OBSiL co miesiąc analizuje kilkadziesiąt projektów aktów prawnych i przygotowuje do nich opinie. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich, przygotowane w okresie wrzesień–październik.
Opinia na temat wpływu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 grudnia 2022 r. (C-694/20) na wykonywanie przez radców obowiązków informacyjnych dotyczących raportowania schematów podatkowych
W opinii wskazano, że ww. wyrok usunął z obrotu prawnego – z powodu niezgodności z art. 7 Karty praw podstawowych – art. 8ab ust. 1 dyrektywy Rady (UE) 2011/16/UE z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania i uchylającą dyrektywę 77/799/EWG, w zakresie, w jakim nakłada na osobę zobowiązaną do zachowania tajemnicy zawodowej, która jest pośrednikiem, obowiązek poinformowania innego pośrednika o fakcie udzielenia konsultacji klientowi. W związku z powyższym przepis prawa krajowego – art. 86b § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: Ordynacja podatkowa), implementujący w prawie polskim nieważny art. 8ab ust. 1 ww. dyrektywy – w zakresie, w jakim nakłada na promotora zobowiązanego do zachowania tajemnicy zawodowej obowiązek poinformowania innych promotorów (lub także wspomagających) o niewykonaniu obowiązku raportowania schematu podatkowego, z podaniem danych klienta – także jest niezgodny z art. 7 Karty praw podstawowych. Zaznaczono jednak, że niezgodność ta dotyczy tylko schematów powiązanych z podatkami, do których ma zastosowanie prawo Unii Europejskiej. Stwierdzono wobec tego, że w takim zakresie radca prawny nie ma obowiązku stosowania art. 86b § 5 Ordynacji podatkowej i nie ponosi odpowiedzialności za jego niezastosowanie. W opinii wskazano ponadto, że art. 86b § 5 Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim nakłada na promotora zobowiązanego do zachowania tajemnicy zawodowej obowiązek poinformowania innych promotorów (lub także wspomagających) o niewykonaniu obowiązku raportowania schematu podatkowego, z podaniem danych klienta, może być uznany za niezgodny z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (dalej: EKPC), jednak niezgodność ta nie została stwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W takim zakresie radca prawny nie ma obowiązku stosowania tego przepisu i nie ponosi odpowiedzialności za jego niezastosowanie, ale nie z powołaniem się bezpośrednio na skutki ww. wyroku, lecz na art. 8 EKPC oraz argumentację trybunału z tego wyroku.
Opinia do projektu ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych
Negatywnie oceniono samą inicjatywę legislacyjną, wskazując na wadliwość projektu z punktu widzenia zasad techniki prawodawczej. W opinii zwrócono uwagę, że zamiast wprowadzać nową instytucję, należałoby raczej przeanalizować przyczyny nieefektywności obowiązujących w sferze stosunków społecznych przepisów prawa i je udoskonalić oraz odpowiednio dofinansować już istniejące instytucje.
Opinia do projektu rozporządzenia Prezydenta RP zmieniającego rozporządzenie – Regulamin Sądu Najwyższego, który 6 listopada 2023 r. został skierowany do Sądu Najwyższego w celu zaopiniowania
Przedmiotowy projekt został oceniony generalnie negatywnie. Wskazano, że całkowicie pomija on fakty ustrojowe związane z wadliwym powołaniem niektórych osób na stanowiska sędziowskie w Sądzie Najwyższym, co w całości dotyczy osób z Izby Kontroli i Spraw Nadzwyczajnych. Zaznaczono również, że propozycje w zakresie zmiany liczby stanowisk sędziowskich w izbach Sądu Najwyższego, w zakresie przydziału spraw w odniesieniu do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, zmiany w zakresie wewnętrznego postępowania w SN mogłyby zostać w zasadzie ocenione pozytywnie, ale nie pozwala na to wskazana generalna wadliwość ustrojowa ustawy o Sądzie Najwyższym i wydawanego na jej podstawie Regulaminu Sądu Najwyższego. Natomiast propozycję obniżenia minimalnej liczby sędziów SN z wymaganej obecnie co najmniej większości 2/3 do większości co najmniej 1/2 sędziów oceniono w całości negatywnie ze względu na to, że proponowana regulacja jest zupełnie nieracjonalna i sprzeczna z zasadami racjonalnej wykładni pojęć prawnych, co skutkuje tym, że narusza ona zasady prawidłowej legislacji i te dotyczące wydawania rozporządzeń wynikające z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
Opinia w sprawie przysługiwania radcy wykonującemu zastępstwo procesowe na rzecz pracodawcy odsetek ustawowych za opóźnienie, zasądzonych orzeczeniem sądowym
We wnioskach opinii wskazano, że odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kosztów procesu, w tym odsetki dotyczące kosztów zastępstwa sądowego, mają charakter akcesoryjny względem kwoty określonej przez sąd jako podlegającej zwrotowi z tego tytułu na rzecz strony wygrywającej proces, jak również że odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kosztów zastępstwa sądowego jako należność uboczną należy traktować równorzędnie z samymi kosztami zastępstwa sądowego. Wobec powyższego stwierdzono, że odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kosztów zastępstwa sądowego zasądzone przez sąd lub wynikające z ugody oraz ściągnięte od strony przeciwnej uwzględniane powinny być co do zasady w podstawie wyliczenia dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 224 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.
o radcach prawnych, co prowadzi do wniosku, że powinny zostać wypłacone radcy prawnemu w takiej proporcji, w jakiej pozostaje przysługująca radcy prawnemu część kosztów zastępstwa sądowego do całkowitej kwoty tych kosztów.
Anna Grudzińska
