W ostatnim czasie media żyły patologicznymi zdarzeniami ujawnionymi w jednej z hodowli zwierząt futerkowych w polsce. Wszyscy byli wzburzeni, mogąc na własne oczy zobaczyć efekt dziennikarskiego śledztwa, w trakcie którego za pomocą ukrytej kamery nagrano ogrom cierpienia, w jakim żyją zwierzęta, by stać się tylko ?dawcą? futerka.
Natychmiast podniosły się doniosłe głosy sprzeciwu, wypłynęły żądania ukrócenia nikczemnych praktyk i skutecznej obrony praw zwierząt, skierowane do polityków. Niemal następnego dnia przedstawiono ?Piątkę dla zwierząt?, a w ciągu kilku następnych dni do Sejmu trafił projekt odpowiedniej ustawy.
Założeniom projektu należy głośno przyklasnąć. Zakłada on m.in. zakaz hodowli zwierząt na futra, wzmocnienie społecznej kontroli warunków, w jakich zwierzęta są przetrzymywane, czy zakaz wykorzystywania zwierząt w celach rozrywkowych i widowiskowych. Nowe prawo ma także zakazać trzymania zwierząt domowych na uwięzi na stałe, zaś w przypadku tymczasowego uwiązania długość uwięzi musi wynosić minimum 6 m i zapewniać zwierzęciu korzystanie z powierzchni co najmniej 20 m2.
Ostatnio w prasie prawniczej pojawiło się również kilka publikacji opartych na raporcie Fundacji Court Watch Polska, zatytułowanym ?Aktualna praktyka stosowania tymczasowego aresztowania w Polsce. Raport z badań empirycznych?. Raport datowany jest na 2019 r., jednak media zainteresowały się nim dopiero w ostatnim czasie, być może na kanwie tzw. sprawy Margot. Jak czytamy w przywołanym raporcie[1], ?(?) bez względu na to, ile wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania złożą do sądu prokuratorzy, sędziowie statystycznie akceptują 90% z nich. Jeszcze gorzej jest w przypadku wniosków o przedłużenie tymczasowego aresztowania, gdzie wskaźnik wynosi aż 95%. (?) Praktyka ta stoi w sprzeczności z powszechnymi na świecie staraniami, aby ograniczać częstość i długość izolacyjnych środków zapobiegawczych. (?) Jak wynika z badania, większość sędziów uzasadnia zastosowanie tymczasowego aresztowania w sposób pozorny, parafrazując przepisy i nie wykazując rzetelnej analizy faktycznych podstaw do jego zastosowania. Najkrótsze uzasadnienie zastosowania najbardziej dolegliwego środka zapobiegawczego miało zaledwie osiem linijek (?). Ani oskarżony, ani jego obrońca często nie są w stanie się dowiedzieć, dlaczego sąd zdecydował się zastosować tak dolegliwy środek zapobiegawczy. Co ważne, wbrew przepisom z treści uzasadnień często nie wynika, aby były rozważane wolnościowe alternatywy dla tymczasowego aresztowania i okoliczności świadczące o tym, że należy odstąpić od izolacji oskarżonego?.
W raporcie Fundacja Court Watch Polska zawarła 10 rekomendacji, które mogą ograniczyć społeczne i ekonomiczne koszty stosowania tymczasowego aresztowania, bez uszczerbku dla prawidłowego toku postępowań karnych. Wśród nich znajdują się m.in. wprowadzenie dozoru elektronicznego, zryczałtowanych odszkodowań dla osób niesłusznie tymczasowo aresztowanych oraz zmiana nazwy tego środka zapobiegawczego, aby nie mylił się on z karą aresztu, niwecząc tym samym domniemanie niewinności.
I mimo że od opublikowania raportu minął już prawie rok, nie zadziało się nic w sferze ustawodawczej, aby opisane wyżej skrajne nieprawidłowości z porządku prawnego wyeliminować. W przypadku praw zwierząt wydaje się, że państwo działa sprawniej. W przypadku zwierzęcia ?tymczasowo uwiązanego? ustawowo zamierza zapewnić mu minimum 20 m2 powierzchni. Tymczasem korzystający z domniemania niewinności człowiek, nie tymczasowo uwiązany, a tymczasowo aresztowany (zbieżność nomenklatury zapewne przypadkowa), przebywając w polskim areszcie bez wyroku, ma zagwarantowane przez ten sam system prawny tylko 3 m2 powierzchni celi mieszkalnej (art. 110 § 2 k.k.w.). Opisany problem narasta od lat i chyba pierwszy raz został tak dokładnie opisany. Warto więc może równolegle z ?Piątką dla zwierząt? wprowadzić jak najszybciej ?Dziesiątkę dla ludzi?, postulowaną przez Fundację Court Watch Polska.
[1]?https://courtwatch.pl/projekty/publikacje/aktualna-praktyka-stosowania-tymczasowego-aresztowania-w-polsce/, dostęp 16 września 2020 r.
