Każdy aplikant radcowski odbywa aplikację pod kierunkiem patrona,
który zaznajamia go z zasadami wykonywania zawodu, nadzoruje wykonywanie pracy
lub odbywanie praktyki oraz kształtuje u aplikanta postawę zgodną z zasadami zawartymi
w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego. Poprawny kontakt z patronem jest więc niezbędny
w procesie kształcenia na aplikacji. W razie problemu aplikanta z patronem lub patrona z aplikantem ? bez względu na przyczynę ? Regulamin odbywania aplikacji radcowskiej przewiduje możliwość dokonania w tym zakresie niezbędnych zmian.
Zacząć należy od przypomnienia, że patronem aplikanta może być radca prawny, który daje rękojmię prawidłowego sprawowania patronatu oraz łącznie spełnia następujące warunki:
l jest wpisany na listę radców prawnych i wykonuje zawód radcy prawnego co najmniej przez cztery lata;
l nie został orzeczony wobec niego prawomocnie zakaz sprawowania patronatu;
l nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne;
l nie zalega z płatnością składek członkowskich za okres dłuższy niż trzy miesiące;
l wypełnił obowiązek doskonalenia zawodowego w poprzednim cyklu szkoleniowym;
l wyraził zgodę na podjęcie się obowiązków patrona i złożył oświadczenie, iż znane mu są obowiązki patrona.
Jak opisano szerzej w artykule ?Co się zmieni na aplikacji w 2022 r.??, patronem aplikanta (od 2022 r.) co do zasady powinien być radca prawny wykonujący zawód w tej samej kancelarii lub jednostce organizacyjnej, w której aplikant odbywa aplikację.
Patronat nad aplikantem może także sprawować radca prawny wpisany na listę radców prawnych w innej izbie niż aplikant, o ile spełnia ww. warunki i jest to uzasadnione względami zawodowymi lub szkoleniowymi.
Radca prawny może być jednocześnie patronem nie więcej niż czterech aplikantów, a w uzasadnionych przypadkach pięciu aplikantów. W określonych przypadkach regulamin dopuszcza także tworzenie grup patronackich obejmujących nie więcej niż 10 aplikantów pod kierownictwem jednego patrona.
Patrona wyznacza rada okręgowej izby radców prawnych do 31 stycznia roku będącego pierwszym rokiem szkolenia aplikanta.
Regulamin odbywania aplikacji radcowskiej wskazuje jednak również, że w trakcie aplikacji możliwa jest zmiana patrona na wniosek aplikanta lub patrona. Sytuacje, w których dochodzi do zmiany patrona, są różne. Najczęściej dotyczą problemów organizacyjnych związanych np. ze zmianą miejsca zamieszkania lub pracy. Zdarzają się jednak sytuacje, w których do zmiany patrona dochodzi na skutek niedogadywania się dwóch stron tej relacji lub chęci doskonalenia aplikanta u boku innego specjalisty.
Poza przypadkami, gdy do zmiany patrona dochodzi na skutek decyzji patrona lub aplikanta ? w uzasadnionych przypadkach, w szczególności w razie niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków przez patrona ? rada okręgowej izby może z urzędu dokonać zmiany patrona.
Wyznaczenie nowego patrona powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, z tym że przed podjęciem uchwały o wyznaczeniu patrona konieczne jest uzyskanie opinii o aplikancie (która powinna być złożona przez patrona co do zasady po zakończeniu danego roku szkoleniowego) sporządzonej przez dotychczasowego patrona. W uzasadnionych przypadkach rada okręgowej izby może wyznaczyć nowego patrona bez uzyskania opinii dotychczasowego patrona.
W przypadku zmiany patrona w trakcie roku szkoleniowego przed podjęciem uchwały o wyznaczeniu patrona konieczne jest uzyskanie informacji o przebiegu patronatu (która co do zasady powinna być sporządzana dwa razy
w roku za okresy styczeń?czerwiec ? do 15 lipca; oraz lipiec?grudzień ? niezwłocznie po odbyciu ostatniego spotkania
z aplikantem w grudniu, nie później niż do dnia przedłożenia opinii o aplikancie) sporządzonej przez dotychczasowego patrona. Tylko w uzasadnionych przypadkach rada danej izby może wyznaczyć nowego patrona bez uzyskania informacji od dotychczasowego patrona. Inaczej jest w przypadku uzyskania opinii o aplikancie ? w przypadku zmiany patrona w trakcie roku szkoleniowego opinię o aplikancie sporządza bowiem aktualny patron aplikanta, uwzględniając opinie sporządzone przez poprzednich patronów.
