wiceprezes KRRP Leszek Korczak i kierownik OBSiL prof. Rafał Stankiewicz.
W trakcie tego posiedzenia głos zabrał Prezes KRRP Maciej Bobrowicz. Przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Aleksander Pociej wyraził słowa uznania dla aktywności Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji w pracach nad ustawą o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw.
14 stycznia 2020 r.odbyło się posiedzenie parlamentarnego zespołu obrony praworządności z udziałem Marszałka Senatu RP prof. Tomasza Grodzkiego oraz zagranicznych ekspertów, podczas którego odbyła się debata na temat ustawy o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw. W posiedzeniu wzięli udział Prezes KRRP Maciej Bobrowicz oraz kierownik OBSiL prof. Rafał Stankiewicz.
17 stycznia 2020 r.odbyło się kolejne wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu RP. W posiedzeniu udział wzięli Prezes KRRP Maciej Bobrowicz i Wiceprezes KRRP Leszek Korczak.
