Trudno nie zauważyć, że trwająca epidemia dotyka praktycznie wszystkich aspektów naszego życia. Podobnie jest ze szkoleniem na aplikacji, którego forma musiała zostać dostosowana do wymogów sanitarnych. Wszystko to w trosce o życie i zdrowie aplikantów, wykładowców, a także pracowników okręgowych izb radców prawnych, bez których zorganizowanie całego procesu szkolenia nie byłoby możliwe.
W związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii z powodu COVID-19 okręgowe izby jeszcze wiosną zmuszone były do odwołania tradycyjnych zajęć stacjonarnych podczas szkolenia na aplikacji radcowskiej. Były też sytuacje, gdzie należało odwołać wyznaczone już terminy kolokwiów.
SZKOLENIE ONLINE
We współpracy z samorządem na szczeblu krajowym, w tym z Komisją Aplikacji KRRP, której w X kadencji przewodniczyła r. pr. Anna Ignaczak, podejmowano niezwłocznie działania w zakresie organizacji zdalnego prowadzenia zajęć, aby w jak najkrótszym czasie ponownie przystąpić do realizacji planów zajęć i programu szkolenia. Zdaniem aplikantów i przedstawicieli władz samorządu działania te okazały się trafione.
? Ze względu na pogarszającą się sytuację epidemiczną i wprowadzane przez rząd obostrzenia zajęcia aplikantów w izbie warszawskiej zostały zawieszone 12 marca. Już po sześciu dniach wznowiliśmy zajęcia ? tym razem w formie online. Priorytetem izby było kontynuowanie planu szkolenia w sposób bezpieczny i umożliwiający zakończenie roku szkoleniowego w przewidzianym terminie ? wskazuje Agnieszka Borowska-Pura, kierownik działu aplikacji oraz kierownik szkolenia w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie.
Zajęcia zdalne w okręgowych izbach prowadzone były w różny sposób ? poprzez wykorzystanie platform do webinariów lub platformy do transmisji materiałów wideo, udostępnianie aplikantom materiałów (prezentacji) na stronie internetowej izby lub za pośrednictwem Extranetu i weryfikację realizacji zajęć przez aplikantów, a także poprzez przekazywanie aplikantom drogą e-mailową kazusów do samodzielnego rozwiązywania i następnie uzyskiwanie zwrotnej informacji od prowadzącego zajęcia w zakresie poprawności ich rozwiązania.
W izbie warszawskiej pierwotne rozwiązanie pozwalało na transmitowanie wykładów w czasie rzeczywistym i komunikację aplikantów z prowadzącym wyłącznie za pośrednictwem udostępnionego czatu. ? Było to rozwiązanie tymczasowe. Zmieniliśmy plany szkoleń, realizując w tej formule wyłącznie zajęcia wykładowe. W międzyczasie trwały intensywne prace nad wdrożeniem platformy e-learningowej umożliwiającej pełniejsze uczestniczenie w zajęciach i swobodną komunikację z prowadzącym. Po miesiącu od zawieszenia zajęć zbudowaliśmy pełną infrastrukturę umożliwiającą prowadzenie zajęć w formie e-learningu ? mówi Agnieszka Borowska-Pura.
SZCZEGÓLNE ZASADY ODBYWANIA APLIKACJI
Po przeprowadzeniu przez Komisję Aplikacji KRRP konsultacji z okręgowymi izbami w zakresie problemów
w odbywaniu aplikacji w związku z epidemią uznano, że konieczne jest wprowadzenie odpowiednich rozwiązań legislacyjnych, które powinny mieć charakter przepisów epizodycznych, wprowadzających odstępstwa od obowiązujących postanowień Regulaminu odbywania aplikacji radcowskiej. Komisja przygotowała w tym celu projekt uchwały KRRP i 7 czerwca 2020 r. Krajowa Rada podjęła uchwałę nr 192/X/2020 w sprawie szczególnych zasad odbywania aplikacji radcowskiej w związku z obowiązywaniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19.
? Uchwała określa szczególne zasady odbywania aplikacji radcowskiej w okresie obowiązywania stanu epidemii i daje okręgowym izbom możliwość fakultatywnego skorzystania z jej rozwiązań legislacyjnych w zależności od stanu zagrożenia epidemicznego na obszarze działania danej okręgowej izby. Przepisy epizodyczne przede wszystkim sanowały istniejące w okręgowych izbach różne formy zdalnego prowadzenia zajęć dla aplikantów od 13 marca 2020 r. Poza tym umożliwiły odbywanie zajęć i praktyk objętych programem aplikacji z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, w tym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej ? wskazuje Anna Ignaczak, przewodnicząca Komisji Aplikacji Krajowej Rady Radców Prawnych oraz członek Prezydium KRRP X kadencji, obecnie Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Koszalinie.
CO Z PRAKTYKAMI?
Z powołanej uchwały wynika, że w przypadku gdy z powodu epidemii na terenie działania danej okręgowej izby nie będzie możliwości odbycia w trakcie I roku aplikacji w roku szkoleniowym 2020 zajęć praktycznych w sądach i prokuraturach, niezrealizowane zajęcia mogą zostać odbyte w trakcie II roku aplikacji w roku szkoleniowym 2021, po uprzednim określeniu zasad ich odbycia w porozumieniu zawartym pomiędzy Prezesem Krajowej Rady i Ministrem Sprawiedliwości. Podobne rozwiązania zostały przewidziane w przypadku niemożności zapewnienia przez patronów aplikantom uczestnictwa w co najmniej sześciu rozprawach w roku szkoleniowym 2020 ? obowiązek ten może zostać zrealizowany odpowiednio na II i III roku aplikacji w roku szkoleniowym 2021.
Kierownik działu aplikacji warszawskiej izby potwierdza, że zmiany nastąpiły także w zakresie organizacji praktyk sądowych. ? Z uwagi na ich wcześniejsze zawieszenie konieczne było stworzenie nowych harmonogramów praktyk i ponowne skierowanie aplikantów do ich odbycia. Możliwości organizacyjne sądów nie pozwoliły na zrealizowanie obowiązku odbycia praktyk w całości, jednak zgodnie z wprowadzonymi przez KRRP na czas epidemii przepisami część zajęć praktycznych zostanie zrealizowana przez aplikantów w kolejnym roku szkoleniowym ? wskazuje Agnieszka Borowska-Pura.
KOLOKWIA W INNEJ FORMULE
Z uwagi na drastyczny wzrost zakażeń koronawirusem COVID-19 i wprowadzenie rygorystycznych reżimów sanitarnych dużym wyzwaniem dla niektórych okręgowych izb stało się przeprowadzenie kolokwiów pisemnych, szczególnie w izbach o dużej liczbie aplikantów na każdym roku aplikacji. Nie we wszystkich izbach udało się przeprowadzić kolokwia terminowo lub w tradycyjnej formie. ? Wychodząc naprzeciw aktualnym wyzwaniom oraz w trosce o bezpieczeństwo i zdrowie aplikantów, Komisja Aplikacji przygotowała rozwiązania legislacyjne w zakresie zdalnego zdawania kolokwiów. Na mocy uchwały nr 211/X/2020 Krajowej Rady Radców Prawnych z 24 października 2020 r. okręgowe izby otrzymały możliwość przeprowadzania kolokwiów pisemnych i ustnych z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Sposób ich przeprowadzenia pozostawiony został do określenia prezydium rady okręgowej izby ? mówi Anna Ignaczak.
? Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie, mając na względzie troskę o zdrowie i bezpieczeństwo aplikantów oraz członków komisji egzaminacyjnych, zdecydowała o przeprowadzeniu kolokwiów pisemnych w formule online, zapewniając jednocześnie wszelkie warunki wynikające z Regulaminu odbywania aplikacji radcowskiej, przy jednoczesnym stworzeniu zabezpieczeń gwarantujących samodzielność w opracowaniu zadania egzaminacyjnego ? wskazuje Ewa Urbanowicz, rzecznik prasowy Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie. Mecenas Urbanowicz podkreśla, że izba lubelska dysponuje platformą umożliwiającą transmisję kolokwium w czasie rzeczywistym. Z kolei dzięki zakupionym kamerom zewnętrznym, wypożyczanym aplikantom, egzaminator obserwuje zdającego przez cały czas trwania egzaminu, widzi jego ekran komputera, blat roboczy, pomieszczenie, w którym pisze on kolokwium.
Zmiany w sposobie zdawania kolokwium wprowadziła również izba warszawska. ? Obecnie kolokwia realizujemy w formie hybrydowej. Pierwsze kolokwium pisemne w nowej formie odbyło się 17 listopada. Aplikanci w formie zdalnej korzystali z aplikacji blokującej dostęp do zasobów komputera, jednocześnie komisja miała możliwość obserwowania zdających przy pomocy kamer. Nie odnotowaliśmy problemów technicznych w trakcie rozwiązywania kolokwium w tej formie. Nadal jednak większość aplikantów deklaruje chęć zdawania kolokwiów pisemnych w formie stacjonarnej. Wynika to głównie z obawy przed niezaliczeniem kolokwium w przypadku niedających się usunąć problemów technicznych. Zdecydowanie większe zainteresowanie formą zdalną odnotowujemy podczas kolokwiów ustnych ? mówi Agnieszka Borowska-Pura.
IZBY GOTOWE NA ZMIANY
Jak ocenia Dziekan Rady Anna Ignaczak, okręgowe izby bardzo dobrze poradziły sobie z wprowadzonymi w okresie epidemii zmianami. ? Zmiany te były zbieżne z propozycjami i oczekiwaniami izb, formułowanymi w trakcie przeprowadzonych konsultacji. Wsparciem dla okręgowych izb były Komisja Aplikacji, która przygotowywała na bieżąco konieczne rozwiązania legislacyjne do realizacji zajęć objętych programem aplikacji z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, a także osoby prowadzące zajęcia na aplikacji, które w krótkim czasie przestawiły się na inną formę prowadzenia zajęć niż stacjonarna ? wskazuje rozmówczyni.
Agnieszka Borowska-Pura z warszawskiej OIRP wyjaśnia, że wprowadzanie w związku z epidemią zmian wymagało podjęcia wielu nagłych, a przez to trudnych działań, z którymi izba sobie poradziła. ? Z punktu widzenia technicznego cały proces szkolenia należało zorganizować na nowych zasadach ? poczynając od przygotowania infrastruktury IT umożliwiającej przeniesienie zajęć na platformę e-learningową przez pracę polegającą na wdrożeniu nowego narzędzia, stworzeniu jego struktury, przeprowadzeniu indywidualnych szkoleń dla ponad 150 wykładowców po zmiany planów szkolenia dla 36 grup aplikantów, zmiany harmonogramów zajęć praktycznych w sądach dla ponad 500 aplikantów etc. ? wylicza kierownik działu aplikacji.
Zdaniem Anny Ignaczak najszybciej i najłatwiej na zdalną formę zajęć i odbywania praktyk przestawili się aplikanci.
Rozmówcy zgodnie wskazują, że dokonywanie wszelkich zmian, nawet w tak trudnym czasie, w jakim jesteśmy, nie może negatywnie wpływać na jakość aplikacji. ? Utrzymanie poziomu kształcenia na wysokim poziomie, przeprowadzanie kolokwiów w sposób niebudzący zastrzeżeń co do samodzielności w rozwiązaniu zadania lub odpowiedzi na pytania przez aplikantów i zakończenie roku szkoleniowego w zaplanowanym terminie to najważniejsze cele, jakie warszawska izba stara się realizować w zakresie zorganizowania szkolenia w obliczu epidemii ? mówi Agnieszka Borowska-Pura.
CO Z EGZAMINEM ZAWODOWYM W 2021 R.?
Jak wynika z przeprowadzanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz samorządy radców prawnych i adwokatów konsultacji ? z uwagi na nieprzewidywalny rozwój sytuacji epidemicznej w kraju i ciągle wysoki poziom zachorowań na COVID-19 oraz mając na względzie bezpieczeństwo i zdrowie zdających, członków komisji egzaminacyjnej, osób wsparcia administracyjnego i technicznego, egzaminy radcowski i adwokacki najprawdopodobniej nie odbędą się w tradycyjnym marcowym terminie. Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało przeprowadzenie egzaminu radcowskiego w dniach 18?21 maja 2021 r. Trwają prace nad ustaleniem bezpiecznego i realnego terminu na przeprowadzenie egzaminów.
Z uwagi na zaistniałą sytuację i nieprzewidywalny okres trwania stanu epidemii jeszcze w kwietniu Komisja Aplikacji KRRP podjęła działania w celu zidentyfikowania problemów związanych z organizacją i prowadzeniem aplikacji i wskazała na potrzebę pilnej interwencji legislacyjnej w następujących kwestiach:
? sanowanie istniejących w okręgowych izbach różnych form zdalnego prowadzenia zajęć dla aplikantów, z mocą wsteczną od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego;
? umożliwienie prowadzenia zajęć w formie zdalnej lub stacjonarnej, w więcej niż jeden dzień w tygodniu dla danego roku aplikacji;
? skrócenie terminu informującego aplikanta o wyznaczonym terminie kolokwium;
? ustalenie zasad i warunków realizacji obowiązku nałożonego na aplikantów I roku aplikacji w programie aplikacji w zakresie odbycia zajęć praktycznych w sądach i prokuraturach, wynikających z porozumienia zawartego na podstawie art. 32 ust. 3a ustawy o radcach prawnych;
? zniesienie obowiązku zapewnienia aplikantom I roku aplikacji w roku szkoleniowym 2020 udziału w co najmniej sześciu rozprawach, w tym co najmniej w trzech rozprawach w ciągu pierwszych sześciu miesięcy odbywania aplikacji;
? umożliwienie odbywania praktyk na każdym roku aplikacji przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość na zasadach określonych przez okręgową izbę.
