BĘDZIE BEZPIECZNIEJ, ale i drożej

Miało być bardzo restrykcyjnie i będzie, chociaż trochę mniej, niż zapowiadano. Nie zmienia to jednak faktu, że znowelizowane przepisy m.in. Kodeksu cywilnego, Kodeksu drogowego, Kodeksu wykroczeń, których celem ma być ?wsparcie osób najbliższych ofiar przestępstw wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym oraz poprawa bezpieczeństwa na drogach, w szczególności przez walkę z przestępstwami drogowymi?, w większości mogą zacząć obowiązywać już od nowego roku.

29 października 2021 r. Sejm przyjął bowiem ustawę o zmianie ustawy ? Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, która znacznie zaostrza kary za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu na drodze. Uchwalił ją druzgocącą przewagą głosów ? 390 posłów było za, 18 przeciw i 27 się wstrzymało. Dlatego chociaż uwagi do przekazanego izbie wyższej tekstu normatywnego przygotowuje obecnie Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji przy Krajowej Radzie Radców Prawnych, nie należy się spodziewać, by Senat miał dokonać jakichś spektakularnych zmian w tej ustawie lub by Prezydent RP miał jej nie podpisać.

Co się zmienia?

Zmian jest dużo ? w zakresie realizacji postulatu wsparcia osób najbliższych ofiar przestępstw wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym ustawa przewiduje procedurę usprawnienia otrzymywania renty wypłacanej przez sprawcę przestępstw umyślnych osobom, względem których na pokrzywdzonym ciążył obowiązek alimentacyjny lub którym pokrzywdzony dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania.

Z tego względu np. zmieniony ustawą art. 753³ § 3 Kodeksu postępowania cywilnego nakazuje m.in. podjęcie przez sąd czynności tak, aby termin posiedzenia, na którym wniosek o zabezpieczenie (w formie miesięcznego świadczenia na zapewnienie środków utrzymania) ma być rozpatrzony, przypadł nie później niż w terminie miesiąca od dnia jego złożenia.

Natomiast cel poprawy bezpieczeństwa na drogach ma być realizowany poprzez zmiany w zakresie Kodeksu drogowego, Kodeksu wykroczeń, Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, skutkujące zaostrzeniem przepisów i znaczącym wzrostem kar za ich nieprzestrzeganie, w tym również m.in. możliwością zatrzymania prawa jazdy nawet na sześć miesięcy kierowcom wykonującym przewozy drogowe, którzy fałszują swoją aktywność, ingerując w zapisy tachografów. Ustawa przewiduje też zmiany w przepisach dotyczących sposobu naliczania punktów karnych za wykroczenia, a w razie ich przekroczenia cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdem, a także powiązanie liczby zdobywanych punktów z wysokością opłat z tytułu OC. Przewiduje się jednak, że przepisy te wejdą w życie dopiero po dziewięciu i sześciu miesiącach od daty opublikowania ustawy.

Rosną koszty wykroczeń

Na pewno jednak od 1 stycznia 2022 r. będą obowiązywały zaostrzone kary za naruszenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. I to nie ze względu na wysokość mandatu karnego za przekroczenie prędkości powyżej 30 km/h, który wzrósł tylko o 300 zł i ma teraz wynosić 800 zł (art. 92a § 2 Kodeksu wykroczeń, dodany ustawą), ale z uwagi na inne wykroczenia, za które kary zdecydowanie urosły.

Ustawa przede wszystkim podwyższa wysokość grzywny z 5 tys. zł do 30 tys. zł w przypadku wykroczeń drogowych uznanych za najbardziej niebezpieczne. Zgodnie z art. 3, który wprowadza do k.w. art. 24 § 1a, kara w maksymalnej wysokości może być orzeczona za wykroczenia określone w: art. 86 § 1, 1a i 2, art. 86b § 1, art. 87 § 1, art. 92 § 1 i 2, art. 92a § 2, art. 92b, art. 93 § 1, art. 94 § 1, art. 96 § 3 lub art. 97a.

Czego one dotyczą? Sytuacji, których wiele na drogach, na przykład:

• nieustąpienia pierwszeństwa pieszemu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych (dodany art. 86b § 1), za co grozi grzywna co najmniej 1,5 tys. zł;
• prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka (art. 87 § 1, zmieniony) ? kara aresztu albo kara grzywny nie niższa niż 2,5 tys. zł;
• prowadzenia pojazdu bez uprawnień (art. 94 § 1, zmieniony) ? areszt, ograniczenie wolności albo grzywna nie niższa niż 1,5 tys. zł;
• objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór na przejazdach kolejowych oraz wejścia lub wjazdu za sygnalizator przy sygnale czerwonym (97a pkt 1 i 2, dodany) ? kara aresztu, ograniczenie wolności albo grzywny
• w wysokości nie niższej niż 2 tys. zł.

Trzeba też zauważyć, że ustawodawca w sposób szczególny traktuje recydywę. Mówi o tym wprost art. 3 omawianej ustawy, który do art. 38 k.w. wprowadza § 2 stanowiący, że kierujący pojazdem mechanicznym ukarany za wykroczenie określone w przywołanym już art. 24 § 1a k.w., który w ciągu dwóch lat od ostatniego prawomocnego ukarania popełnia to samo wykroczenie, dostanie karę grzywny w wysokości nie niższej niż dwukrotność dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Zatem jeśli kierujący pojazdem dopuści się wykroczenia z tytułu dodanego art. 86 § 1a, a więc nie dochowa należytej ostrożności na drodze (art. 86 § 1), czym spowoduje ?naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia? (art. 86 § 1a) poszkodowanego, zapłaci grzywnę w wysokości co najmniej 1,5 tys. zł. Jeśli wykroczenie polegające na zagrożeniu bezpieczeństwa w ruchu na skutek nienależytej ostrożności będzie miało związek ze spożyciem alkoholu lub podobnie działającego środka ? 2,5 tys. zł. W przypadku recydywy odpowiednio nie mniej niż 3 tys. zł oraz nie mniej niż 5 tys. zł.

Na szczególną uwagę zasługują również wprowadzone art. 7 ustawy do Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia przepisy art. 96 § 1a?d, które określają wysokość kary grzywny, jaką można nałożyć w postępowaniu mandatowym.

Zgodnie z nimi w sprawach o wykroczenia określone w Rozdziale XI k.w. można nałożyć grzywnę w wysokości do 5 tys. zł, a w przypadku zbiegu dwóch lub więcej wykroczeń (art. 9 § 1) ? do 6 tys. zł. Ustawodawca w sposób szczególny potraktował odmowę wskazania na żądanie uprawnionego organu osoby, której został powierzony pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie ? jest o niej mowa w art. 96 § 3 k.w. (art. 96 § 1d k.p.s.w.). Taka odmowa może kosztować właściciela pojazdu nawet 8 tys. zł.

Są punkty, będzie test kwalifikacji

Na koniec trzeba też wspomnieć, że zmienia się maksymalna liczba punktów karnych, którą kierowca może otrzymać za wykroczenie ? z obecnych 10 do 15 pkt. Przy czym maksymalna skumulowana liczba punktów za jedno zdarzenie będzie wynosiła 15 pkt. A to oznacza, że limit 20 pkt w pierwszym roku od otrzymania prawa jazdy oraz 24 pkt w następnych okresach dwuletnich szybciej się wyczerpie. To istotne, bo teraz nie będzie już możliwe ich obniżenie na dodatkowym kursie. Po przekroczeniu limitu punktów policjant zatrzyma prawo jazdy. A jedyną możliwością powrotu za kierownicę stanie się poprawnie zaliczone kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdem, czyli ponowny egzamin. Naliczone punkty będą się kasowały jak teraz automatycznie po dwóch latach, ale dopiero po opłaceniu wszystkich mandatów.

Nowe przesłanki pełnomocnictwa

dr hab. Tomasz Scheffler, Dziekan Rady OIRP we Wrocławiu, zastępca kierownika Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KRRP

U

Zgodnie z dodanym przepisem art. 63a prawa o prokuraturze prokurator, w przypadku wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów popełnienia jednego z przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w ruchu lądowym, którego następstwem jest ? ujmując to skrótowo ? śmierć człowieka albo ciężki uszczerbek na zdrowiu, w terminie 14 dni od dnia wydania tego postanowienia, będzie musiał co do zasady złożyć wniosek o ustanowienie pełnomocnika do wytoczenia powództwa o rentę przez osoby do tego uprawnione, o których mowa w art. 444 § 2 oraz art. 446 § 2 k.c., gdy wystąpi dodatkowo co najmniej jedna z okoliczności: 1) osoba uprawniona jest małoletnia; 2) zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy osoba uprawniona jest zdolna do kierowania swoim postępowaniem i realizacji praw majątkowych; 3) zachodzi podejrzenie, że sytuacja majątkowa osoby uprawnionej może utrudnić jej realizację swoich praw majątkowych. Co warte uwagi, prokurator będzie mógł złożyć wspomniany wniosek także wobec innych osób uprawnionych.

W przypadku prawidłowo sporządzonego wniosku sąd będzie musiał go uwzględnić. Ustawodawca przewidział, że pełnomocnictwo udzielone w tym trybie będzie umocowywało jedynie do złożenia żądania o zabezpieczenie w formie miesięcznego świadczenia na zapewnienie środków utrzymania (nowe rozwiązanie uregulowane art. 753³ § 1 k.p.c.) oraz do wytoczenia powództwa na podstawie art. 444 § 2 lub art. 446 § 2 k.c. na rzecz osoby uprawnionej, a także do uczestnictwa w postępowaniach zainicjowanych żądaniem i powództwem. Ten sam pełnomocnik będzie mógł być umocowany dla więcej niż jednego uprawnionego.