Zdaniem Polskiego Związku Pracodawców Prawniczych wdrażanie nowych technologii przestaje być dla kancelarii ryzykowną koncepcją inwestycyjną a staje się koniecznością. Zwłaszcza gdy klienci wykorzystują je w codziennym życiu i tego samego oczekują od swojego radcy prawnego.
Opracowany przez Polski Związek Pracodawców Prawniczych raport ?Sztuczna inteligencja i nowe technologie w praktyce prawniczej? nie pozostawia wątpliwości. Współczesna gospodarka i życie społeczne wiążą niemal każdy obszar działalności człowieka z technologiami informatycznymi. Dotyczy to także usług doradztwa prawnego. Tu rozwój tzw. sztucznej inteligencji oznacza rewolucję m.in. w zakresie metod analizy danych i informacji. Zdaniem autorów raportu w dłuższym terminie zjawisko to może doprowadzić do przedefiniowania dzisiejszego modelu świadczenia usług, zmian zarówno w oczekiwaniach po stronie klientów, jak również w regulacjach dotyczących wykonywania zawodów czy odpowiedzialności cywilnej. To sytuacja, w której na nowo muszą się odnaleźć wszyscy uczestnicy prawnego rynku ? prawnicy, klienci, ubezpieczyciele i instytucje publiczne.
Zdaniem Polskiego Związku Pracodawców Prawniczych kancelarie stoją przed ogromnym wyzwaniem inwestycyjnym, gdyż muszą wziąć na siebie ciężar prac rozwojowych i badawczych nad nowymi narzędziami. ?To one będą czuwać nad poprawnością działania tych systemów lub ponosić odpowiedzialność za ewentualne błędy i szkody. Dla firm prawniczych to jeden z najbardziej wymagających okresów pod względem inwestycji i transformacji innowacyjnej od dziesięcioleci. Między innymi tym powodowany jest obserwowany w ostatnim czasie wzrost kosztów usług prawnych? ? czytamy w raporcie. Jego autorzy przewidują, że w kolejnych latach znaczna część przychodów kancelarii będzie przeznaczana, co do zasady, na inwestycje związane z rewolucją technologiczną. Niektóre kancelarie skorzystają przy tym z efektu skali i doświadczeń wynikających z działalności w ramach międzynarodowych korporacji. Inne być może będą musiały zdecydować się na ścisłą współpracę z firmami technologicznymi i informatycznymi. Natomiast prawnicy, którzy nie dostrzegą lub zignorują trwającą rewolucję technologiczną, za kilka lat nie będą w stanie świadczyć usług na poziomie wymaganym przez rynek.
Zautomatyzowanie czasochłonnych procesów
Autorzy raportu zauważają, że współczesny, złożony świat wymaga od rynku usług szybkości, precyzji i elastyczności. Co ważne w równie szybkim tempie co świat i gospodarka zmieniają się też specyfika i oczekiwania odbiorców usług prawniczych. Zarówno ci obecni na rynku od dłuższego czasu, jak i nowi gracze, wychodzący bardzo często ze środowiska pokoleniowej zmiany, zdają sobie sprawę z wszechobecnego wykorzystania nowych technologii, świadomie uczestniczą w tym procesie na szeroką skalę i oczekują tego samego od swoich doradców.
Komputer, internet oraz telefon komórkowy stały się powszechnymi i codziennie używanymi narzędziami. Dotychczas branża prawna była świadkiem zmian, ale teraz to się zmienia. Sztuczna inteligencja śmiało wkracza do naszego życia i tym razem kancelarie prawne nie pozostają w tyle.
Według autorów raportu wyszukiwanie odpowiednich przepisów, analizy due diligence czy sprawdzanie poprawności i spójności dokumentów ? i wszystkie podobne czasochłonne procesy ? mogą już teraz zostać usprawnione przy wykorzystaniu dostępnej technologii. ?W ramach wykorzystania systemów bazujących na sztucznej inteligencji warto wyróżnić kilka wybranych obszarów i pojęć wymagających rozwinięcia: przetwarzanie języka naturalnego, praca nad dokumentami, uczenie maszynowe, analiza predykcyjna, system ekspertowy oraz analiza umów? ? czytamy w raporcie. Autorzy zastrzegają jednak, że lista ta nie stanowi kompletnego, zamkniętego zbioru. Jest to jedynie próba uchwycenia i nakreślenia obserwowanych trendów oraz ich podłoża technologicznego wśród rozwiązań stopniowo wdrażanych w kancelariach prawnych na całym świecie.
Zwiększenie efektywności
Zdaniem autorów raportu wykorzystanie nowych technologii w ramach świadczenia usług prawniczych odbywa i odbywać się będzie przede wszystkim na płaszczyźnie zautomatyzowania poszczególnych czynności. Chodzi głównie o procesy najbardziej żmudne i pracochłonne, takie jak wspomniane przeprowadzanie badań due diligence, gdy zespół prawników przegląda i analizuje niekiedy ogromną ilość dokumentacji źródłowej w celu jej opisania lub identyfikacji określonych zagadnień prawnych.
Wzajemne zobowiązania stron, zapisane w formie kodu, oparte są na prostym mechanizmie uzależniającym wykonanie określonej czynności od wykonania innej czynności, np. umowa leasingu samochodu, która w przypadku braku płatności rat leasingowych jest w stanie automatycznie unieruchomić pojazd za pośrednictwem internetu.
Zdaniem autorów raportu są trzy globalne trendy kształtujące rynek prawniczy, stanowiące wyzwanie dla tradycyjnego rozumowania modelowej roli kancelarii i prawnika: pojawienie się nowych konkurentów na rynku, wzrost liczby prawników wewnętrznych oraz tzw. alternatywne modele wynagradzania. Trendy te, w ocenie Polskiego Związku Pracodawców Prawniczych, wymuszają na kancelariach i prawnikach konieczność adaptacji do nowych okoliczności. Będzie to możliwe poprzez zwiększenie efektywności: zarówno kosztowej, jak i czasowej. W sytuacji gdy usługi prawne na rzecz klienta świadczy człowiek, jedynym narzędziem umożliwiającym osiągnięcie tego celu staje się technologia.
Jednak w dobie nowych technologii niezbędne cechy będzie musiał też mieć prawnik, który chce swobodnie wykonywać swój zawód w zmieniającym się otoczeniu. Takimi pożądanymi cechami są: dokładność, inteligencja i wytrwałość oraz biznesowe podejście, umiejętność korzystania z nowych technologii, budowanie własnej marki. Konieczne więc będzie połączenie tradycyjnych kompetencji twardych z umiejętnościami miękkimi.
?W dobie wzmożonej konkurencji rynkowej kancelarie, które nie będą aktywnymi innowatorami, a zadowolą się jedynie rolą biernego obserwatora i pozostaną poza tym procesem, mogą mieć trudności w odnalezieniu się w nowej rzeczywistości? ? puentują autorzy raportu.
Procesy a nowe technologie
- Przetwarzanie języka naturalnego (ang. natural language processing, NLP) to proces obejmujący analizę, rozumienie, tłumaczenie i tworzenie języka ludzkiego przez system komputerowy. Pojęcie pracy nad dokumentami oznacza zbiór czynności, począwszy od powstawania dokumentu, poprzez nanoszenie zmian w treści, skończywszy na przygotowaniu finalnej wersji. Proces ten jest elementarną częścią pracy prawnika i również może być optymalizowany przez narzędzia wykorzystujące nowe technologie. Systemy te mogą być wykorzystane zarówno na etapie tworzenia pierwszej wersji danego dokumentu, jak i w celu zapewnienia właściwego wprowadzania zmian, jednolitości definicji oraz odnośników stosowanych w obrębie danego tekstu.
- Uczenie maszynowe (ang. machine learning) jest zdolnością oprogramowania do nauki i uzyskiwania lepszych rezultatów przez współpracę z prawnikiem. Proces ten opiera się na analizie z wykorzystaniem technologii (ang. technology assisted review, TAR), która polega na przeglądzie ograniczonego, przykładowego zbioru danych przez człowieka ? eksperta w danej dziedzinie ? który ręcznie przeszukuje i zaznacza określone dokumenty. Powtarzalność tego procesu pozwala sztucznej inteligencji na naukę i utworzenie algorytmu bazującego na decyzjach prawnika oraz istotności zaznaczonych dokumentów dla danej sprawy. Program następnie podejmuje samodzielną próbę przeglądu tego samego zbioru, a wyniki tej analizy trafiają do prawnika.
- Analiza predykcyjna (ang. predictive analysis) oznacza użycie danych, algorytmów i uczenia maszynowego do przewidywania prawdopodobieństwa nastąpienia określonych wydarzeń w przyszłości na podstawie danych historycznych. To narzędzie szczególnie przydatne w prawie anglosaskim opartym na precedensach. Bazując na historycznych rezultatach, sztuczna inteligencja jest w stanie określić prawdopodobieństwo wydania określonego wyroku przez sąd lub stwierdzić, który prawnik byłby najskuteczniejszy w reprezentacji klienta przed sądem w danej sprawie.
- System ekspertowy (ang. expert system) opiera się na wykorzystaniu sztucznej inteligencji do emulacji decyzji podejmowanych przez człowieka ? eksperta. Komputerowy ekspert, na podstawie dużej ilości otrzymanych informacji, jest w stanie zaproponować ewentualne rozwiązania danego problemu prawnego.
- Analiza umów (ang. contract analysis) umożliwia sztucznej inteligencji swobodną pracę w obrębie ich treści. Najbardziej zaawansowane systemy analizy umów mają zarówno gotowe algorytmy wykorzystywane na potrzeby procesu due diligence, jak i zdolność do nauki. System komputerowy oparty na sztucznej inteligencji przestaje być jedynie narzędziem wspomagającym prawnika w wyszukiwaniu dokumentów i ich selekcji, a zaczyna pełnić aktywną funkcję w procesie pracy nad dokumentami.??
