Polskie media obiegły informacje, że kot domowy został wpisany na listę inwazyjnych gatunków obcych w Polsce ? co to miałoby oznaczać dla nas ? opiekunów kotów i naszych kotów ?wychodzących?? Nie każdy bowiem trzyma kota tylko w mieszkaniu, ewentualnie z wyjściem na balkon, niektórzy pozwalają swoim podopiecznym wychodzić na dwór, oczekując, że wrócą, jak już załatwią swoje kocie sprawy. Na tym tle od dawna istnieje spór pomiędzy opiekunami kotów, ale to już temat na inny felieton i do innego czasopisma.
Wracając do tematu. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk zakwalifikował kota domowego jako ?inwazyjny gatunek obcy?. Inwazyjny, czyli taki, który zagraża rodzimym gatunkom. Media podchwyciły temat i natychmiast opublikowały informacje, że w Polsce kot został prawnie uznany za obcy gatunek inwazyjny[1]. Opiekunowie kotów nie kryli oburzenia. Przecież kot jest jednym z najstarszych, udomowionych zwierząt, które żyją przy człowieku od tysięcy lat. Kot domowy, czyli Felis domestica, został oswojony ok. 4000 roku p.n.e. Do Europy koty dotarły przez Afrykę, a zaszczyt ich poznania mieli najpierw mieszkańcy Hiszpanii i Włoch. Pierwsza informacja o kotach na terenie ówczesnej Polski pojawiła się w VIII w. n.e. Koty zagościły wśród plemion słowiańskich, łapiąc myszy i bawiąc się z dziećmi. Od samego początku koty były uważane za bardzo pożyteczne w gospodarstwie. ?Na Rzeszowszczyźnie powiadano, że: kota zabić grzechem. Kto go zabije, temu nie darzy się w życiu. Kotów nie było wolno zabijać także na Lubelszczyźnie. O. Kolberg zanotował tam frazę ?musiał kota zabić?. Używano jej głównie podczas mówienia o kucharzach, którzy źle gotowali potrawy. Wierzono, że taki człowiek zabił kota i musi go spotkać za to kara. Dlatego potrawy, które wydawał, nigdy już nie miały być smacznymi. Społeczność wiejska gardziła osobami, które umyślnie zabiły kota. Powiadano nawet: nie wdawaj się z nim, bo on kota zabił. Umyślne krzywdzenie tego zwierzęcia było prostą drogą do społecznego wykluczenia (?)?[2].
W Polsce żyje aktualnie ok. 7 mln kotów. Naukowcy Instytutu Ochrony Przyrody PAN uznali kota domowego za inwazyjny gatunek obcy, ponieważ został on wpisany na listę 100 najgroźniejszych gatunków inwazyjnych świata. Ale lista opracowana przez Światową Unię Ochrony Przyrody nie odnosi się do przepisów obowiązujących w Polsce.
Medialne fake newsy szybko zostały zdementowane na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Kotów nie zaliczono do inwazyjnych gatunków obcych przez Unię Europejską, a Instytut wpisał je jedynie do bazy danych ?Gatunki obce w Polsce?. ?Kot domowy nie występuje na liście krajowej, ani unijnej z wykazem inwazyjnych gatunków obcych (IGO), nie jest więc inwazyjnym gatunkiem obcym stwarzającym zagrożenie dla Polski lub Unii Europejskiej. Kot domowy nie jest objęty zakazami, jakie obowiązują w stosunku do IGO z wymienionych list. Publikacje mówiące o kwalifikacji kota domowego jako IGO wprowadzają opinię publiczną w błąd?[3].
Sprawa kotów, zdaniem naukowców, nie jest jednak rozstrzygnięta. Trudno zaprzeczyć, że wychodzące koty domowe mogą stwarzać zagrożenie dla lokalnych gatunków. Pomysły na ograniczenie tego zagrożenia są różne. W Australii, w jednym z miast wprowadzono godzinę policyjną dla domowych kotów, a w niemieckim mieście Walldorf zakazano wypuszczania ich z domu w okresie od kwietnia do końca sierpnia. Jednych oburza takie ograniczanie kociej wolności, inni rozumieją, że nasi pupile naprawdę potrafią przynieść do domu nie tylko myszkę, ale i wiewiórkę czy zajączka. Jedno jest pewne ? koty domowe, których nie nauczymy wychodzenia z domu, nie będą za tym tęsknić.
[1]?M.in. artykuł opublikowany 10 lipca br. w internetowym wydaniu ?Gazety Wyborczej?, zatytułowany ?Kot zakwalifikowany jako gatunek inwazyjny?.
[2]?Źródło:?Slawoslaw.pl,?https://www.slawoslaw.pl/historia-kota-na-ziemiach-polskich, dostęp: 12 września 2022 r.; P. Jasienica, Polska Piastów, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, 2007; S. Kłosiewicz i O. Kłosiewicz, Przyroda w polskiej tradycji, Muza, 2011; O. Kolberg, Dzieła wszystkie, PWM, 1961.
[3]?https://www.gov.pl/web/gdos/uwaga-na-fake-newsy-kot-domowy-nie-jest-inwazyjnym-gatunkiem-obcym, dostęp: 12 września 2022 r.
