Przegląd najważniejszych zmian w ustawodawstwie ostatnich dwóch miesięcy.
W komisjach
Izba rozpoczęła prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (druk sejmowy nr 1911). Zgodnie z uzasadnieniem chodzi o podjęcie kompleksowych i skoordynowanych działań ukierunkowanych na zlikwidowanie zjawiska udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim. Wśród najważniejszych rozwiązań projekt proponuje m.in. wprowadzenie wzoru określającego maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych dla osób biorących pożyczkę pieniężną czy obniżenie górnego limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego. Ograniczenia te uniemożliwią firmom pożyczkowym nakładanie na klientów nieuzasadnionych kosztów. Przy zaciąganiu tzw. chwilówek, czyli krótkoterminowych pożyczek na niewielkie kwoty, limit dodatkowych opłat będzie ograniczony do 20% kwoty pożyczki w skali roku. Projekt budzi kontrowersje szczególnie w środowiskach zrzeszających instytucje kredytowe i korporacje finansowe. Projekt został notyfikowany Komisji Europejskiej i przez wyznaczony okres tzw. stand still (do 28 marca) odroczono jego przyjęcie. n
Posłowie kontynuują prace nad projektami dotyczącymi wprowadzenia instytucji sądów pokoju (druki sejmowe nr: 1371, 1760, 1761, 1762, 1763 i 1763-A). Projekty zostały skierowane do podkomisji nadzwyczajnej, która przeprowadziła debatę ogólną. W toku debaty podkomisja uznała, że projektem wiodącym będzie projekt przygotowany przez Prezydenta RP. Sędziowie pokoju byliby wybierani w wyborach powszechnych, a sądy pokoju miałyby się zajmować rozstrzyganiem głównie spraw o wykroczenia oraz o wybrane występki, gdy wartość szkody nie przekracza równowartości 10 tys. zł, a także miałyby rozpatrywać też część spraw cywilnych. Przedłożone projekty ustaw budzą wątpliwości co do zgodności z ustawą zasadniczą, w szczególności w aspekcie dopuszczalności sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby niebędące sędziami w znaczeniu konstytucyjnym.
Jeszcze w marcu 2021 r. zapowiadane były prace nad pięcioma projektami ustaw (druki sejmowe nr: 2011, 2012, 2013, 2049 i 2050), dotyczącymi zmian w sądownictwie dyscyplinarnym sędziów i innych zawodów prawniczych oraz likwidacji Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Zgłoszone projekty ustaw w sposób odmienny próbują uregulować kwestie będące osią sporu na linii Rzeczpospolita Polska?Unia Europejska. Wiele z rozwiązań zaproponowanych w projektach budzi wątpliwości co do zgodności z ustawą zasadniczą, a także nie rozwiązuje wszystkich kwestii podejmowanych w wyrokach przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a dotyczących zasad organizacji wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Sejm rozpoczął prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy ? Kodeks postępowania cywilnego (druk sejmowy nr 2027). Projekt dotyczy zmiany przepisów w zakresie spraw rozpoznawanych w trybie konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze 25 października 1980 r. (tzw. konwencja haska). Zmiany polegają na wprowadzeniu obligatoryjnego wstrzymania z urzędu wykonania prawomocnego postanowienia sądu nakazującego w określonym terminie zapewnienie powrotu dziecka do państwa miejsca stałego pobytu w razie wniesienia skargi kasacyjnej. Projekt ma zapobiegać niweczeniu celu kierowania skarg kasacyjnych przez uprawnione podmioty w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzonych na podstawie konwencji haskiej poprzez wykonanie orzeczenia nakazującego zapewnienie powrotu dziecka do państwa miejsca jego stałego pobytu przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.
Uchwalone ustawy
Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy ? Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (pierwotny druk sejmowy nr 1515), której głównym elementem jest wprowadzenie do polskiego systemu regulacji prawa holdingowego. Obejmuje ono relacje między spółką dominującą a spółkami zależnymi, ma także na celu uwzględnienie interesu wierzycieli, członków organów, a także drobnych wspólników lub akcjonariuszy spółki zależnej. Niestety zgłoszone w ramach konsultacji publicznych uwagi Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych KRRP nie zostały w przeważającej mierze zrealizowane przez projektodawców. Dodatkowo w III czytaniu Sejm przyjął poprawki do projektu zdecydowanie wykraczające poza zakres przedłożenia pierwotnego, a dotyczące zmian w programie Polski Ład, m.in. modyfikujące zasady ustalania dochodu przez przedsiębiorców dla celów składki zdrowotnej. Pozostałe poprawki wprowadzone do projektu zmieniły m.in. ustawę o działach administracji rządowej, zwiększając zakres zadań ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego. Ustawę rozpatruje w tej chwili Senat.
Weszły w życie
Od 26 lutego 2022 r. obowiązują zmiany wprowadzone ustawą z 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy ? Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 366). To kolejna nowelizacja dotycząca postępowania egzekucyjnego z inwentarza i przedmiotów należących do rolnika przyjęta przez parlament. Projekt został wniesiony z inicjatywy Senatu. Celem ustawy jest uzupełnienie uchwalonej w grudniu 2021 r. nowelizacji, która z rozporządzenia na poziom ustawowy przeniosła ochronę rolników prowadzących gospodarstwo rolne w przypadku egzekucji komorniczej z należącego do nich majątku. Sejm dodał do przyjętych przepisów przewidujących wyłączenie spod egzekucji m.in. zwierząt, rzeczy ruchomych, budynków i gruntów niezbędnych do hodowli i produkcji roślinnej zastrzeżenie, że nie są one stosowane w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć sytuacji, w której banki na skutek braku możliwości właściwego zabezpieczenia odmawiałyby udzielania kredytów rolnikom.
