Rozmowa z radczynią prawną dr Danielą Wybrańczyk, laureatką drugiego miejsca w konkursie Rising Stars Prawnicy – liderzy jutra 2024.
Daniela Wybrańczyk
Radczyni prawna wpisana na listę OIRP w Katowicach, doktor nauk prawnych, ekspert ds. legislacji w Kancelarii Sejmu, mediator, adiunkt w Uniwersytecie SWPS.
Do konkursu, organizowanego przez Wolters Kluwer Polska i skierowanego do prawników, którzy nie ukończyli 35. roku życia, zgłoszono w tym roku 144 kandydatów. Spośród nich kapituła wybrała 35 finalistów, a z nich
10 laureatów nagrody głównej i pięciu laureatów nagród specjalnych. Zajęła pani zaszczytne drugie miejsce. Gratuluję! Proszę powiedzieć, co brała pod uwagę kapituła konkursu?
Kapituła konkursu oceniała zgłoszone kandydatury w oparciu o siedem kryteriów. Jury brało pod uwagę wiedzę merytoryczną kandydatów, ich osiągnięcia naukowe, kreatywność, innowacyjność i umiejętność pracy z biznesem, a ponadto wykorzystanie nowych technologii w pracy i dbanie o jakość stanowienia oraz stosowania prawa. Kandydaci zostali również ocenieni na podstawie zaangażowania w pracę na rzecz państwa prawa i społeczeństwa oraz działalności pro bono. Zgodnie z regulaminem konkursu kandydaci mogli również dołączyć do zgłoszenia opinie klientów, przełożonych lub wspólników na swój temat.
Jakie pani działania doceniła kapituła?
Na to pytanie trudno jest mi odpowiedzieć. Nie mam pewności. Wydaje mi się, że w moim przypadku kapituła mogła zwrócić uwagę przede wszystkim na osiągnięcia naukowe. Na dzień składania zgłoszenia byłam autorką monografii prawniczej wydanej przez Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, dwóch specjalistycznych komentarzy (seria Komentarze Prawa Prywatnego), pięciu rozdziałów w książkach oraz 21 artykułów naukowych. Moje publikacje ukazały się m.in. w „Państwie i Prawie”, „Przeglądzie Sądowym”, „Rejencie” oraz w czasopiśmie międzynarodowym „Family and Law”. Brałam również udział w 12 konferencjach naukowych. Być może kapituła konkursu doceniła też to, że w pracy zawodowej dbam o jakość stanowienia oraz stosowania prawa. Aktualnie pracuję w Kancelarii Sejmu, gdzie jestem ekspertem ds. legislacji.
Wśród kryteriów oceny były działania pro publico bono. Jakie są to działania w pani przypadku?
Pro bono współpracuję z Komitetem Ochrony Praw Dziecka. Uczestniczyłam w pracach związanych z konkursem „Kancelaria przyjazna dziecku”, tworząc ankietę konkursową, a także oceniając wpływające kandydatury i współorganizując galę wręczenia nagród. Dostarczałam również teksty na stronę internetową Akademii Dobrego Rozstania. Ponadto pro bono prowadziłam zajęcia dla licealistów w ramach tzw. lekcji prawa, a wcześniej zajęcia przygotowujące do matury z wiedzy o społeczeństwie. Wygłosiłam też prelekcje dla uczniów szkoły podstawowej z okazji Międzynarodowego Dnia Praw Dziecka. Pro bono udzielam komentarzy eksperckich. Nieodpłatnie współpracowałam z redakcją INFOR PL S.A., przygotowując teksty omawiające wybrane instytucje prawa cywilnego. Publikowałam również materiały na stronie Strefa Prawa (https://web.swps.pl/strefa-prawa) i współtworzyłam poradnik psychologiczny dla rodzin zagrożonych sytuacją porwań rodzicielskich. Poradnik został wydany przez fundację Itaka.
Kapituła oceniała także aktywność w zakresie nowych technologii. Co dostrzegła w tym przypadku u pani?
W związku z tym, że nie świadczę aktualnie obsługi prawnej, trudno było mi wskazać aktywność w zakresie nowych technologii. Niemniej jednak brałam udział w tworzeniu sylabusa do przedmiotu prowadzonego na kierunku Prawo Nowych Technologii na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS. W pracy naukowej oraz zawodowej korzystam z nowych technologii (legaltech). Technologie przydatne w zdalnej komunikacji wykorzystuję w czasie zajęć ze studentami. Prowadzę symulacje rozpraw cywilnych. Ponadto ukończyłam dwa szkolenia dotyczące cyberbezpieczeństwa organizowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Skąd u pani zainteresowanie prawem i wybór tego zawodu? Jak to się zaczęło?
Decydując się na studia prawnicze, nie wiedziałam, na czym w istocie polega praca prawnika. Moje wyobrażenia szybko zweryfikowała rzeczywistość. W czasie studiów nie byłam pewna, czy wybrałam odpowiedni dla siebie kierunek. Wiary w siebie dodało mi zajęcie pierwszego miejsca w konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Notariuszy RP na najlepszą pracę magisterską. Wtedy też zrozumiałam, że podoba mi się działalność naukowa, którą łączyłam z pracą na stanowisku asystenta sędziego. Później moja rozprawa doktorska, którą obroniłam z wyróżnieniem, zdobyła pierwsze miejsce w konkursie organizowanym przez Rzecznika Praw Dziecka i wtedy już wiedziałam, że to właściwa droga, a ja powinnam się rozwijać w tym kierunku.
Gdzie odbywała pani praktyki prawnicze? Jaką ścieżką doszła pani do zawodu radcy prawnego?
Moja ścieżka dojścia do zawodu radcy prawnego była nietypowa. Po studiach zdałam egzamin wstępny na aplikację notarialną, ale nie rozpoczęłam jej z uwagi na podjęcie zatrudnienia w Sądzie Okręgowym w Katowicach na stanowisku asystenta sędziego. W tym samym czasie przygotowywałam rozprawę doktorską oraz zostałam wpisana na listę mediatorów sądowych. Następnie zdałam egzamin adwokacki i zostałam redaktorem merytorycznym bazy orzecznictwa wydawnictwa C.H.Beck. Pracowałam też jako Associate w kancelarii prawnej Baker McKenzie. Na listę radców prawnych jestem wpisana od 2022 r. (co nie odbyło się bez przeszkód). Obecnie pracuję, jak już wspomniałam, w Kancelarii Sejmu jako ekspert ds. legislacji i na stanowisku adiunkta w Uniwersytecie SWPS.
Proszę opowiedzieć o pracy naukowej. Co ma pani w planach w tym zakresie?
Bardzo lubię prowadzić badania naukowe. Cieszę się, że praca w Sejmie umożliwia mi rozwój także w tym zakresie. Aktualnie pracuję nad obszernym rozdziałem do Systemu Prawa Prywatnego (wielotomowe dzieło wydawane przy współpracy z Instytutem Nauk Prawnych PAN, opracowywane przez najwybitniejszych polskich autorów). Niedawno otrzymałam też zaproszenie do zespołu problemowego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego. Jestem dumna, że będę mogła brać udział w pracach dotyczących reformy przepisów o rozwiązaniu małżeństwa. Wprowadzeniem do polskiego prawa możliwości pozasądowego rozwiązania małżeństwa interesuję się już jakiś czas, dlatego analiza tej problematyki w kontekście zmian legislacyjnych to dla mnie wymarzone wyzwanie.
Jaki rodzaj prawa panią szczególnie interesuje i w czym się pani specjalizuje?
Specjalizuję się w prawie rodzinnym oraz procedurze cywilnej. Na Uniwersytecie SWPS prowadzę zajęcia z postępowania cywilnego, a moje artykuły naukowe dotyczą przede wszystkim prawa rodzinnego. Niedawno zakończyłam badania akt sądowych dotyczące wykonywania orzeczeń o kontaktach z dzieckiem, które prowadziłam dla Ministerstwa Sprawiedliwości w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Ich wyniki mają zostać wkrótce opublikowane.
Pani praca ma wpływ na jakość stanowionego prawa. Pracuje pani w Biurze Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu. Proszę o niej opowiedzieć.
Jestem pracownikiem Wydziału Prawa Publicznego i Prywatnego. Staram się podejmować działania prowadzące do pełniejszej realizacji zasady państwa prawa, przygotowując np. oceny skutków regulacji prawnych i dbając o jakość stanowienia prawa. Sporządziłam wiele opinii prawnych do petycji wnoszonych przez obywateli do Sejmu RP. Opinie te wykorzystywane są przez Komisję do spraw Petycji. Z głosem eksperckim uczestniczę również w posiedzeniach komisji sejmowych.
Jak poprawić według pani jakość stanowienia prawa w Polsce?
Uważam, że jest to proces długotrwały, wymagający zaangażowania wielu osób. Istotne wydają się być odpowiednie szkolenia, począwszy od kształcenia na studiach, a także zwiększenie roli analizy i oceny skutków regulacji. Ponadto warto zwrócić uwagę na znaczenie tzw. konsultacji społecznych.
Na stronie https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/page.xsp/
konsultacje_zasady znajdują się informacje, jak wziąć udział w konsultacjach społecznych projektów ustaw. Przepisy dotyczące partycypacji społecznej w postępowaniu ustawodawczym znajdują się na stronie https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/page.xsp/konsultacje_prawo.
Czy wykonując taki zawód, wystarcza pani czasu na hobby, a jeśli tak, to na jakie?
Interesuję się sztuką, literaturą oraz kinem. Lubię festiwale filmowe i podróże. Staram się funkcjonować tak, aby na wszystko znaleźć czas. Lubię przeplatać intensywne okresy pracy resetującymi wyjazdami. W moim odczuciu czasami wystarczy tylko kilka dni w zmienionym otoczeniu, aby się zregenerować i nabrać zapału do realizacji kolejnych wyzwań.
Czego życzyłaby pani koleżankom i kolegom radcom prawnym na nowy rok?
W nowym roku życzę wszystkim wiary w siebie i w swoje możliwości.
Metodologia badań pani doktor nie ogranicza się wyłącznie do interpretacji tekstów prawnych, korzysta ona obficie z dorobku innych nauk. Podchodzi do badań w sposób innowacyjny, poszukując zagadnień dotąd niebadanych, a jednocześnie doniosłych społecznie i praktycznie istotnych.
Prof. dr hab. Jacek Górecki z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, promotor dr Danieli Wybrańczyk
Rozmawiała Wiesława Moczydłowska
