Podatek od budowli bez pomniejszania ich wartości o odpisy amortyzacyjne,korekta kosztów kwalifikowanych związanych z działalnością badawczo-rozwojową po otrzymaniu faktury korygującej na bieżąco, a nie wstecz, klasyfikacja towarów
i usług przedmiotem interpretacji indywidualnej ? to niektóre z istotnych orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego w ostatnim okresie.
Wiesława Moczydłowska
redaktor, wykładowca, specjalistka od rachunkowości i podatków
Fot. Archiwum W. Moczydłowskiej
W NSA zapadło kilka ciekawych orzeczeń, zwłaszcza w kwestii podatku od nieruchomości.
Na uwagę zasługuje wyrok dotyczący opodatkowania budowli. Niestety nie jest on korzystny dla podatników. NSA w wyroku z 3 marca 2021 r. (III FSK 999/21) orzekł, że w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych podstawę opodatkowania w podatku od nieruchomości, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych[1], stanowi ich wartość będącą podstawą obliczania amortyzacji z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego ? niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne.
NSA nie zgodził się z korzystnym dla podatników orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Kielcach, który stwierdził, że w przypadku nieruchomości zamortyzowanych podstawę opodatkowania należy pomniejszyć o dokonane odpisy amortyzacyjne.
Przypomnijmy, że Trybunał Konstytucyjny orzekł w kwestii nieruchomości korzystnie dla podatników. Trybunał w wyroku z 24 lutego (SK 39/19) stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z konstytucją.
Tym samym TK uznał, że nieruchomość będąca własnością przedsiębiorcy, która jednak nie jest i nie może być wykorzystywana do działalności gospodarczej, nie może też być opodatkowana wyższą stawką podatku od nieruchomości, przewidzianą dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą.
NSA orzekł niekorzystnie dla podatników w wyroku z 10 marca (III FSK 3193/21). Sąd stwierdził, że grunty leśne obejmujące pas techniczny, nad którymi przebiegają linie elektroenergetyczne, są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przesyłu energii przez przedsiębiorstwo energetyczne i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości przez sam fakt ustanowienia na nich służebności przesyłu przez przedsiębiorstwo energetyczne. Zdaniem sądu konstatacji takiej nie stoi na przeszkodzie możliwość prowadzenia na tych gruntach, w ograniczonym zakresie, określonych czynności w ramach działalności leśnej.
Moment korekty kosztów kwalifikowanych
Z kolei w wyroku z 9 marca (II FSK 3178/18) NSA uznał, że koszty kwalifikowane związane z działalnością badawczo-rozwojową koryguje się po otrzymaniu faktury korygującej, na bieżąco, a nie wstecz. Przedmiotem sporu podatnika z organami podatkowymi była kwestia momentu rozliczania kosztów kwalifikowanych związanych z działalnością badawczo-rozwojową, gdy po rozliczeniu ulgi na badania i rozwój za dany okres spółka otrzyma faktury korygujące (in minus, in plus).
Zdaniem organu poniesione przez spółkę wydatki zaliczane na bieżąco do kosztów kwalifikowanych, a w okresie późniejszym zwrócone (skorygowane) powinny być korygowane z datą wsteczną (korekta kosztów wstecz).
Sąd I instancji przyznał rację spółce, że korekta kosztów podatkowych oraz kosztów kwalifikowanych powinna odbywać się na bieżąco.
Zdaniem NSA rację w tym sporze należy przyznać sądowi I instancji, że art. 18 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie powinien zmieniać zasady wynikającej z art. 15 ust. 4i tej ustawy (czyli korekty kosztów na bieżąco). NSA podkreślił, że w przepisach dotyczących ulgi badawczo-rozwojowej brak jest jakichkolwiek regulacji dotyczących korygowania kosztów kwalifikowanych. W tej sytuacji w zakresie momentu korekty kosztów zastosowanie winien mieć art. 15 ust. 4i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Świadczenia na rzecz pracowników
Kolejne ciekawe orzeczenie zapadło również 9 marca przed NSA. Sąd ten w wyroku (II FSK 3221/18) stwierdził, że wydatki ponoszone przez spółkę na zapewnienie zakwaterowania, transportu pracowników oddelegowanych
i kształcenie ich dzieci w miejscu wykonywania przez nich pracy na jej rzecz, z wyłączeniem podróży służbowej, będą stanowić dla nich przychód, w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, od którego płatnik jest obowiązany pobrać zaliczkę na podatek na zasadach określonych w art. 32 tej ustawy. Sąd podkreślił, że wydatki ponoszone w celu zapewnienia zakwaterowania (najmu nieruchomości), transportu i realizacji obowiązku szkolnego dzieci pracowników są w istocie świadczeniami poniesionymi w interesie tych pracowników, ponieważ umożliwiają im zapewnienie właściwych warunków socjalnych, które powinni sfinansować z uzyskiwanych dochodów. To pracownicy uzyskują konkretną i wymierną korzyść w postaci uniknięcia wydatków, które musieliby ponieść.
Klasyfikacja towarów i usług przedmiotem interpretacji indywidualnej
W wyroku z 12 marca 2021 r. (I FSK 134/19) NSA potwierdził, że zakwalifikowanie towaru albo usługi do konkretnego grupowania PKWiU może być przedmiotem indywidualnej interpretacji podatkowej. Do niedawna organy podatkowe stwierdzały, że nie są uprawnione do dokonywania klasyfikacji towarów i usług do właściwego grupowania PKWiU ani też weryfikacji klasyfikacji wskazanej przez wnioskodawcę. NSA uznał jednak, że nie ma uzasadnionych podstaw prawnych, aby klasyfikacja statystyczna, przez którą identyfikowany jest obowiązek podatkowy, wyłączona była z zakresu przedmiotowego interpretacji indywidualnych. To wyrok korzystny dla podatników, bowiem w tym zakresie mają oni często wątpliwości.
Sankcja VAT niezgodna z dyrektywą VAT
Na uwagę zasługuje ważne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE. 15 kwietnia 2021 r. TSUE wydał wyrok C-935/19, w którym stwierdził, że polskie przepisy o dodatkowym zobowiązaniu w VAT (tzw. sankcji VAT), nakładanym przez organ podatkowy w przypadku stwierdzenia różnicy pomiędzy prawidłową kwotą należnego podatku, zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym a kwotą wykazaną przez podatnika, są niezgodne z dyrektywą VAT.
Sprawa ta dotyczyła spółki, która skorygowała deklarację, obniżając kwotę VAT naliczonego. Po złożeniu korekty uwzględniającej ustalenia kontroli, na podstawie art. 112b ust. 2 ustawy o VAT, organ wydał decyzję nakładającą na podatnika sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT.
Spółka złożyła skargę do WSA we Wrocławiu, który skierował pytanie do TSUE, czy dodatkowe zobowiązanie podatkowe (20% kwoty zobowiązania), które jest nakładane na podatnika w sytuacji, w której po kontroli składa on korektę deklaracji i zwraca nienależną kwotę zwrotu albo uiszcza podatek, jest zgodna z dyrektywą VAT i zasadą proporcjonalności. TSUE orzekł korzystnie dla spółki, oceniając polskie regulacje za niezgodne z artykułem 273 dyrektywy VAT oraz z zasadą proporcjonalności.
Wyrok ten jest korzystny dla podatników, otwiera drogę do odzyskania kwot sankcji VAT nałożonych przez organy podatkowe. Pojawiły się opinie, że istnieją argumenty, aby tezy wyroku można stosować również do sankcji 15-proc. wynikającej z art. 112b ust. 2a ustawy o VAT.
Ubiegły rok był specyficzny dla działalności sądownictwa administracyjnego. Do NSA wpłynęło 14 281 skarg kasacyjnych. Ogółem, łącznie ze skargami pozostałymi z poprzedniego okresu, NSA miał do rozpatrzenia 42 367 skarg kasacyjnych. W 2020 r. rozpoznano 12 581 skarg kasacyjnych, z czego na rozprawie 4129 spraw (32,82%), a na posiedzeniu niejawnym aż 8452 sprawy (67,18%). W 2020 r. liczba wniesionych skarg kasacyjnych w porównaniu z rokiem poprzednim zmniejszyła się o 2563 skargi.
Warto zauważyć, że w postępowaniach toczących się przed NSA radcowie prawni znów byli w czołówce. Przed NSA wystąpiło 1948 pełnomocników organów administracji publicznej, 865 radców prawnych, 572 adwokatów, 399 doradców podatkowych, 29 rzeczników patentowych, 43 prokuratorów oraz w 11 sprawach Rzecznik Praw Obywatelskich.
[1] Dz.U. z 2018 r., poz. 1445 ze zm.
