25 sierpnia 2022 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw1, który ma na celu udoskonalenie przepisów o CIT i zapewnienie ich większej efektywności2.
radca prawny
Fot. Małgorzata Radomska
Przed wakacjami br. pisałem na łamach ?Radcy? artykuł poświęcony tzw. ukrytej dywidendzie (art. 16 ust. 1 pkt 15b oraz ust. 1d i 1e ustawy o CIT[1], które miały wejść w życie 1 stycznia 2023 r.[2])[3]. Nie minęło jednak więcej jak trzy miesiące od tej publikacji i już czytamy w uzasadnieniu[4] do nowelizacji CIT, że z uwagi na: wątpliwości interpretacyjne (relacja ukrytej dywidendy do cen transferowych), utrudnienia w działalności grup kapitałowych, możliwość objęcia zakresem tych przepisów również transakcji uzasadnionych gospodarczo oraz niepewną sytuację gospodarczą zasadne jest uchylenie wyżej wymienionych przepisów[5]. Lepiej późno niż wcale, a obywatelskie poczucie pewności stanowionego prawa jakoś się pozbiera.
Pośrednie transakcje rajowe
Obecnie, zgodnie z art. 11i oraz art. 11o ustawy o CIT obowiązek stosowania zasady ceny rynkowej, oraz obowiązek sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dotyczą również tych podatników CIT, którzy dokonujący transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana, jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium, lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi ? za rok obrotowy, przekracza 500 tys. zł. Jednocześnie obowiązuje domniemanie, że rzeczywisty właściciel ma swoją siedzibę w raju podatkowym, więc ciężar wykazania tego, że tak nie jest, spoczywa na podatniku. W praktyce podatnicy CIT od blisko dwóch lat mają obowiązek badania czy ich kontrahenci kupili lub sprzedali cokolwiek w raju podatkowym i ?kolekcjonować? od nich oświadczenia negujące taki stan rzeczy, nawet jeśli ktoś zapłacił kartą służbową za kawę w Hongkongu[6]. Na szczęście projektodawca uchyla te obowiązki w przypadku pośrednich transakcji rajowych, a w przypadku tych bezpośrednich podnosi tzw. próg istotności do 500 tys. zł (2,5 mln zł przy transakcjach finansowych)[7]. Przepis przejściowy umożliwia stosowanie nowych przepisów do transakcji rozpoczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2021 r. oraz transakcji zawartych po 31 grudnia 2020 r.[8].
Przerzucone dochody
Doprecyzowaniu ulegnie podatek od przerzuconych dochodów (art. 24aa ustawy o CIT)[9]. Po pierwsze, zakresem tego podatku mają być objęte wyłącznie koszty zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu (k.u.p.). Po drugie, za podmiot powiązany będzie uznany wyłącznie podmiot niemający siedziby lub zarządu na terytorium RP. Po trzecie, upraszcza się warunek dotyczący preferencyjnego opodatkowania w państwie siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia podmiotu powiązanego w ten sposób, że ustala się go w szczególności w oparciu o stawkę podatku dochodowego niższą niż 14,25%. Podstawa do jej ustalenia ma jednak uwzględniać przysługujące podmiotowi powiązanemu ulgi (odliczenia od podstawy opodatkowania albo od podatku) lub zwroty podatku, związane z przychodem z danego tytułu (np. przychodem z odsetek, usług zarządczych, należności licencyjnych)[10].
Polska Spółka Holdingowa (PSH)
Korzystne zmiany czekają PSH, którą będzie mogła zostać również prosta spółka akcyjna. Przede wszystkim dotychczasowe zwolnienie z podatku w wysokości 95% dywidend uzyskiwanych przez PSH od spółki zależnej zostaje zastąpione pełnym zwolnieniem[11]. Ponadto wskutek zmian definicji z reżimu PSH nie będą wykluczone spółki, które korzystają z innych zwolnień dotyczących dywidend (art. 20 ust. 3 i 22 ust. 4 ustawy o CIT). Projekt usuwa[12] również z definicji spółki zależnej istotne warunki braku: posiadania więcej niż 5% udziałów lub akcji w innych spółkach, posiadania ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz korzystania ze zwolnień w ramach specjalnej strefy ekonomicznej lub tzw. Polskiej Strefy Inwestycji (art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a ustawy o CIT)[13].
Minimalny podatek dochodowy
Najważniejsza zmiana w minimalnym podatku dochodowym to zwolnienie podatników zobowiązanych do jego zapłaty za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.[14]. Projektodawca podwyższa ponadto tzw. wskaźnik rentowności (art. 24ca ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT) z 1% do 2%, jak również zmienia zasady jego wyliczania w drodze konkretnych wyłączeń. I tak z k.u.p. wyłączone mają być m.in. opłaty z tytułu umowy leasingu, wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, określonej wartości kosztów z tytułu wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne oraz wpłat do PPK, wzrostu wartości energii elektrycznej, cieplnej i gazu przewodowego w odstępach rocznych[15]. Nowelizacja rozszerza także wyłączenia podmiotowe m.in. o: małych podatników, spółki komunalne, podatników postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym czy też o podatników, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%[16]. Ponadto projekt modyfikuje podstawę opodatkowania, zmniejszając wskaźnik przychodów z 4% do 1,5% (+koszty pasywne), wprowadzając podatnikom alternatywny sposób jej ustalania według kwoty 3% przychodów (za to bez uwzględniania finansowania dłużnego i usług niematerialnych)[17].
Podatek u źródła (WHT)
Zmiany w zakresie WHT mają na celu złagodzenie mechanizmu pay and refund (art. 26 ust. 2e i nast. ustawy o CIT) poprzez: wydłużenie terminów do złożenia tzw. oświadczenia pierwotnego (o dwa miesiące) i tzw. oświadczenia następczego oraz wydłużenie ważności tego pierwszego oświadczenia do końca roku podatkowego[18]. Dodatkowo projekt zakłada moc wsteczną wyżej wymienionych przepisów w zakresie wypłat dokonywanych po 31 grudnia 2021 r.[19].
CIT estoński
Projekt lekko oszlifowuje też CIT estoński i zakłada dwie istotne zmiany. Pierwsza jest na plus, bo termin zapłaty podatku z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat, podobnie jak od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto, ulega przesunięciu do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto, lub w którym dokonano rozdysponowania dochodem[20]. Obecnie wypłata dywidendy w drugiej połowie roku z mocy ustawy generowała zaległość podatkową, bo ryczałt jest płatny do 20 lipca. Tej zmianie również nadano moc wsteczną[21].
Druga jest na minus i polega na unormowaniu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą na kształt regulacji ukrytych zysków, co w praktyce oznacza, że w przypadku samochodów osobowych w użytku tzw. mieszanym 50% wydatków będzie opodatkowane[22].
W podsumowaniu trudno nie oprzeć się wrażeniu, że, trawestując Stefana Kisielewskiego, projektodawca bohatersko pokonuje trudności, które sam wcześniej stworzył.
[1]1?Druk nr 2544, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2544 (dalej: nowelizacja CIT), dostęp: 12 września 2022 r.
2?Uzasadnienie do nowelizacji CIT, s. 2, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2544 (dalej: Uzasadnienie), dostęp: 12 września 2022 r.
?Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 z późn. zm.); dalej: ustawa o CIT.
[2]?Art. 89 pkt 4 Ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.).
[3]?Cf. P. Kosiński, Ukryta dywidenda, ukryte zyski oraz podatek od przerzuconych dochodów, ?Radca Prawny? nr 201/2022, s. 30?31, https://kirp.pl/publikacja/https-kirp-pl-wp-content-uploads-2022-06-radca_prawny_201_net-pdf/, dostęp: 12 września 2022 r.
[4]?Op. cit. Uzasadnienie, s. 11?12.
[5]?Art. 12 ust. 1 nowelizacji CIT.
[6]?Cf. Ł. Zalewski, Kawa w Monako rodzi absurdalne obowiązki podatkowe,?https://edgp.gazetaprawna.pl/e-wydanie/57926,13-kwietnia-2021/72703,Gazeta-Prawna/751412,Kawa-w-Monako-rodzi-absurdalne-obowiazki-podatkowe.html, dostęp: 12 września 2022 r.
[7]?Art. 1 pkt 3-9 nowelizacji CIT.
[8]?Ibid. Art. 24.
[9]?Op. cit. Uzasadnienie, s. 18.
[10]?Ibid. s. 20.
[11]?Art. 1 pkt 22 nowelizacji CIT.
[12]?Ibid. Art. 1 pkt 21.
[13]?Op. cit. Uzasadnienie, s. 28.
[14]?Art. 1 pkt 34 nowelizacji CIT.
[15]?Ibid. Art. 1 pkt 20 lit. a?b.
[16]?Ibid.
[17]?Ibid. Art. 1 pkt 20 lit. c?d.
[18]?Op. cit. Uzasadnienie, s. 25.
[19]?Art. 23 ust. 8?9 nowelizacji CIT.
[20]?Ibid. art. 1 pkt 33.
[21]?Ibid. Art. 23 ust. 11.
[22]?Ibid. Art. 1 pkt 30.
