Do egzaminu radcowskiego, który odbędzie się w dniach 1–4 kwietnia 2025 r., nie pozostało już wiele czasu. Poza koniecznością spełnienia odpowiednich formalności przy składaniu wniosku o dopuszczenie do egzaminu aplikanci radcowscy muszą się
do niego solidnie przygotować. Samorząd radcowski – poza systematycznym szkoleniem podczas aplikacji – oferuje wiele narzędzi wsparcia przed samym egzaminem. Skorzystanie z tych inicjatyw znacząco zwiększa szansę na pomyślne zdanie egzaminu, który otwiera drogę do wykonywania zawodu radcy prawnego.
I choć wszystkie egzaminy prawnicze na studiach czy kolokwia podczas aplikacji są ważne na drodze do uzyskania uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego – jej zwieńczeniem jest trwający cztery dni egzamin radcowski. Na przygotowanie do odbywającego się w kwietniu egzaminu i wypełnienie niezbędnych formalności czasu jest coraz mniej.
Zgodnie z ogłoszeniem Ministra Sprawiedliwości 1 kwietnia 2025 r. od godz. 10.00 zdający będą rozwiązywać zadanie z zakresu prawa karnego. Na 2 kwietnia 2025 r. na tę samą godzinę zostało zaplanowane zadanie z prawa cywilnego. 3 kwietnia 2025 r. zdający będą musieli rozwiązać zadanie z prawa gospodarczego, a 4 kwietnia 2025 r. młodzi prawnicy rozwiążą dwa zadania – pierwsze z zakresu prawa administracyjnego i drugie z etyki.
Wsparcie aplikantów
Samorząd radców prawnych oferuje wiele narzędzi wspierających aplikantów w przygotowaniach do egzaminu radcowskiego. Odbywa się to zarówno w ramach Krajowej Izby Radców Prawnych, jak i w okręgowych izbach radców prawnych w całym kraju.
– Jednym z kluczowych elementów tego wsparcia jest egzamin próbny, organizowany od kilku lat z udziałem aplikantów z okręgowych izb radców prawnych w całym kraju. Zadania egzaminacyjne opracowywane są zgodnie ze standardami egzaminu radcowskiego, co pozwala uczestnikom na praktyczne sprawdzenie swoich umiejętności oraz zapoznanie się z poziomem trudności, jaki czeka ich podczas egzaminu – wskazuje r. pr. Agnieszka Sołtys, przewodnicząca Komisji Aplikacji Krajowej Rady Radców Prawnych.
Istotnym aspektem przygotowań są także dodatkowe prace realizowane w trakcie całego cyklu szkolenia na aplikacji. – Osoby, które konsekwentnie i systematycznie korzystają z tej formy nauki, znacząco zwiększają swoje szanse na sukces podczas egzaminu – podkreśla przewodnicząca.
Pomocą dla aplikantów jest również organizowany przez Krajową Izbę Radców Prawnych cykl zajęć przedegzaminacyjnych, realizowany za pośrednictwem platformy e-learningowej. Dzięki temu rozwiązaniu aplikanci mogą w wygodny sposób przyswajać wiedzę oraz rozwijać umiejętności niezbędne do pomyślnego zdania egzaminu.
– Nie można także zapominać o licznych inicjatywach szkoleniowych prowadzonych przez okręgowe izby radców prawnych. Dodatkowe zajęcia przedegzaminacyjne organizowane na poziomie okręgowych izb mają ogromny wpływ na przygotowanie aplikantów i są cennym uzupełnieniem standardowego programu szkoleniowego – wskazuje Agnieszka Sołtys.
Wszystkie te inicjatywy – zarówno na poziomie Krajowej Izby Radców Prawnych, jak i okręgowych izb – tworzą kompleksowy system wsparcia, który umożliwia aplikantom należyte przygotowanie się do egzaminu radcowskiego. – Można śmiało stwierdzić, że skorzystanie z tych narzędzi niemal gwarantuje uzyskanie pozytywnego wyniku – przekonuje przewodnicząca.
Agnieszka Sołtys przypomina także, że statystyki niezmiennie i jednoznacznie pokazują, że aplikacja radcowska to najlepsza ścieżka przygotowania do egzaminu zawodowego. Zdaniem rozmówczyni jest to sprawdzona i skuteczna droga do zdobycia kwalifikacji niezbędnych do wykonywania tej odpowiedzialnej profesji.
Egzamin próbny
Krajowa Izba Radców Prawnych już po raz kolejny zorganizuje próbny egzamin radcowski. We wcześniejszych latach projekt spotkał się z bardzo pozytywnym odbiorem, co potwierdza ubiegłoroczna edycja, w której frekwencja uczestników wyniosła prawie 70% osób uprawnionych. Ogólnopolski próbny egzamin radcowski odbędzie się w tym roku w terminie od 10 do 13 lutego. Egzamin odbędzie się online na platformie szkoleniowej e-KIRP. Do udziału w próbnym egzaminie uprawnieni są wyłącznie aplikanci, którzy ukończyli aplikację w grudniu 2024 r.
Krajowa Rada Radców Prawnych zainicjowała próbny egzamin radcowski w 2022 r., a po pozytywnych opiniach aplikantów i izb kontynuowała go w kolejnych latach. Jego celem jest umożliwienie aplikantom rzetelnej oceny przygotowania, zapoznanie z formą egzaminu oraz sprawdzenie się w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.
Egzamin odbywa się na platformie e-KIRP i jest dostępny dla aplikantów kończących aplikację w grudniu poprzedniego roku. Obejmuje pięć części egzaminacyjnych i odbywa się około miesiąca przed egzaminem państwowym. Warunki odzwierciedlają egzamin zawodowy – podział zadań, czas pracy oraz sposób oceny.
Uczestnicy po zalogowaniu na platformę pobierają zadania i mają sześć godzin na ich rozwiązanie w pierwsze trzy dni oraz osiem godzin w ostatni dzień. Izby biorące udział w projekcie sprawdzają prace swoich aplikantów, a ci z izb nieuczestniczących otrzymują opisy kluczowych zagadnień do samodzielnej analizy.
W trzech dotychczasowych edycjach egzaminu udział wzięło prawie 2,5 tys. aplikantów radcowskich, którzy łącznie napisali i oddali ponad 10 tys. prac egzaminacyjnych. Prace te zostały indywidualnie sprawdzone i ocenione przez blisko 400 ekspertów – radców prawnych, sędziów czy prokuratorów zaproszonych do współpracy przez okręgowe izby radców prawnych biorące udział w projekcie.
Po próbnym egzaminie zawodowym Krajowa Rada Radców Prawnych organizowała dla uczestników konsultacje online z twórcami zadań egzaminacyjnych, skupiające się na szczegółowym omówieniu treści kazusów, rekomendowanych rozwiązań oraz analizie najczęściej popełnianych przez aplikantów błędów i uchybień. Celem takich konsultacji były nie tylko przekazanie wiedzy, lecz także umożliwienie uczestnikom lepszego zrozumienia oczekiwań egzaminacyjnych i pomoc w uniknięciu typowych błędów w przyszłości.
Próbny egzamin radcowski organizowany przez Krajową Radę Radców Prawnych co roku spotyka się z pozytywnym odbiorem aplikantów. To cenna inicjatywa, która pozwala na ocenę wiedzy i umiejętności, lepsze przygotowanie do egzaminu zawodowego oraz naukę zarządzania czasem i stresem w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.
Zajęcia przedegzaminacyjne (repetytoria)
Zajęcia przedegzaminacyjne, organizowane przez Krajową Radę Radców Prawnych, znane również jako tzw. repetytoria, są kolejnym kluczowym elementem wsparcia dla aplikantów radcowskich przygotowujących się do egzaminu zawodowego organizowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
W 2021 r. zajęcia odbywały się na platformie e-learningowej EAR, dzięki współpracy z OIRP w Warszawie. Od 2022 r. repetytoria przeniesiono na nowoczesną platformę szkoleniową e-KIRP, która została stworzona z myślą o członkach samorządu radcowskiego. Platforma ta umożliwia rozwijanie umiejętności i pogłębianie wiedzy prawniczej, oferując szeroki dostęp do zasobów edukacyjnych dostępnych w dowolnym miejscu i czasie. Dzięki multimedialnym funkcjom użytkownicy mogą w pełni dostosować naukę do swoich potrzeb.
Repetytoria prowadzone na platformie e-KIRP zapewniają uczestnikom interakcję w czasie rzeczywistym, możliwość zadawania pytań prowadzącym oraz korzystanie z innowacyjnych rozwiązań, takich jak nagrywanie wykładów, które można odtworzyć w dogodnym momencie. Zajęcia są dostępne dla aplikantów wszystkich okręgowych izb radców prawnych, którzy ukończyli aplikację w roku poprzedzającym egzamin. Program obejmuje kluczowe zagadnienia egzaminacyjne, takie jak prawo karne, cywilne, gospodarcze, administracyjne, zasady wykonywania zawodu radcy prawnego oraz etykę zawodową. Wykłady prowadzą doświadczeni praktycy i eksperci w swoich dziedzinach, co gwarantuje wysoki poziom merytoryczny i profesjonalizm przekazywanej wiedzy.
Wniosek o dopuszczenie do egzaminu – różne terminy
Przystąpienie do egzaminu to także szereg formalności, o których nie można zapomnieć. Osoby, które odbyły aplikację radcowską, wnioski o dopuszczenie do egzaminu radcowskiego mogą składać w terminie do 15 lutego 2025 r. Osoby, o których mowa w art. 25 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, czyli osoby mające możliwość przystąpienia do egzaminu zawodowego bez odbywania aplikacji, mogły złożyć niezbędne wnioski do 11 marca 2025 r.
W ogłoszeniu o wyznaczeniu terminu przeprowadzenia egzaminu radcowskiego Minister Sprawiedliwości przypomina, że zgodnie z art. 57 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.
Do wniosku o dopuszczenie do egzaminu radowskiego należy dołączyć wiele szczegółowo wskazanych przez MS dokumentów.
Wniosek o dopuszczenie do egzaminu radcowskiego aplikanci radcowscy składają do komisji egzaminacyjnej na obszarze właściwości rady okręgowej izby radców prawnych, w której odbyli aplikację radcowską. Osoby uprawnione do przystąpienia do egzaminu radcowskiego bez odbycia aplikacji składają wniosek do komisji egzaminacyjnej na obszarze właściwości rady okręgowej izby radców prawnych właściwej ze względu na ich miejsce zamieszkania, a w przypadku braku miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – do wybranej komisji egzaminacyjnej.
Opłata egzaminacyjna wynosi w tym roku 3266,20 zł. Opłatę należy uiścić na rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości jako organizatora egzaminu.
Informacja dla zdających będących osobami niepełnosprawnymi i matkami karmiącymi
Zgodnie z treścią § 9 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przeprowadzania egzaminu radcowskiego czas trwania każdej części egzaminu radcowskiego zostaje wydłużony o połowę w przypadku zdającego będącego osobą niepełnosprawną, który wraz z wnioskiem o dopuszczenie do egzaminu radcowskiego złoży:
1) kopię orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w okresie przeprowadzania egzaminu,
2) zaświadczenie lekarskie stwierdzające wynikające z niepełnosprawności trudności w wykonywaniu w toku egzaminu radcowskiego czynności technicznych, takich jak:
a) odczytywanie tekstu,
b) zapisywanie rozwiązań zadań odręcznie lub przy użyciu sprzętu komputerowego,
c) obsługa sprzętu komputerowego
– wystawione przez lekarza specjalistę właściwego ze względu na charakter niepełnosprawności;
2) oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych, o których mowa w pkt 1 i 2.
Natomiast stosownie do treści § 9 ust. 5–8 ww. rozporządzenia zdająca karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w czasie trwania każdego dnia egzaminu radcowskiego.
Zdająca karmiąca więcej niż jedno dziecko w czasie trwania każdego dnia egzaminu radcowskiego ma prawo do dwóch przerw, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie na wniosek zdającej mogą być udzielane łącznie.
Wykorzystane przez zdającą przerwy na karmienie nie podlegają wliczaniu do czasu trwania danego dnia egzaminu radcowskiego. Uprawnienie to przysługuje zdającej, która wraz z wnioskiem o dopuszczenie do egzaminu radcowskiego złoży wniosek o przyznanie tego uprawnienia oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt karmienia dziecka piersią.
Zdającej, u której poród nastąpi po złożeniu wniosku o dopuszczenie do egzaminu radcowskiego, uprawnienie to przysługuje, jeżeli złoży wniosek o jego przyznanie oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt karmienia dziecka piersią najpóźniej na trzy dni przed rozpoczęciem egzaminu radcowskiego.
Pozytywny wynik z każdej części egzaminu
Egzamin radcowski polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego osoby przystępującej do egzaminu radcowskiego do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego. Egzamin przeprowadzony w ciągu czterech dni składa się z pięciu części. Pozytywny wynik z egzaminu radcowskiego otrzyma zdający, który z każdej części egzaminu otrzyma ocenę pozytywną.
Pierwsza część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa karnego, polegającego na przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
Druga część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego, polegającego na przygotowaniu pozwu lub wniosku albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej.
Trzecia część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa gospodarczego, polegającego na przygotowaniu umowy albo sporządzeniu pozwu, wniosku lub apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej.
Czwarta część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa administracyjnego, polegającego na przygotowaniu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej.
Piąta część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki polegającego na przygotowaniu opinii prawnej.
Egzamin radcowski zostanie przeprowadzony przez komisje egzaminacyjne mieszczące się w siedzibach rad okręgowych izb radców prawnych w Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Toruniu, Wałbrzychu, Warszawie, we Wrocławiu i w Zielonej Górze.
Egzamin dla osób „z art. 25 ust. 2 ustawy o radcach prawnych”
Poza osobami, które ukończyły aplikację i otrzymały zaświadczenie o jej odbyciu, ten sam termin egzaminu radcowskiego dotyczy osób, o których mowa w art. 25 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, tj.:
1. doktorów nauk prawnych,
2. osób, które przez okres co najmniej czterech lat w okresie nie dłuższym niż sześć lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta prokuratora, asystenta sędziego lub były zatrudnione w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka, i wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego,
3. osób, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej czterech lat w okresie nie dłuższym niż sześć lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu wykonywały na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata w kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, lub kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze,
4. osób, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej czterech lat w okresie nie dłuższym niż sześć lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów,
5. osób, które po ukończeniu aplikacji legislacyjnej przez okres co najmniej czterech lat w okresie nie dłuższym niż sześć lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego,
6. osób, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski, notarialny lub komorniczy,
7. osób, które zajmują stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej,
8. osób, które w terminie określonym w art. 241 ustawy o radcach prawnych nie złożyły wniosku o wpis na listę radców prawnych,
9. osób, o których mowa w art. 292 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, czyli osób skreślonych z listy radców prawnych, które przez 10 lat nie wykonywały zawodu.
PIOTR OLSZEWSKI
radca prawny
