i moment nabycia zbywanej nieruchomości
Osoba, która uczestniczy w kursach organizowanych przez samorząd zawodowy, nie uzyskuje z tego powodu przychodu. Jeżeli zbycie nieruchomości nastąpiło po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, a nieruchomość nabyta została do majątku objętego tą wspólnością majątkową, to pięcioletni termin dla celów ustawy PIT należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości do majątku wspólnego małżonków ? potwierdził minister finansów w interpretacjach ogólnych.
Wiesława Moczydłowska
redaktor, wykładowca, specjalistka od rachunkowości i podatków
Fot. Archiwum W. Moczydłowskiej
Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wydał interpretację ogólną, która powinna ucieszyć prawników podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe. Kończy ona spory toczące się w tym zakresie.
Nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń
W interpretacji nr DD3.8201.2.2018 minister zajął stanowisko w sprawie braku obowiązku podatkowego
w podatku PIT w przypadku uczestnictwa członków samorządu zawodowego w szkoleniach organizowanych przez ten samorząd. Stwierdził, że zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Minister podkreślił, że ? jak podnosi się w orzecznictwie ? samorządy zawodowe z jednej strony reprezentują osoby wykonujące określone zawody, z drugiej strony są powołane w celu wspomagania członków w dążeniu do prawidłowego wykonywania zawodu. W sytuacji nałożenia na osoby wykonujące określony zawód obowiązku podnoszenia kwalifikacji, a na samorząd zawodowy obowiązku sprawowania pieczy nad wykonywaniem zawodu ze względu na interes publiczny, występuje korelacja obowiązków tych podmiotów. Składki, które osoby wykonujące określony zawód opłacają, winny być ? chociażby w części ? spożytkowane w celu ułatwienia wypełnienia powinności należytego wykonywania zawodu. Zdaniem ministra samorząd zawodowy nie powstał w celu budowania kolejnej struktury biurokratycznej i nakładania na jego członków finansowych ciężarów w aksjologicznej próżni. Samorządy zawodowe winny odgrywać rolę gwaranta należytego wykonywania zawodów zaufania publicznego. Członkowie samorządu winni ponosić ciężary finansowe, aby umożliwić samorządowi wypełnienie zadań ustawowych, między innymi szkolenie członków. Prawidłowe zarządzanie majątkiem wyznacza granice, w jakich ? w kontekście innych obowiązków ustawowych, a także potrzeb szkoleniowych członków ? kursy mają charakter bezpłatny, a w jakich odpłatny.
Minister powołał się w interpretacji na regulacje dotyczące funkcjonowania samorządu pielęgniarek i położnych i stwierdził, że ich analiza prowadzi do wniosku, że tak uregulowane na poziomie ustawowym wzajemne świadczenia zarówno członków samorządu zawodowego, jak i samego samorządu wyłączają z katalogu nieodpłatnych świadczeń świadczenie w postaci możliwości uczestnictwa członków samorządu zawodowego w szkoleniach, które są finansowane przez ten samorząd. W konsekwencji po stronie członka samorządu nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, przykładowo w wyroku z 12 kwietnia 2018 r., II FSK 969/16, NSA wskazał, że samorząd, organizując określone szkolenia i umożliwiając udział w nich swoim członkom, z jednej strony spełnia na ich rzecz określone świadczenie, jednocześnie jednak tym samym wypełnia swój ustawowy obowiązek.
Reasumując, uzyskane od samorządu zawodowego świadczenie polegające na zapewnieniu uczestnictwa członków tego samorządu w szkoleniach nie stanowi przychodu, gdyż: ma charakter świadczenia wzajemnego członków samorządu zawodowego i samego samorządu, co wynika z regulacji na poziomie ustawowym; otrzymanie świadczenia jest konsekwencją spełnienia przez członka samorządu zawodowego innego świadczenia finansowego na rzecz swojego samorządu zawodowego (ze względu na sam obowiązek opłacania składek na rzecz samorządu, co oznacza, że indywidualne zwolnienie z opłacania składek nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego); uczestnictwo w takim szkoleniu stanowi realizację ustawowego obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych (a organizacja szkolenia / refundacja kosztów poniesionych przez członka samorządu na szkolenie jest finansowana również ze składek członków tego samorządu).
Moment nabycia nieruchomości lub praw majątkowych
Kolejna ciekawa interpretacja ogólna dotyczy określenia na gruncie przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych momentu nabycia nieruchomości lub praw majątkowych, o których mowa w art. 10
ust. 1 pkt 8 lit. a?c tej ustawy, w przypadku gdy zbywana nieruchomość nabyta była do majątku objętego wspólnością majątkową, a zbycia dokonuje jeden z małżonków po ustaniu tej wspólności, w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2018 r. (nr DD2.8201.7.2020.)
Interpretacja ta dotyczy więc przypadków, w których nieruchomość została zbyta przez jednego z małżonków/byłych małżonków po ustaniu ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, np. po ustaniu związku małżeńskiego przez rozwód na mocy postanowienia sądu o podziale majątku wspólnego czy w wyniku podziału majątku wspólnego dokonanego po rozwodzie, sporządzonego przed notariuszem albo na podstawie umownego zniesienia wspólności majątkowej i podziału majątku dorobkowego. Określenie momentu nabycia nieruchomości jest istotne dla stwierdzenia powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości.
Warto podkreślić, że kwestia określenia momentu nabycia zbywanej nieruchomości częściowo została rozstrzygnięta przez NSA uchwałą z 15 maja 2017 r., II FPS 2/17. NSA stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1
pkt 8 lit. a?c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.
Wskutek uchwały 6 lutego 2018 r. minister finansów wydał interpretację ogólną w sprawie określenia momentu nabycia nieruchomości należącej do majątku wspólnego małżonków w przypadku uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia tej nieruchomości.
Zarówno jednak uchwała, jak i interpretacja ogólna dotyczyły wyłącznie przypadku, gdy zbycie nieruchomości nastąpiło po śmierci jednego z małżonków, a nieruchomość nabyta była do majątku objętego wspólnością majątkową.
Pojawiły się wątpliwości, czy podobnie należy interpretować pojęcie nabycia, gdy nieruchomość nabyta została do majątku wspólnego małżonków, a następnie na skutek ustania wspólności z innych przyczyn niż śmierć współmałżonka stała się własnością jednego z małżonków.
Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej stwierdził, że uwzględniając dominującą linię orzeczniczą, która w szczególności odwołuje się do uchwały NSA z 15 maja 2017 r., uznać należy, że jeżeli zbycie nieruchomości nastąpiło po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej,a nieruchomość nabyta została do majątku objętego tą wspólnością majątkową, to pięcioletni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a?c ustawy PIT należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości do majątku wspólnego małżonków.
Powyższa interpretacja uwzględnia szczególny charakter wspólności majątkowej małżeńskiej, z której wynika, że małżonkowie mają prawo do całej nieruchomości objętej wspólnością majątkową i nie można określić przypadających na każdego z małżonków udziałów w tej wspólności w czasie jej trwania. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych uznaje się, że w przypadku ustania wspólności majątkowej małżeńskiej nie następuje nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a?c ustawy PIT, przez małżonka, któremu przypadła ta nieruchomość, jeżeli nieruchomość objęta była wspólnością majątkową.
Co ważne, minister podkreślił, że interpretacja taka uzasadniona jest również obowiązującym od 1 stycznia 2019 r. przepisem art. 10 ust. 6 ustawy PIT.
