Wiosną Estonia ogłosiła, że do 2020 r. administracja i wymiar sprawiedliwości tego kraju będzie stosować oprogramowanie oparte na sztucznej inteligencji w 50 obszarach takich jak automatyczne wydawanie nakazów zapłaty, przetwarzanie informacji i wydawanie decyzji o zapisie dziecka do przedszkola w momencie jego urodzin czy przyznawanie świadczeń społecznych na podstawie wniosków składanych online przez obywateli. Kolejnym etapem ma być rozbudowa systemu inteligentnej administracji w taki sposób, by była ona w stanie na przykład weryfikować bez udziału człowieka niektóre dowody w oparciu o rządowe bazy danych o obywatelach. Oczywiście od takich decyzji czy ? w późniejszym etapie ? wyroków sądów robotów nadal ma przysługiwać odwołanie do sędziego czy urzędnika człowieka, jednak pierwszy krok w kierunku wydawania decyzji wobec obywateli przez sztuczną inteligencję został dokonany. Możemy sobie łatwo wyobrazić, że jeszcze za życia obecnego pokolenia większość orzeczeń czy decyzji będzie dziełem sztucznej inteligencji, a ich kontrola przez człowieka będzie dotyczyć tylko wybranych spraw lub obszarów prawa. Oddanie decyzji algorytmowi pociąga za sobą wiele fundamentalnych pytań: co się stanie, gdy decyzja podjęta przez sztuczną inteligencję będzie zła i pociągnie za sobą szkodę? Kto będzie ponosić odpowiedzialność w takim przypadku ? sztuczna inteligencja mająca osobowość prawną? Twórca algorytmu? Jego właściciel? Państwo? Ani algorytm, ani jego twórca nie wiedzą, że został popełniony błąd, nie są w stanie przedstawić toku rozumowania i drogi dojścia do takiej a nie innej decyzji. Jak pogodzić konieczność uczenia maszynowego programów w oparciu o wielkie zbiory danych (big data) z regulacjami ochrony danych osobowych?
Czy sztuczna inteligencja mająca osobowość prawną oraz samoświadomość może korzystać z ochrony praw przysługującej człowiekowi? Jak regulować stosowanie i odpowiedzialność sztucznej inteligencji i jaka rola w procesie regulacji powinna przypaść prawnikom? Z powyższego wprowadzenia widać, że te zagadnienia są kluczowe także dla praw człowieka, wymiaru sprawiedliwości oraz procesu tworzenia i stosowania prawa. Tej tematyce Europejskie Stowarzyszenie Prawników (AEA-EAL) poświęciło dwie międzynarodowe konferencje. Pierwsza, zorganizowana wspólnie z Faculty of Advocates w Edynburgu w maju tego roku, skupiała się na podstawowych kwestiach odpowiedzialności prawnej, podmiotowości algorytmów i prawach człowieka w relacji do sztucznej inteligencji. Druga konferencja ? Forum Prawników i Biznesu w Łodzi ? zrealizowana wspólnie z Okręgową Izbą Radców Prawnych w Łodzi w październiku, skupiała się na praktycznych aspektach stosowania algorytmów w pracy prawnika, współpracy z biznesem w tej dziedzinie i obecnej także w Polsce ofercie rynkowej dla kancelarii. Nowe technologie oparte na sztucznej inteligencji stanowią rosnące wyzwanie także dla zawodów prawniczych.?
