Już nie pierwszy raz przekonujemy się, że samorząd radców prawnych ma świetne kompetencje i możliwości organizacyjne, a przede wszystkim rzesze radców prawnych i aplikantów chętnych i zawsze gotowych nieść pomoc prawną osobom będącym w potrzebie. Tak samo było w przypadku uruchomienia Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, będącego odpowiedzią na trudną sytuację osób szukających w Polsce schronienia dla siebie i swoich bliskich.
Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej powstało, by udzielać w Polsce pomocy prawnej pro bono. Działanie Centrum skupia się obecnie na udzielaniu informacji prawnej poprzez ogólnopolską infolinię oraz ulokowane w całym kraju punkty informacji prawnej. Wsparcia w rozwiązywaniu problemów prawnych udzielają eksperci-wolontariusze ? radcowie prawni, adwokaci oraz przedstawiciele wszystkich zawodów i stowarzyszeń prawniczych, oraz prawnicy organizacji pozarządowych. Jednak, aby zrozumieć aktualną misję Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, musimy na moment przenieść się w czasie.
Jest październik 2021 roku. Właśnie nagłośniona została sytuacja na granicy polsko-białoruskiej, samorząd radców prawnych od razu przystąpił do działania. Pomysł zorganizowania pomocy prawnej świadczonej przez radców prawnych w postaci Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej powstał w wyniku spotkań Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierza Chróścika z przedstawicielami środowisk zaangażowanych w działania na rzecz rozwiązania kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej, które miały miejsce w listopadzie 2021 roku, a już na początku grudnia 2021 roku w Hajnówce ruszyło wspomniane wyżej Centrum, które dyżurowało siedem dni w tygodniu przez całą dobę.
Pomoc realizowana była zarówno w sprawach dotyczących tzw. pushbacków, spraw o udzielenie ochrony międzynarodowej, jak również w sprawach rodzinnych czy karnych. Centrum przygotowało materiały informacyjne i edukacyjne. Zaangażowani w projekt radcy prawni działali w ścisłej współpracy z samorządami, Policją, Strażą Graniczną, organizacjami pozarządowymi i każdą instytucją, która działa pomocowo i organizacyjnie na wspomnianym obszarze. Pomoc prawna udzielana była wszystkim osobom, których dotknęły skutki kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, a zaangażowani w nią byli: r.pr. Magdalena Bartosiewicz (OIRP w Warszawie), r.pr. Anna Czemiel (OIRP w Białymstoku), r.pr. Jakub Ławniczak (OIRP w Białymstoku), r.pr. Jerzy Makowski (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Filip Rakoczy-Nazimek (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Piotr Sajewicz (OIRP w Białymstoku), r.pr. Janusz Trochimiak (OIRP w Białymstoku) i r.pr. Adam Zięba (OIRP w Warszawie). Radcowie prawni w ramach podjętych inicjatyw stworzyli grupę roboczą, która stanowiła podstawę dla utworzenia Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej w Hajnówce. W tym miejscu należy również wspomnieć o radcach prawnych, którzy pro bono prowadzili sprawy uchodźców z granicy polsko-białoruskiej, a byli to m.in.: r.pr. Anna Raab (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Joanna Niezgoda (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Konrad Lipigórski (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Daria Górniak-Dzioba (OIRP w Toruniu), apl. Maciej Moryc (OIRP w Warszawie), r.pr. Edyta Romanowska (OIRP w Warszawie), r.pr. Artur Powszek (OIRP w Wałbrzychu), r.pr. Piotr Turowicz (OIRP w Warszawie), r.pr. Michał Mysłowski (OIRP w Warszawie), apl. Karolina Brzezińska (OIRP w Warszawie), r.pr. Anna Sobieraj (OIRP w Poznaniu), r.pr. Pamela Krygier (OIRP w Opolu), r.pr. Żaneta Oczkowska (OIRP w Krakowie), r.pr. Izabela Chałupka (OIRP w Krakowie), apl. Damian Aptowicz (OIRP w Bydgoszczy), r.pr. Ewa Potyralska (OIRP w Poznaniu), r.pr. Katarzyna Kroner (OIRP w Kielcach), r.pr. Beata Janikowska (OIRP we Wrocławiu), r.pr. Dorota Korenicka-Zabad (OIRP w Szczecinie), r.pr. Marta Balcerowska (OIRP w Warszawie), r.pr. Anna Sobańska-Devos (OIRP w Warszawie).
Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej
– W trakcie działania CKPP przy granicy polsko-białoruskiej radcowie prawni podjęli się wsparcia ofiar kryzysu w ok. 150 przypadkach. Osoby dyżurujące pozostawały pod telefonem 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu, a także wyjeżdżały na tzw. interwencje terenowe oraz do placówek Straży Granicznej.
– W marcu 2022 r. CKPP przeniesiono do Warszawy i rozszerzono jego działalność na rzecz osób uciekających z Ukrainy z powodu wojny.
– CKPP podjęło się koordynacji wszystkich dotychczasowych działań samorządu radców prawnych wykonywanych na rzecz uchodźców z Ukrainy, w tym we współpracy z koordynatorami regionalnymi ? współkoordynowania działań 19 izb okręgowych.
– Na przełomie marca i kwietnia 2022 r. otwarto infolinię ? +48 800 088 544 ? z informacją prawną działającą na nowoczesnej platformie call center, udostępnionej KIRP nieodpłatnie przez Deloitte Poland.
– Na infolinii informacja prawna udzielana była przez wolontariuszy ? najpierw polskich prawników, a następnie w związku z potrzebą znajomości języka ukraińskiego i rosyjskiego ? rozpoczęto współpracę z prawniczkami ukraińskimi.
– Do września 2022 r. na infolinii przeprowadzono w sumie ponad 4800 konsultacji.
– Jednocześnie założona została strona internetowa https://legalaidpoland.org/, na której w czterech językach ? ukraińskim, rosyjskim, polskim i angielskim ? publikowane są informacje o punktach stacjonarnej informacji prawnej na terenie Polski, przydatnych dokumentach i linkach oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane na infolinii pytania.
Gdy w nocy z 23 na 24 lutego 2022 r. wybuchła wojna w Ukrainie, oczywiste stało się, że i w tej kwestii samorząd radców prawnych nie może pozostać bierny. Niezwłocznie podjęte zostały decyzje umożliwiające przekształcenie formuły działania Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, tak aby w ramach jednego projektu móc nieść pomoc zarówno osobom znajdującym się na granicy polsko-białoruskiej, jak i osobom, które ucierpiały w wyniku agresji Federacji Rosyjskiej na niepodległą Ukrainę, szukającym schronienia w Polsce. Tym samym Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej przeniosło się do Warszawy i w ramach tej inicjatywy podjęto wspólne działania na terenie całej Polski.
W ramach Centrum Krajowa Rada Radców Prawnych koordynuje obecnie współpracę 19 okręgowych izb radcowskich. Z Centrum współpracują także inne samorządy i stowarzyszenia prawnicze, z którymi Krajowa Izba Radców Prawnych wspólnie działa na rzecz osób poszkodowanych wojną w Ukrainie. Dzięki temu z inicjatywy KRRP powstała największa koalicja podmiotów prawniczych, wspierająca osoby potrzebujące, które przybyły do Polski po wybuchu wojny. Centrum udziela informacji prawnej z zakresu m.in. ustalenia statusu prawnego obywateli Ukrainy przybywających na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi, legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców (w tym obywateli Ukrainy) przebywających w Polsce przed 24 lutego 2022 r. czy opieki tymczasowej i rodzinnej pieczy zastępczej dla małoletnich obywateli Ukrainy bez opieki przybywających do Polski w związku z działaniami wojennymi.
W czerwcu 2022 r. projekt uzyskał także wsparcie i dofinansowanie ze strony Norwegian Refugee Council w Oslo, działającej w Polsce jako Fundacja Norwegian Refugee Council Polska (NRC). NRC jest organizacją pozarządową, która chroni prawa osób dotkniętych wysiedleniem. Działania fundacji obejmują uchodźców i osoby wewnętrznie przesiedlone, które zmuszone są do ucieczki z domu w wyniku konfliktu, łamania praw człowieka i stosowania przemocy, a także zmian klimatu i klęsk żywiołowych. Jest więc bardzo wartościowym partnerem dla KIRP, który wspiera finansowo konsultantki uchodźczynie pracujące na infolinii, pomaga rozwinąć zasięg naszej infolinii oraz stronę internetową ?Prawnicy Ukrainie? (www.prawnicyukrainie.pl), a w konsekwencji większa liczba osób pokrzywdzonych działaniami wojennymi będzie mogła pozyskać niezbędną informację prawną w Polsce.
Wspólny projekt ma być realizowany do końca grudnia 2022 r. Wspierany jest on m.in. przez przedstawicieli wszystkich zawodów prawniczych w Polsce oraz adwokatów ukraińskich przebywających obecnie na terytorium Polski.
