W zeznaniu za 2022 r. możemy odliczyć nowe ulgi. Ulga dla pracujących emerytów, ulga dla rodziców 4 plus czy ulga na zabytki to nowości, jakie przyniósł Polski Ład.
Polski system podatkowy przewiduje pokaźny katalog ulg, z których możemy skorzystać, składając zeznanie podatkowe. Nie sposób ich tu wszystkich dokładnie opisać, ale zwróćmy uwagę na istotniejsze kwestie i nowe rozwiązania.
Ulga termomodernizacyjna
Korzystną ulgą jest ulga termomodernizacyjna, obowiązująca od 2019 r. Można ją łączyć z proekologicznymi programami, takimi jak „Mój Prąd” czy „Czyste Powietrze”. Skorzystanie z dotacji z tych programów nie pozbawia prawa do ulgi.
W myśl art. 26h ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT) podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od dochodu wydatki poniesione na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, które zostanie zakończone w okresie trzech kolejnych lat, licząc od końca roku, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Przedsięwzięcie zdefiniowano w art. 2 pkt 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Katalog wydatków zawiera załącznik do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją termomodernizacji.
Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 tys. zł w odniesieniu do wszystkich przedsięwzięć w budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Popularne wydatki to zakup i montaż kolektora słonecznego, instalacji fotowoltaicznej, wymiana stolarki drzwiowej
i okiennej, ocieplenie budynku.
Prawo do ulgi przysługuje także w przypadku wydatków na zakup i montaż klimatyzacji z funkcją grzania. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 października 2022, pomimo że w rozporządzeniu wymieniono jedynie pompę ciepła wraz z osprzętem (0115-KDIT2.4011.510.2021.KC).
Limit ulgi dotyczy podatnika, niezależnie od liczby inwestycji. W przypadku małżonków limit dotyczy każdego z nich odrębnie (dwa razy po 53 tys. zł).
Wadą tej ulgi jest brak możliwości skorzystania z niej w przypadku budynku będącego w budowie.
Polski Ład doprecyzował moment poniesienia wydatku na przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Jest nim dzień wystawieniu faktury za towar lub usługę, a nie dzień zapłaty. Pojęcie „kocioł na paliwo stałe” zastąpiono pojęciem „kocioł przeznaczony wyłącznie do spalania biomasy”. Oznacza to usunięcie kotłów węglowych z ulgi w celu popularyzacji źródeł ogrzewania z odnawialnych źródeł energii.
Ulga prorodzinna
Ulga ta jest odliczana od podatku. Konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek – posiadanie władzy rodzicielskiej
i jej faktyczne wykonywanie. Jeśli tylko jeden z rodziców spełnia te warunki, ma on prawo do ulgi w 100% bez zgody drugiego rodzica. Potwierdza to orzecznictwo administracyjne, np. wyrok NSA z 27 lipca 2016 r., II FSK 2378/15.
Na mocy art. 27f ust. 2 ustawy o PIT odliczeniu podlega za każdy miesiąc roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, w stosunku do jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 tys. zł, z wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, do którego ma zastosowanie podwójna kwota dochodu (112 tys. zł). W przypadku dwojga małoletnich dzieci przysługuje kwota 92,67 zł na każde dziecko, w przypadku trojga i więcej dzieci przysługuje kwota 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko, 166,67 zł na trzecie dziecko i 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Kwotę ulgi podatnicy mogą odliczyć w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Gdy brak porozumienia między tymi, którzy wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji, lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Rodzice lub opiekunowie prawni mają prawo do ulgi, o ile zarobki dziecka nie przekroczą 16 061,28 zł. Co ciekawe, ulga uprawnia do zwrotu podatku, jeśli jej kwota przekracza obliczony podatek.
Ulga 4 plus
Obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są: przychody podatnika do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł – który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej. W przypadku obojga rodziców będzie to 171 056 zł. Przy rozliczeniu według skali podatkowej ulgę sumuje się z kwotą wolną od podatku, co daje kwotę od przychodów wolnych od podatku nawet do 231 056 zł. Ulga nie wyklucza skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Ulga na zabytki
To nowa ulga na tzw. pałacyk plus, która została od razu zmieniona. Pozwala odliczyć od dochodu wydatki związane z zakupem, remontem, pracami konserwatorskimi zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków lub znajdujących się w ewidencji zabytków. Została ona okrojona i zmiany, które weszły w życie w styczniu br., uniemożliwiają odliczenie z tytułu samego nabycia nieruchomości zabytkowej. W zeznaniu za rok 2022 takiego odliczenia można jeszcze dokonać.
Zgodnie z art. 26hb ust. 1 ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 r., podatnik może odliczyć wydatki w trzech przypadkach. Pierwszy z nich to wydatki poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków. Druga możliwość to odliczenie poniesionych wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się ewidencji zabytków, a trzecia na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek na prace konserwatorskie, budowlane itp.
Odliczenia, o których mowa w dwóch pierwszych przypadkach, nie mogą przekroczyć 50% wydatków udokumentowanych fakturą wystawioną przez podatnika podatku VAT niekorzystającego ze zwolnienia. Odliczenie w trzecim przypadku (zakup zabytku nieruchomego) nie może przekroczyć iloczynu kwoty 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku, nie więcej jednak niż 500 tys. zł na wszystkie wydatki poniesione z tego tytułu.
Ulga dla pracujących seniorów
Ulga ta przysługuje seniorom, którzy osiągnęli wiek emerytalny – 60 lat kobiety i 65 lat mężczyźni, mają ustalone prawo do emerytury oraz tym, którzy nie mają takiego prawa i nie otrzymali decyzji z ZUS (art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT). Przysługuje tylko osobom pracującym i niepobierającym emerytury pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego.
Pracujący seniorzy są zwolnieni z podatku do 85 528 zł rocznie. Ci, którzy rozliczą się na skali podatkowej, skorzystają też z kwoty wolnej od podatku. Łącznie więc osoby te nie zapłacą podatku od dochodów aż do 115 528 zł. Co ważne, w przypadku przedsiębiorców trzeba mieć opłacane składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej lub innych tytułów. Nie wystarczą składki zdrowotne.
Ulga dla młodych
Zwolnienie z podatku obejmuje przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów-zleceń, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Zwolnienie stosowane powinno być automatycznie przez płatników. Przy okazji zeznania rocznego można sprawdzić, czy ulga została zastosowana, a w przypadku przychodów z kilku źródeł czy nie przekroczono limitu.
Ulga rehabilitacyjna
Pozwala odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Część z nich jest limitowana, a część nie. Polski Ład doprecyzował regulacje dotyczące tej ulgi.
W przypadku opiekunów możliwe jest odliczenie wydatków poniesionych na: opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł, używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną lub dziecko niepełnosprawne do 16. roku życia w wysokości nieprzekraczającej kwoty 2280 zł.
Z dniem 1 stycznia 2022 r. katalog wydatków został powiększony o: odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej (art. 26 ust. 7a pkt 15 lit. d) i pobyt opiekuna wraz z osobą niepełnosprawną zaliczoną do I grupy inwalidztwa lub dzieckiem niepełnosprawnym do lat 16 na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej (art. 26 ust. 7a pkt 6a).
Zgodnie z art. 26e ust. 7e ustawy o PIT w nowym brzmieniu możliwość skorzystania z ulgi przysługuje również osobom, na których utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne, o ile w danym roku podatkowym dochody tych osób nie przekroczą dwunastokrotności kwoty renty socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Do dochodów osób niepełnosprawnych nie należy uwzględniać alimentów na rzecz dzieci wychowywanych samotnie przez rodzica, świadczenia uzupełniającego, dodatku energetycznego, osłonowego oraz zasiłku pielęgnacyjnego i dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów.
Do 31 grudnia 2021 r. wydatek związany z transportem osoby niepełnosprawnej musiał być poniesiony na konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Obecnie każdy odpłatny przewóz osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż karetka – upoważnia do zastosowania ulgi, bez względu na cel przewozu.
W przypadku wydatków na samochód osobowy obowiązuje limit nieprzekraczający kwoty 2280 zł. Znowelizowany art. 26 ust. 7a pkt 13 ustawy o PIT nie zawiera żadnego ograniczenia kwotowego wydatków poniesionych na transport osoby niepełnosprawnej.
Odliczenie na leki dotyczy wyłącznie różnicy pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Z odliczenia korzysta się, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo).
Ulga internetowa
Ulga ta jest możliwa do wykorzystania wyłącznie przez dwa następujące po sobie lata i przysługuje tym, którzy jeszcze z niej nie korzystali. Odliczyć można nie więcej niż poniesione wydatki, maksymalnie 760 zł na osobę. Ulga przysługuje na Internet w miejscu zamieszkania, w telefonie komórkowym i przenośny modem podłączany do laptopa. Limit przysługuje odrębnie każdemu z małżonków, łącznie mogą oni od dochodu odliczyć 1520 zł. Jeśli jeden z małżonków już kiedyś z ulgi korzystał, a drugi jeszcze nie, ma on takie prawo. Gdy małżonkowie rozliczają się wspólnie i jeden z małżonków już nie ma prawa do ulgi, to ulgę tę może rozliczyć małżonek, który jej jeszcze nie rozliczał. Rachunki muszą być wystawione na nazwisko rozliczającego ulgę.
Pozostałe ulgi, które można odliczyć, to: ulga dla krwiodawców; darowizny: kościelne, na cele pożytku publicznego, na cele edukacyjne dla szkół, na cele walki z COVID-19, darowizna komputerów przenośnych (tabletów i laptopów) na rzecz jednostek prowadzących placówki oświatowe, ulga na nowe technologie, na powrót i wpłaty na IKZE. Obowiązuje też ulga odsetkowa na zasadzie praw nabytych. Pozwala ona na odliczenie od dochodu odsetek naliczanych z tytułu kredytu na realizację własnych celów mieszkaniowych i dotyczy osób, które spłacają kredyt zaciągnięty do końca 2007 r., jak i osób, które taki kredyt refinansowały.
Od stycznia br. podatnicy mają możliwość przekazania na rzecz organizacji pożytku publicznego 1,5% podatku dochodowego zamiast dotychczasowego 1%. Zwiększona stawka ma zastosowanie już do zeznań podatkowych składanych za 2022 r.
