Idea powołania Społecznej Komisji Kodyfikacyjnej powstała podczas Kongresu Prawników Polskich, który odbył się w Katowicach w maju 2017 roku.
Jej nadrzędnym celem jest przygotowywanie i przesyłanie, organom posiadającym inicjatywę ustawodawczą, projektów ustaw lub nowelizacji z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Adresatami tych pomysłów regulacji prawnych są przede wszystkim, (choć nie tylko) posłowie i senatorowie PiS oraz ministerstwo sprawiedliwości.
Społeczna Komisja Kodyfikacyjna to wspólna inicjatywa Krajowej Izby Radców Prawnych, Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Stowarzyszenia Sędziów Polskich ?Iustitia?. Jej przewodniczącym został prof. Wojciech Popiołek ? radca prawny, kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (zob. rozmowa z prof. Wojciechem Popiołkiem na stronie 16). Skład uzupełnia grono czternastu wybitnych prawników, wybranych przez stowarzyszenia prawnicze. Są to: prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Maciej Bobrowicz, prof. Andrzej Jakubecki, dr Katarzyna Gajda-Roszczynialska, adwokat prof. dr hab. Maciej Gutowski, adwokat prof. Piotr Kardas, adwokat Bartosz Krużewski, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich ?Iustitia? prof. Krystian Markiewicz, prof. Jerzy Pisuliński, sędzia Ryszard Rutkowski, dr hab. Rafał Stankiewicz, prof. Stanisław Sołtysiński, przewodniczący Krajowej Rady Adwokackiej Jacek Trela, dr hab. Marcin Walasik oraz prof. Paweł Wiliński.
Społeczna Komisja Kodyfikacyjna oficjalnie została powołana do życia 2 listopada 2017 roku. Będzie obradować raz na miesiąc. Pierwsze posiedzenie odbyło się 13 grudnia tego samego roku w siedzibie Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie. Komisja będzie mogła powoływać zespoły problemowe, do których będą zapraszani również eksperci niebędący członkami samorządów zawodowych. Co do zasady nie będzie opiniowała istniejących aktów prawnych, ale zamierza tworzyć projekty nowych, ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w tym usprawniających pracę sądów.
Stanowisko Komisji Praw Człowieka przy KRRP w sprawie ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym
W opinii Komisji Praw Człowieka uchwalone w dniu 8 grudnia 2017 r. przez Sejm RP ustawy: o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa o KRS) oraz ustawa o Sądzie Najwyższym (dalej: ustawa o SN) naruszają Konstytucję RP oraz standardy międzynarodowe w stopniu, który nie może być zaakceptowany w demokratycznym państwie prawa. Dlatego też, w opinii Komisji, ustawy te nie powinny zostać podpisane przez Prezydenta RP.
Ustawa o KRS wprowadza wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa będących sędziami przez Sejm, co jest niedopuszczalne w świetle konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy i zasady niezależności sądownictwa. Wejście w życie tej ustawy oznaczać będzie, że parlament będzie mieć wpływ na wybór 21 z 25 członków KRS, co doprowadzi do znaczącego upolitycznienia tego organu, który ma bezpośredni wpływ na powoływanie sędziów. Stwarza to zagrożenie dla funkcjonowania całego wymiaru sprawiedliwości, którego filarem powinni być niezawiśli sędziowie, wybierani w odseparowanej od polityki procedurze. (?)
Ustawa o Sądzie Najwyższym obniża arbitralnie granicę wieku, w którym sędziowie Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego będą, od chwili jej wejścia w życie, przechodzić w stan spoczynku. Ustawa o SN stanowi również, że sędzia, za zgodą Prezydenta RP, może zajmować w dalszym ciągu stanowisko sędziego SN bądź sędziego NSA po osiągnięciu tego wieku. Te przepisy naruszają konstytucyjny zakaz usuwania sędziego (art. 180 ust. 1 Konstytucji RP) i stanowią niedopuszczalną ingerencję władzy wykonawczej w funkcjonowanie władzy sądowniczej. Dokonywane zaś ustawą o SN przerwanie kadencji Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego stanowi z kolei oczywiste naruszenie art. 180 ust. 3 Konstytucji RP (?).
Magdalena Witkowska
Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych
