O tym, jak powoli mielą młyny sprawiedliwości, mogli się przekonać bliscy prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza oraz ludzie z urzędu tego miasta. Prawie rok po tym, jak prezydent zginął z rąk nożownika, zapadł wyrok w sprawie, którą wniósł on jeszcze trzy lata wcześniej.
W styczniu 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo Pawła Adamowicza przeciwko Telewizji Polskiej SA. Mocą wyroku publiczny nadawca ma przeprosić władze Gdańska i wpłacić 50 tys. zł zadośćuczynienia na rzecz gdańskiego Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek.
O co poszło? Powództwo wniesiono po opublikowaniu w październiku 2016 r. na antenie TVP Info, w programie ?Minęła dwudziesta?, materiału filmowego, w którym zestawiono słowa prezydenta Gdańska na temat powołania gdańskiej Rady ds. Imigrantów, z nagraniami ukazującymi arabskich uchodźców biorących udział w zamieszkach. Wypowiedzi były wyrwane z kontekstu, zdjęcia imigrantów przedzierających się przez granicę, uczestników zamieszek, powstały poza Polską ? głównie w Calais. W takim kontekście wprowadzono informację o powołanej radzie. Wszystko okraszono wypowiedzią dziennikarki, że Adamowicz obawia się ?wejścia CBA czy to prokuratury? i że stara się przykryć sprawy z przeszłości otwartością na imigrantów. Wypowiedź dziennikarki zmanipulowano, mówiła to w innym kontekście ? co potwierdziło odrębne postępowanie sądowe.
Władze Gdańska uznały, że film narusza ich dobre imię, i zażądały usunięcia go z internetu. Były skargi do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz do Rady Mediów Narodowych. TVP materiał usunęła i to z osobliwym uzasadnieniem: ?W trakcie postępowania wyjaśniającego stwierdzono pewne uchybienia warsztatowe. W związku z tym zarówno autor materiału, jak i wydawca programu zostali decyzją władz TVP SA zawieszeni w obowiązkach na okres jednego miesiąca, a przedmiotowy materiał został usunięty z mediów społecznościowych?.
Paweł Adamowicz, popularny samorządowiec z Gdańska, od dłuższego czasu był obiektem krytyki, a wręcz nagonki ze strony prawicowych mediów. Urząd Miasta Gdańska zamówił w firmie Newton Media badanie, z którego wynika, że TVP zajmowała się Adamowiczem w 2018 r. 1773 razy, czyli średnio prawie pięć razy dziennie. Nie licząc powtórek, w TVP Info było ich 877, w lokalnej TVP Gdańsk ? 593, w TVP 1 ? 221, a TVP 2 ? 82. I w przytłaczającej większości były to materiały krytyczne.
NIEETYCZNE ZACHOWANIE
W sprawie wypowiedziała się też Rada Etyki Mediów. ?W żadnej z analizowanych przez REM publikacji nie dano Pawłowi Adamowiczowi szansy odparcia zarzutów, przedstawienia argumentów zaprzeczających oskarżeniom formułowanym wprost, między wierszami lub w tytułach zniekształcających rzeczywisty przebieg opisywanych wydarzeń lub naginających fakty tak, by przemawiały przeciwko prezydentowi Gdańska. Był obiektem oszczerstw, ale nie miał prawa do obrony? ? głosi jej oświadczenie.
Proces przez pewien czas był w zawieszeniu po śmierci prezydenta Adamowicza w wyniku ran od noża, jakie odniósł w czasie finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w styczniu 2019 r., ale został wznowiony, bo stroną powodową w sporze z TVP było miasto Gdańsk, a nie Paweł Adamowicz ? dlatego proces mógł się toczyć także po zabójstwie.
Powód żądał przeprosin oraz wpłaty 100 tys. zł na cele dobroczynne.
TVP z jednej strony usunęła inkryminowany materiał, a z drugiej sama też pozywała. Już 21 stycznia zapowiedziano, że TVP będzie kierować pozwy przeciw osobom, ?które absurdalnie wskazywały na związek przyczynowy pomiędzy treściami publikowanymi na antenach Telewizji Polskiej a śmiercią pana Pawła Adamowicza?. Pozwani zostali m.in. prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak i rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar.
WYROK I INSTANCJI
Tymczasem Sąd Okręgowy w Warszawie ogłosił orzeczenie. Powództwo zostało uwzględnione, a TVP SA ma na antenie TVP Info opublikować oświadczenie o treści: ?Telewizja Polska SA przeprasza Gminę Miasta Gdańska za naruszenie jej dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia, wiarygodności publicznej i zaufania społecznego, w materiale wideo komentującym powołanie w Gdańsku Rady Imigrantów, wyemitowanym jako materiał wprowadzający do telewizyjnego magazynu ?Minęła dwudziesta? w TVP Info z 31 października 2016 r. oraz udostępnionym w tym dniu na fanpage?u TVP Info na Facebooku i Twitterze i na stronie internetowej www.tvp.info. Przyznajemy, że materiał ten przedstawiał działania Gminy Miasta Gdańska w sposób zmanipulowany, za pomocą środków o zabarwieniu ksenofobicznym i rasistowskim w celu naruszenia jej dobrego imienia, a także wywołania w odbiorze społecznym niczym nieuzasadnionego poczucia strachu i braku bezpieczeństwa. Wyrażamy ubolewanie, że ww. materiał nie miał walorów informacyjnych, lecz dezinformacyjne, a także że nie stanowił on rzetelnej relacji prasowej i tym samym sprzeniewierzyliśmy się podstawowym obowiązkom dziennikarskim?.
Tekst ma zostać odczytany na początku programu ?Minęła dwudziesta? i widnieć przez co najmniej 24 godziny na stronie internetowej TVP Info. Przez kolejne trzy dni treść powinna być widoczna na stronie jako jeden z 10 najważniejszych artykułów dnia. Podobnie na Facebooku i Twitterze.
Kwota, jaką pozwany ma wpłacić na cel społeczny, została uwzględniona w połowie ? czyli nie 100, a 50 tys. zł na Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek.
? Materiał był manipulacją i zaprzeczeniem dziennikarskiej rzetelności. Operował ksenofobią i rasizmem ? mówiła w ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia Ewa Suchecka-Bartnik. Sąd podkreślił, że rolą telewizji publicznej jest kształtowanie cywilizowanej debaty, a nie napuszczanie na ludzi, bo takie obowiązki wynikają z przyznanej TVP koncesji telewizyjnej. ? Wideo godzi w mieszkańców Gdańska, w tym w członków Rady Imigrantów, którzy są zasymilowani, dobrze mówią po polsku, działają społecznie i po materiale zaczęli się obawiać o swój los. Sam materiał celowo i manipulacyjnie powiązał skojarzeniowo radę z obrazami agresywnych zachowań z zagranicy ? stwierdził sąd.
Przeanalizowano skład rady, który nie ma najmniejszego związku z osobami sfilmowanymi w czasie zamieszek w Calais. To osoby mówiące po polsku, mieszkające w naszym kraju.
NIE MA ZGODY NA HEJT
Jak wyrok komentuje pełnomocnik powodów, mec. Tomasz Ejtminowicz? ? Sąd podkreślał, że manipulacja
w programie informacyjnym jest zaprzeczeniem dziennikarskiej rzetelności. Wideo godziło w gdańską Radę Imigrantów, w której aktywnie działa społecznie wielu imigrantów z różnych krajów, którzy doskonale odnaleźli się
w polskiej rzeczywistości. Tym materiałem pan Kurski (Jacek Kurski, ówczesny prezes TVP ? red.) celowo zrobił z nich i wszystkich innych imigrantów potworów. Sąd stwierdził, że ?zestawienie ich z obrazami agresji stanowiło celową manipulację? oraz że ?w sytuacji pojawiających się ataków na imigrantów w Polsce takie materiały są niedopuszczalne?. Nie ulega też dla mnie wątpliwości, że to wideo dołożyło kamyk do nagonki na śp. prezydenta Adamowicza. A przecież ? trawestując uzasadnienie wyroku ? rolą telewizji publicznej jest kształtowanie cywilizowanej wyważonej debaty, a nie nawoływanie do nienawiści, gdyż ? jak wskazał sąd ? takie obowiązki wynikają z (sic!) przyznanej TVP koncesji telewizyjnej ? napisał na Facebooku.
? Nie ma w Gdańsku przyzwolenia na hejt, nienawiść, manipulację, brak rzetelności i napuszczanie na drugiego człowieka w imię jakichkolwiek interesów. Bardzo się cieszę, że podobnego zdania był także warszawski sąd ? skomentowała prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. ? Na tę niesprawiedliwość, która spotkała naszych imigrantów, pierwszy zareagował prezydent Paweł Adamowicz. To on zdecydował, że dobrego imienia gdańszczanek i gdańszczan będziemy bronić w sądzie. Wiem, że z tego rozstrzygnięcia byłby zadowolony ? dodaje.
Zapewne to nie koniec sprawy. Mimo że Gdańskiem rządzi inny prezydent, a w TVP także zmienił się prezes.
