Od 13 października 2022 r. obowiązują wyższe kwoty wolne w podatku od spadków i darowizn oraz korzystna skala podatkowa. Polski Ład 3.0 wprowadza wiele zmian doprecyzowujących i porządkujących, których znaczna część wejdzie w życie z początkiem 2023 r.
Korzystne zmiany w podatku od spadku i darowizn obowiązują od 13 października. Wprowadzono je rozporządzeniem Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084). Rozporządzenie to podwyższa kwoty wolne i przedziały skali podatkowych o 8,27%, zgodnie ze wzrostem cen towarów nieżywnościowych trwałego użytku. Podatek od spadków i darowizn zależy od pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Pokrewieństwo to ustawa dzieli na trzy grupy: I, II i III. Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Do grupy II ustawa zalicza zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Do grupy III zaliczeni są pozostali nabywcy. W odniesieniu do każdej z tych grup ustawa ustala kwoty wolne od opodatkowania, których przekroczenie spowoduje obowiązek zapłaty podatku. Limity te są pięcioletnie.
Limity i podwyższenia
Rozporządzenie podwyższa kwoty wolne od podatku. Od 13 października wynoszą one:
- 10 434 zł (zamiast 9637 zł) w I grupie podatkowej,
- 7878 zł w (zamiast 7276 zł) w II grupie podatkowej,
- 5308 zł w (zamiast 4902 zł) w III grupie podatkowej.
Na korzyść podatników zmieniła się też skala podatkowa, tzn. wzrosły przedziały, do których stosuje się poszczególne stawki podatków. Przykładowo obdarowany przez dalszą rodzinę (wuja lub ciotkę) może teraz zapłacić 12% podatku do kwoty 11 128 zł, a wcześniej po przekroczeniu 10 278 zł wchodził już w stawkę 15-proc. Równocześnie 15-proc. stawka obowiązuje go teraz do 22 256 zł, a nie jak wcześniej do 20 557 zł.
Rozporządzenie podwyższa kwoty wolne dla darowizn przeznaczanych przez obdarowanych na określone w ustawie cele mieszkaniowe (art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Teraz wynoszą one:
- 10 434 zł zamiast dotychczasowych 9637 zł ? limit od jednego darczyńcy,
- 20 868 zł zamiast dotychczasowych 19 274 zł ? limit od wielu darczyńców łącznie.
Przepisy rozporządzenia dotyczą przypadków, w których obowiązek podatkowy powstał od 13 października br., obejmując m.in. darowizny otrzymane od tego dnia albo spadki, których nabycie sąd lub notariusz potwierdził po 12 października 2022 r.
Przypomnieć należy, że darowizny udzielane w ramach najbliższej rodziny są wolne od podatku. Ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn przewiduje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku takich darowizn, bez względu na kwotę darowizny. Do najbliższej rodziny, która może skorzystać ze zwolnienia, należą: małżonek, małżonka, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierb, pasierbica, rodzeństwo, ojczym i macocha. Jednak żeby taka darowizna pomiędzy członkami najbliższej rodziny mogła skorzystać ze zwolnienia, konieczne jest spełnienie dwóch warunków. Pierwszy z nich to zgłoszenie faktu otrzymania darowizny w ciągu sześciu miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego, a drugi to udokumentowanie przekazania darowizny przelewem bankowym.
Darowizna poleasingowego samochodu w najbliższej rodzinie
Warto wspomnieć, że darowizna może być korzystna w przypadku rozporządzenia majątkiem poleasingowym. W kwestii tzw. wykupu prywatnego nastąpiły zmiany wprowadzone tzw. Polskim Ładem. Dla samochodów wykupionych prywatnie od 2022 r. trzeba odczekać aż sześć lat, aby sprzedać bez podatku. Ale da się oczywiście taki samochód sprzedać bez podatków szybciej. Wystarczy podarować go osobie z najbliższej rodziny (zerowa grupa podatkowa), co będzie zwolnione z podatku. Osoba obdarowana może sprzedać samochód bez podatku PIT po upływie sześciu miesięcy (licząc od końca miesiąca, w którym miała miejsce darowizna).
Osoba obdarowana musi zgłosić darowiznę w ciągu sześciu miesięcy do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 (jeśli wartość przekroczy wspomniany wyżej limit). Zgłoszenia nie trzeba dokonywać, jeśli umowę darowizny sporządzono w formie aktu notarialnego.
W wydanej 23 czerwca 2022 r. interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że skoro podatnik po zakończeniu umowy leasingu dokonał wykupu prywatnego koparki na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą, nie dokonał pomniejszenia podatku należnego VAT o podatek naliczony wykazany na fakturze i zamierza przekazać koparkę na podstawie umowy darowizny żonie, to uznać należy, że przekaże on koparkę, stanowiącą jego majątek prywatny, korzystając z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Zatem nie będzie działał w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, lecz dokona zarządu majątkiem osobistym. Tym samym darowizna na rzecz żony nie będzie podlegać VAT (0113-KDIPT1-3.4012.249.2022.1.AG). Sprawa dotyczyła co prawda koparki, ale argumentacja zawarta w uzasadnieniu interpretacji wskazuje na korzystne podatkowo rozporządzenie mieniem wycofanym z leasingu w formie wykupu prywatnego.
Polski Ład 3.0
7 października Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład 3.0). Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2023 r.
Ustawa modyfikuje przepisy i wydłuża zwolnienia z opodatkowania minimalnym podatkiem dochodowym. Podatek ten uregulowany został w art. 24ca ustawy CIT i został wprowadzony ustawą z 29 października 2021 r. (tzw. Polski Ład 1.0).
Nowa ustawa odracza wejście w życie tych przepisów o dwa lata, tj. do 31 grudnia 2023 r. Jednocześnie ustawa wprowadza zmiany w konstrukcji samego podatku.
Nowe przepisy uchylają regulacje dotyczące tzw. ukrytej dywidendy (wprowadzające art. 16 ust. 1 pkt 15b oraz
ust. 1d i 1e ustawy CIT ze skutkiem od 1 stycznia 2023 r.).
Zmianie ulegną również przepisy o zagranicznych jednostkach kontrolowanych w zakresie doprecyzowania sposobu ustalania dochodu (art. 24a ust. 6c ustawy o CIT).
Wprowadzono też pewne zmiany w celu ograniczenia istotnych wątpliwości interpretacyjnych dotyczących podatku od przerzuconych dochodów.
Zmiany nastąpią też w przepisach o podatku u źródła. Ich celem jest urealnienie lub złagodzenie obowiązującego od
1 stycznia 2019 r. mechanizmu poboru tego podatku, nazywanego w skrócie mechanizmem pay & refund (art. 26 ust. 2e
i nast. ustawy CIT oraz art. 41 ust. 12 i nast. ustawy PIT).
Zmiany dotyczą też rozliczania kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych dotyczące art. 15c ust. 1
ustawy CIT. Doprecyzowano m.in. sposób liczenia limitu kosztów finansowania dłużnego poprzez jasne określenie, że wyłączeniu podlega kwota przekraczająca jedno z dwóch: 3 mln zł albo 30% podatkowej EBITDA, a nie sumy tych dwóch progów.
Zmiana w uldze na złe długi polega na uchyleniu art. 18f ust. 19 ustawy CIT i odpowiednio art. 26i ust. 19 ustawy PIT, co oznacza rezygnację z odpowiedniego załącznika do zeznania podatkowego.
Kilka zmian wprowadzono w zakresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, np. nowelizację przepisów dotyczących warunków uprawniających do opodatkowania ryczałtem w zakresie wydatków ponoszonych przez podatnika na zatrudnienie osób fizycznych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę.
Zmieniono też przepisy dotyczące pierwszego terminu składania JPK/CIT w przypadku wcześniejszego zakończenia roku podatkowego. Wydłużono podatnikom CIT termin do przesłania JPK za 2024 r. (pierwszy rok, za który JPK ma być przesyłany), w przypadku wcześniejszego zakończenia roku podatkowego. Podatnicy CIT, którzy po raz pierwszy będą zobowiązani za 2024 r. przesyłać JPK/CIT, których rok podatkowy zakończy się w 2024 r., będą mieli dłuższy termin do wykonania tego obowiązku ? do końca marca 2025 r.
Zmiany w przepisach ustawy o VAT, ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadzają m.in. wydłużenie działania tarczy antyinflacyjnej do końca 2022 r., utrzymanie czasowego obniżenia stawek VAT w zakresie żywności, paliw silnikowych, gazu ziemnego, energii elektrycznej i cieplnej, nawozów i innych środków, utrzymanie czasowego obniżenia stawek akcyzy na paliwa silnikowe (olej napędowy, benzyny silnikowe, LPG), energię elektryczną i lekki olej opałowy oraz utrzymanie czasowego wyłączenia z podatku od sprzedaży detalicznej sprzedaży paliw. Utrzymano w mocy zwolnienie od akcyzy dla energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe.
Autor: Wiesława Moczydłowska – redaktor, wykładowca, specjalistka od rachunkowości i podatków
